33
Қысыммен жұмыс істейтін
ыдыстардың жұмыс режимі мен
қызмет көрсету қауіпсіздігі жөніндегі
нұсқаулық
Жалпы ереже
1 . Ыдыс – бұл химиялық, жылу және басқа технологиялық
процестерді жүргізуге, сондай-ақ газ тәрізді сұйық және басқа
заттарды сақтауға және тасымалдауға арналған саңылаусыз
жабылған ыдыс . Ыдыстың шекарасы кіретін және шығатын шту-
церлер болып табылады .
2 . Қысыммен жұмыс істейтін ыдыстарды орналастыру және қа-
уіпсіз пайдалану ережесі 0,07 МПа жоғары қысыммен жұмыс
істейтін ыдысты арға таралады . Ереже сыйымдылығы, олардың
ыдыстарды МПа жұмыс қысымын жасау 200 ден аспайтынды
құрайтын 25 литрден кем ыдыстар мен баллондарға таралмай-
ды .
3 . Әрбір ыдыс белгіленген нысандағы төлқұжат пен монтаждау
және қауіпсіз пайдалану нұсқаулықтарымен бірге дайындаушы
зауыт жасайды .
4 . Әрбір ыдыста, ол бойынша белгі салумен мынадай төлқұжат
деректері енгізілетін тақтайша бекітілуі тиіс:
• дайындаушының атауы;
• ыдыстың арналуы;
• ыдыстың зауыттық рет тік нөмірі;
• дайындалу жылы;
• жұмыс, есептік және МПа сынақтау қысымы;
• ыдыстардың қабырғасындағы жол берілген температура, °C;
• ыдыс салмағы, кг .
34
5 . Оларды дайындағаннан кейін барлық ыдыстар гидравлика-
лық сынақтан өткізілуі тиіс .
6 . Ыдысты пайдалануға рұқсат берілгеннен кейін, көрініп тұра-
тын жерде немесе арнайы тақтайшада (форматы 200х150 мм
кем емес) бояумен мынадай деректер енгізіледі:
• тіркеу нөмірі;
• рұқсат етілген қысым, МПа;
• сыртқы және ішкі қарап шығудан және гидравликалық
сынақтан кейінгі күн .
Арматура, БӨА және қорғаныш құралдары:
1 . Жұмысты басқару және арнауына байланысты ыдысты пай-
даланудың қауіпсіз жағдайын қамтамасыз ету мыналармен жа-
рақтандырылуы тиіс:
• бекіту немесе бекіту-реттеу арматурасымен;
• қысымды өлшеу үшін қысым өлшейтін аспаптармен (маноме-
трлермен);
• температура өлшейтін аспаптармен (термометрлермен, тер-
мо түрлендіргішпен);
• құрғаушы құрылғылармен (ағызу қақпақшаларымен);
• сұйықтың деңгейін көрсеткіштермен (деңгей өлше-
уіштерімен) .
2 . Ыдыстарға орналастырылатын бекітпе арматурасының мы-
надай таңбалары болуы тиіс:
• тауар белгісі, дайындаушының белгісі,
• шартты өткізу, мм,
• шартты қысымы, МПа,
• ортаның қозғалу бағыты,
• ыдыстың (баллонның) сыртқы қаптама материалының мар-
касы,
• бекітпе арматураның айналдырғышында оның ашылу және
жабылу кезіндегі айналу бағыты көрсетілуі тиіс .
35
3 . Бекітпе арматураны ыдыстардың арасындағы тұрба құбыры-
на және қорғаныш құрылғыларына орнатуға болмайды .
4 . Әрбір ыдыс тікелей әрекет ететін манометрмен жабдықталуы
тиіс . Манометр ыдыстың штуцеріне немесе ыдыс пен бекітпе ар-
матураның арасындағы тұрба құбырына орнатылады . Маноме-
трдің дәлдік сыныбы 2,5 төмен болмауы тиіс .
5 . Манометрлердің шкаласында, ыдыстың жұмыс қысымын
көрсететін қызыл риска (сызық) болуы тиіс .
6 . Манометрлер, оның көрсеткіші персоналға анық көрініп
тұратындай етіліп орнатылады . 2 метрлік биіктікте орнатылған
манометрдің диаметрі кемінде 100 мм, 2 ден 3 дейінгі биіктік-
те – кемінде 160 мм болуы тиіс .
7 . Ыдыс пен манометрдің арасында бақылаудың көмегімен
монометрдің кезеңдік өлшемін жүргізуге мүмкіндік беретін үш
жүрісті кран немесе оны ауыстыратын құрылғы орнатылуы тиіс .
8 . Манометрлерді:
• пломбасы немесе салыстырып тексеру таңбасы болмаған,
• тексеру күні өтіп кеткен,
• манометрдің стрелкасы нөлде тұрмаған (манометрді өшірген
кезде осы аспап үшін жол берілген қателесудің жартысынан
асатын шама көрсеткішінің шкаласындағы нөлдік көрсеткішке
қайта оралмаған)
• шынысы сынған немесе дұрыс өлшеуге әсер ететін табиғи
қате жіберілгенде қолдануға жол берілмейді .
9 . Ыдыс қабырғасының температурасы өзгеріп тұрған кезде жұ-
мыс істейтін ыдыстар бақылау жасау және температурасын өл-
шеуге арналған аспаптармен жабдықталуы тиіс .
10 . Әрбір ыдыс қысымның жол берілген мәнінен жоғары кө-
терілуінен қорғайтын құрылғымен жабдықталуы тиіс . Егер ыды-
стың жұмыс қысымы қоректендіретін көздегі қысымға тең неме-
се көп және ыдыстағы қысымның химиялық реакциядан немесе
жылытудан көтерілу мүмкіндігі болмаса, онда оған қорғайтын
қақпақша мен манометр орнату міндетті емес .
36
Ұстау, қызмет көрсету және жөндеу:
1 . Иесі ыдыстың техникалық дұрыстығы мен олардың жұмысы-
ның қауіпсіздігін қамтамасыз етуге міндетті .
2 . Ыдыстарға қызмет көрсетуге 18 жасқа толған, медициналық
куәландырудан өткен, тиісті бағдарламаға оқытылған, аттестат-
талған, және ыдыстарға қызмет көрсету құқығына арналған
куәлігі бар мамандар жіберіледі .
3 . Ыдыстарға қызмет көрсететін персоналдың білімін кезеңдік
тексеруді кәсіпорынның комиссиясы жылына кемінде бір реттен
сирек еместе өткізеді .
Білімді кезексіз тексеру мынадай жағдайларда жүргізіледі:
• басқа ұйымға ауыстырылған кезде .
• ыдыспен жұмыс істеу режимі мен қауіпсіз қызмет көрсету
нұсқаулығына өзгеріс енгізілген кезде .
• мамандығы бойынша жұмыстан жылдан астам қол үзген кезде .
• техникалық қадағалау органы инспекторының талабы бой-
ынша .
4 . Ыдыстарды қосу сызбасы жұмыс орындарына ілінуі тиіс .
5 . Ыдыс мынадай жағдайларда дереу (авариялық) тоқтатылуы тиіс:
• Егер ыдыстың қысымы рұқсат етілгеннен жоғары болса және
персонал қолданған шараға қарамастан төмендемесе;
• қысым рұқсат етілгеннен жоғары болуынан қорғаныш
құрылғыларының бұзылушылығы анықталған кезде;
• қысыммен жұмыс істеп тұрған ыдыстар мен олардың эле-
менттерінде табиғи, термикалық немесе химиялық ақаулар-
дың (тығыз болмауы, ісінуі) іздері болған кезде;
• манометр бұзылған және қысымды анықтау мүмкін болмаған
(бақылау аспаптары болмаған) кезде;
• қорғаныштық блоктау құрылғысы бұзылған кезде;
• қысым астында тұрған ыдысқа қауіп төндіретін өрт шыққан
кезде .
Достарыңызбен бөлісу: |