56
тоздырғаны үшiн және оларды пайдалану шығыстарына тарап-
тардың келiсiмi бойынша өтемақы төлеуді жүргiзедi.
Жұмыс жолда өтетiн немесе жүрiп-тұру сипаты бар не қызмет
көрсету учаскелерi шегiндегi қызметтiк сапарлармен байланы-
сты болғанда, тұрақты тұратын жерiнен тысқары жерде болған
әр күн үшiн өтемақы төлемдерi жүргiзiледi. Мұндай жұмыстар
қызметкерлеріне темiр жол, өзен, теңiз, автомобиль көлiгi, аза-
маттық авиация, автомобиль жолдары, магистральдық байла-
ныс желiлерi мен олардағы құрылыстар, радиорелелiк же-лiлер
және олардағы құрылыстар, электр берiлiсiнiң әуе желiле-рi және
олардағы құрылыстар, байланыс объектiлерi қызметкер-лері,
сондай-ақ Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк шека-расы
учаскелерiне қызмет көрсететiн қызметкерлер жатады.
Геологиялық барлау, топографиялық-геодезиялық, iздестiру
ұйымдарының қызметкерлерiне
далалық жағдайда жұмы-
стар орындаған кезде далалық жабдықталым ақшасы төленедi.
Далалық жабдықталым ақшасын төлеу жыл сайынғы ақылы еңбек
демалысында болған уақытты қоспағанда, дала жұмыстарында
болған барлық күнтiзбелiк күндер үшiн жүргiзiледi. Қызметкер да-
лалық ұйымнан iссапарға шыққан кезде оған далалық жабдықта-
лым ақшасын төлеу тоқтатылады, ал iссапарға байланысты
шығыстар өтеледi.
Оған қоса, жұмыс беруші өз қаражаты есебінен қызметкерлер-
ге әлеуметтiк жәрдемақылар төлеу үшiн негiз болып табылатын
еңбекке жарамсыздық парақтары бойынша уақытша еңбекке жа-
рамсыздығы бойынша
әлеуметтік жәрдемақыларды төлеуге
міндетті.
58
6
ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДІҢ ЕҢБЕК ҚҰҚЫҚТАРЫН
ЖӘНЕ ЗАҢДЫ МҮДДЕЛЕРІН ҚОРҒАУ.
Еңбек құқықтарының бұзылуы әдетте жұмыс берушілер-дің ең-
бек заңнамасының нормаларын білмеуіне байланысты болады.
Алайда жұмыс беруші еңбек заңнамасы туралы жақсы хабардар
бола отырып, бұзуға жол берген жағдайлардың болуы жиі кезде-
седі.
Еңбек қатынастарының мейлінше әлсіз қорғалған тарапы қы-
зметкер болып табылатындықтан оны жұмыс берушінің заңсыз-
дығынан мемлекеттік қорғау қажет.
Еңбек кодексі қызметкердің жеке деректерін қорғау туралы
норманы бекітеді. Қызметкердiң жеке деректерi - еңбек қатына-
стары туындаған, жалғасқан және тоқтатылған кезде қажет бола-
тын қызметкер туралы ақпарат (ЕК-нің 22-бабы).
Еңбек құқықтарын қызметкерлердің өздері, қызмет-
керлердің өкілдері, келісу комиссиялары, бітімгершілік
комиссиялары, еңбек төрелігі, делдал-медиаторлар, мем-
лекеттік еңбек инс-пекторлары, прокуратура органдары
мен соттар қорғай алады.
Қорғау шаралымен қатар еңбек заңнамасы сондай-ақ
еңбек
заңнамасын сақталуына бақылауды көздейді (ЕК-нің 5 бөлімі,
191-193-баптар).
Қазақстан Республикасы еңбек заңнамасының сақталуын
мемлекеттiк бақылауды мемлекеттiк еңбек инспекторлары жү-
зеге асырады. Мемлекеттiк еңбек инспекторына қызметтiк
мiндеттерiн орындауға кедергi келтiрген тұлғалар Қазақстан
Республикасының заңдарына сәйкес жауапты болады.
Мемлекеттiк еңбек инспекторларының мiндеттерi қатары-
на еңбек заңнамасын сақтауға бақылауды жүзеге асыру; еңбек
заңнамасын сақтау бойынга тексеру; қызметкерлер мен жұмыс
берушілердің өтініштерін қарау, еңбек заңнамасын қолдану мәсе-
лелері бойынша түсіндіру жұмыстарын жүргізу кіреді.
59
Жұмыс берушi еңбек заңнамасының сақталуына мемлекет-тiк
бақылауды жүргiзу кезiнде:
1) мемлекеттiк еңбек инспекторының тексерiлетiн объект
ау-мағына және үй-жайларына кедергiсiз кiруiн қамтамасыз етуге;
2) тексеру жүргiзетiн мемлекеттiк еңбек инспекторына және
ұйым қызметкерлерiнiң өкiлдерiне тексеру нәтижелерi туралы
актiге қоса тiркеу үшiн қағаздағы және электрондық тасығыштар-
дағы құжаттарды не олардың көшiрмелерiн беруге, сондай-ақ
тексерудiң мiндеттерi мен нысанасына сәйкес автоматтанды-
рылған деректер базасына қол жеткiзуiне мүмкiндiк жасауға;
3) мемлекеттiк еңбек инспекторының актiлерiн орындау үшiн
қабылдауға және актiнiң екiншi данасына оны алғаны туралы
тиiстi белгi жасауға;
4) тиiстi мерзiмдерде мемлекеттiк еңбек инспекторының ак-
тiлерiн орындау жөнiнде ақпарат беруге
мiндеттi.
Мемлекеттiк еңбек инспекторының актiлерi
нұсқама
әкiмшiлiк
құқық бұзу
шылық туралы iс
бойынша қаулы
әкiмшiлiк
құқық бұ
зушылық
туралы
хаттама
әкiмшiлiк
құқық
бұзушылық
туралы iс
бойынша iс
жүргiзудiтоқ
тату туралы
қаулы
