Республиканский учебно-методический центр дополнительного образования

58 
 
Қорытынды 
 
Бүгінгі  таңда  әлем  жылдам  қарқынмен  өзгеруде,  соған  сәйкес 
тәрбие  беру  жүйесі  де  қоғам  мен  білім  берудің  даму  үдерістерімен 
қатар құрылымдалуы керек. Оқу-тәрбие беру үдерісінің басты мақсаты 
–  әрбір  бала  өзін-өзі  дамыту  арқылы  оқуға  ынталы  болатындай  және 
оқитындай білім беру ортасын құру. 
Гуманистік,  тұлғалық-бағдарланған  білім  негізінде  оқушы  мен 
педагогтің  әртүрлі  бағытта  дамуы  және  өзін-өзі  дамытуы,  олардың 
дүниетанымы, шығармашылық қабілеттері, зияткерлік әлеуеттері үшін 
қолайлы жағдай туғызу аталған мақсатқа қол жеткізу бойынша қызмет 
болып табылады. 
Өйткені  тәрбие  беру  жүйесіндегі  негізгі  бағыты  оқушының 
тұлғалық  дамуына  және  ұжымның  құрылуына  көмектесу,  тәрбие  беру 
жүйесін,  оның  ішінде  сабақтан  тыс  қызметтерді  жобалау  бүгінгі 
таңдағы  әлеуметтік-педагогикалық  қызметтің  маңызды  үдерістерінің 
біріне саналады. 
Педагогикалық  үдерістің  барлық  қатысушылары  үшін  қазіргі 
уақытта мектеп түлектеріне, мемлекеттік институт ретіндегі мектептің 
өзіне  қойылып  отырған  талап,  сабақтан  тыс  танымдық  қызметті 
басымдыққа ие өзекті қызмет түріне ауыстырады. 
Мектепте сабақтан тыс қызметтің тұтас жүйесін құру үшін келесі 
іс-шараларды жүргізу қажет: 
сабақтан  тыс  қызметті  мектептің  білім  беру  бағдарламасына 
енгізу; 
сабақтан тыс қызметті нақты мазмұнмен байыту; 
сабақтан тыс қызмет туралы Ереже дайындау; 
сабақтан тыс қызмет бағдарламасының тізімін құру;  
сабақтан тыс сабақ жүргізуге кадрларды іріктеп алу; 
сабақтан тыс қызметтің жұмыс бағдарламаларын әзірлеу; 
сабақтан  тыс  қызметті  материалдық-техникалық  жабдықтаумен 
қамтамасыз ету; 
сабақтан  тыс  қызмет  бағдарламасын  іске  асырудың  уақыты  мен 
кезеңдерін бекіту; 
ата-аналарды сабақтан тыс қызмет туралы құлақтандыру.  
Қарапайым  арифметикалық  есептер  көрсеткендей,  оқушы  бір 
жылда 150 күннен аз емес уақыт мектеп сабақтарынан бос болады екен. 
Жылдың  қалған  күндеріндегі  оның  уақытының  тағы  үштен  бірі 
сабақтан бос. Алайда бала өзінен-өзі ешқашан бос болмайды. Өсіп келе 
жатқан адам дүниеден әртүрлілік күтеді және бұл орайда ол тұрмыстық 
артықшылықтар мен құндылықтардың арасынан, сондай-ақ, өмірдің өзі 
ұсынған  таңдау  мүмкіндіктері  арасынан  алатын  қалауынан  бөлек 
қосымша білім беру құндылықтары да болуы әбден мүмкін. 

59 
 
Қосымша білім беруді ұйымдастыру, балалардың тұлғалық дамуы, 
кәсіби  тұрғыда  өзін-өзі  анықтауы,  шығармашылық  еңбегі  үшін, 
сонымен  қоса  олардың  қабілеттерін  жүзеге  асыруға,  қоғам  өміріне 
бейімделуіне,  азаматтық  санасының  қалыптасуына  барлық  жағжайжы 
туғызады. 
Балалардың  тәрбиесі  мен  дамуы  жүйесінде  қосымша  білім  беруді 
қолданудың  артықшылығы  балалардың  тәрбие  мен  білім  алуын, 
тұлғалық дамуын біртұтас үдеріске біріктіруінде.  
Қосымша  білім  беру  ұйымдарында  тәрбиенің  басымдығы  жүзеге 
асырылған.  Қосымша  білім  беру  баланың  мектепте  алған  білімі  мен 
икемін  одан  ары  теңдетуге,  кеңейтуге  және  оның  болашақ 
мамандығының негізгі бағдарын салмақтауға мүмкіндік береді.  
Біз баланы сана-сезім екінші қатарға ысырылып, ал қызмет өзінің 
мағыналық  бояуын  жоғалтқан  ортаны,  яғни  ол  өзін  көрсете  алатын 
және саналы өмірдің тәсілдерін меңгерген ортаны таңдау мүмкіндігінен 
айыра алмаймыз. 
Бала  мен  оның  ата-анасын  басқа  жақтан  қосымша  қызметтер 
іздеуге  мәжбүрлемей  мектептің  өзінде-ақ  баланың  артықшылығын 
айқындап, оның қабілет-қарымын әртүрлі бағытта дамытуға мүмкіндік 
беретін  жүйені  таңдау  әркімнің  қалауынша  болатынын  ойлау 
жеткілікті. 
Мектеп  балаға  дамудың  үш  маңызды  кезеңі:  балалық, 
жеткіншектік,  жасөспірімдік  шақтарды  бастан  кешіру  кезінде  ұзақ 
уақыт  бойы  әсер  етуші  алғашқы  ұйымдасқан-әрекет  етуші  орта  болып 
табылады. Мектеп ортаның барлық әсерлерін жалпы шоғырландырады. 
Жеткіншектің  әлеуметтік  ұстанымының  қайта  құру  әлеуметтік  ортаны 
қайта құрумен тығыз байланыста қарастырылады.  
Мектептің 
әлеуметтік 
қызметтері 
өркениетпен 
құрылған 
құндылықтарға өсіп келе жатқан ұрпақты тартуды қамтамасыз ету және 
оларды  оның  байлықтарын  игеру  мен  көбейту  тәсілдерімен 
қаруландырудан тұрады. 
Қажеттілікті  құрайтын  әлеуметтік  белсенділік  көзі  мектепке  әсер 
ететін өмірдің қоғамдық-саяси және мәдени ортасында болады. 
Балалардың  өмір  салты,  олардың  даму  деңгейі,  ел  саулығының 
маңызды  индикаторы  ретінде  қызмет  етеді.  Балаларға  әлеуметтік 
тәрбие  беру  қоғамды  тұрақтандыруда мемлекеттік  инструмент ретінде 
объективті  қызмет  етеді.  Әлеуметтік  тәрбие  екі  мақсатты  көздейді: 
қазіргі заман жағдайында өсіп келе жатқан ұрпақты әлеуметтендірудің 
сәтті  жүргізілуі  мен  адамның  тұлға  және  қызмет  субъектісі  ретінде 
өзін-өзі дамытуы.   
Заманауи  мектеп  тәрбие  беру  үдерісін  басқаруға  тиіс.   

60 
 
Әдебиеттер тізімі: 
 
1. ҚР «Білім туралы» заңы (2007 ж. 27 шілде,  № 319-III) 
2. Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 
жылдарға  арналған  мемлекеттік  бағдарламасын  бекіту  туралы 
Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 07 желтоқсандағы 
№ 1118 Жарлығы. 
3. Қазақстан  Республикасының  Үкіметінің  2013ж.  17  мамырдағы 
№499  заңымен  бекітілген  «Балаларға  арналған  қосымша  білім  беру 
ұйымдары қызметінің үлгілік қағидалары». 
4. Асмолов А.Г.  Системно-деятельностный  подход  к  разработке 
стандартов  нового  поколения  /  А.Г. Асмолов  //  Педагогика.  -  2009.  - 
№ 4. - 18-22 бб. 
5. Григорьев Д.В. 
Внеурочная 
деятельность 
школьников. 
Методический  конструктор:  пособие  для  учителя  /  Д.В. Григорьев, 
П.В. Степанов. - М.: Просвещение, 2011. - 233 б. 
6. Григорьев Д.В.  Программы  внеурочной  деятельности.  Игра. 
Досуговое общение: пособие для учителей общеобразоват. учреждений 
/  Д.В. Григорьев,  Б.В. Куприянов,  П.В. Степанов.  -  М.:  Просвещение, 
2011. - 96 б. 
7. Л.  В.  Занков.  Избранные  педагогические  труды.  М.: 
Педагогика, 1990. 
8. Как  проектировать  универсальные  учебные  действия  в 
начальной  школе.  От  действия  к  мысли:  пособие  для  учителя/               
[А.Г.  Асмолов,  Г.В.  Бурменская,  И.А.  Володарская  и  др.];  под  ред.              
А.Г. Асмолова. – 3-ші басылым. – М.: Просвещение, 2011.-152 б. 
9. Примерные программы внеурочной деятельности. Начальное и 
основное  образование.  /  Под  ред.В.А. Горского.  -  2-ші  басылым  -  М.: 
Просвещение, 2011. - 111 б. 
10. 
Смирнов Д.В.,  Горский В.А.,  Тимофеев А.А.  Примерные 
программы  внеурочной  деятельности.  Начальное  и  основное 
образование. — 2-ші басылым - М.: Просвещение, 2011. - 112 б. 
11. 
Степанов  П.В.  Диагностика  и  мониторинг  процесса 
воспитания в школе / П.В. Степанов, Д.В. Григорьев, И.В. Кулешова/ - 
М.: Академия: АПКиПРО, 2003. - 82 б. 
12. 
Сейталив  К.,  Амиралиев  Ш.  Единство  воспитания  и 
обучения. - Алматы, 1983.  
13. 
Кунантаева  К.К.  Объединение  учащихся  во  внеучебное 
время. - Алматы, 1983.