Оқулық г • г ! Л иіі нитп І • 'эдь щ щ щ ш я09*Я0*ащ яц ілюршііи т. ~ • « ш атмніу. Г»

Келесі  бөлімдерде  (
8
.
8
)  теңдеудегідей  энергия  балансының 
теңдеулері 
эртүрлі 
типті 
коллекторлардың 
жылулық 
өндіргіштігін  және  пайдалы  әсер  коэффициентін  есептеу  үшін 
қолданылады.
Күн  энергетикалық  құрылғыны  жобалаудағы  мәселелердің  бірі 
энергияның  ең  төмен  бағасын  қамту  болып  табылады.  Осылайша, 
коллектордың технологиялық тұрғыдан жасалатынын емес, егер бұл 
жағдайда  құны  арзан  бола  алса,  аз  ПӘК-ке  ие  коллекторды  жасау 
пайдалырақ болуы мүмкін.
8.3 Күнмен жылыту жүйесінің есебі және коллектордың
сипаттамасын анықтау
Күнмен  жьшыту  жэне  ыстық  сумен  жабдықтау  жүйелері 
(гелиожүйелер)  -   күн  энергиясын  жүгу  мен  оны  жылу  энергия- 
сына  түрлендіру,  алынған  жылуды  аккумуляңиялайтын  және  оны 
қажетіне  карай  ғимараттарды  жылытуға  жэне  басқа  да  тұрмыстық 
қажеттіліктерге бөлу жүзеге асырылатын жүйе.
Қарастырып  отырған  жүйелердің  негізгі  элементтері  болып  та-
былады:
-  сұйықтық қыздьфылатын күн коллекгоры;
— су тұратын бак-аккумулятор;
— қосымша кыздырғыш немесе қазан;
-  бақылау-өлшеу және реттейтін кұрылғылар;
-  сақтандырғыш жапқыштар;
— сорғыл ар мен қүбырлар.
Сұйықтық  жүйесінде  жылу  тасымалдағыш  ретінде  антифриз 
ерітіндісі  қолданылады,  ал  аккумуляңиялайтын  орта  -   су.  Жылу 
энергиясы  сұйыктық  температурасының  артуы  нәтижесінде  бак- 
аккумуляторда  жинақгалады  жэне  қажетіне  карай  жылыту  мен 
ыстық сумен қамтамасыз ету үшін қолданылады  [9,19,24,45].
Қосымша  қыздырғыш  (энергиянын  қосымша  көзі)  жылу 
жүктемелерін  толыктай  қанағаттандыру  үшін  күн  энергиясы 
жеткіліксіз болагын кездерде қолданылады.

6
Салқын су
8.2-сурет. Ыстық су жабдықтау жэне жылытудың сұйықтык
гелиожүйесінің сұлбасы:
1
  -  күн коллекторы; 
2
 -  жылу алмастырғы; 3 —
 бак-аккумулятор;
4 —
 қазандық; 5 —
 жылытатын орын; 
6
 —
 сорғы; 7 —
 араластырғыш;
8
 -  ыстық су жабдықтау пішініндегі жылу алмастырғы;
9 —
 ыстық су багы;  10 -  жеткізу жүйесі
Жазық  күн  коллекторы  өзімен  арнайы  жылу  алмастырғыны 
ұсынады,  күн  сәулесін  жылу  энергиясына  түрлендіріп  және  оны 
жылутасымалдауышқа  береді.  Күн  коллекторы  жылу  тасымалдау 
жүйесінің негізгі элементі.
Күнмен жылыту жүйесінің есебі
Бастапқы берілгендер
1.  Күн  жүйесі  (гелиожүйе)  38,0°  солтүстік  ендікте  орналасқан, 
ауаның  сыртқы  есептік  температурасы 
( 
= —11 °С
 
жылыту 
кезеңнің үзақтыгы  119 күн. 
" Р
2. Түргындар саны 
N = 10.
3.  Ғимарат  өлшемі:  үзындыгы 
а  
= 12м,
  ен і 
6
 = 
10
лг,  биіктігі
Л = 3,8  Л і. 
■
 
■■.,:■=■■ .;н« . 
/Ы ’ :-і
4. Коллектор типі -  қос шынылаумен.
5. Жылу қабылдагыш бетгің бағыты 
а =
 30°
6
. Көкжиекке коллектордың көлбеу бүрышы -  ең үлкен жүктемеде 
үтымдысын таңдаймыз.
106

7.  Жылуалмастырғының аралық тиімділігі 
еп
  = 0,77 .  Анықтау 
әдісі 
Кв
  - ЭЕМ ге 
Місгозо/і Ехсеі
 көмегімен.
8
. 
Бак-аккумуляторының 
салыстырмалы 
көлемі
Үв  =
 0,077 
м ъ/ м 2  .
9. Коллектор арқылы салыстырмалы сұйықтың (ауаның) шығыны
Оу
 
1 0,01
 ж3/(лг • с).
10
. Ғимараттың жылыту түрі -  сумен.
8.3-кесте
Орта айлық күндік жинақтың түсімі 
Н
  жэне диффузиялық 
Н А 
күн  радиациясы, 
Щ ж /(м 2  таулік),
 
жазық  бетке,  атмосфераның 
айқындық коэффициенті 
К я
,
  сыртқы ауа температурасы 
Т
, ,.
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
н
7,42
10,58
13,63
18,34 24,16
26,83
26,59 24,97 20,57 14,71 9,03 6,48
Нд
3,64
5,07
6,34
7,78
8,1
7,92
7,83
6,48
5,98
4,72
3,89 3,24
Кя
0,45
0,50
0,49
0,53
0,61
0,65
0,66
0,68
0,68
0,64 0,51 0,44
Тв
1,0
—
4,3
_______________________
9,8
16,4
22,8
27,3
29,3
27,7
22,6  | 15,3
8,4
3,7
Коллектор сипаттамасы
Берілген  коллекторға  келесі  көрсеткіш  коэффициенттерді 
қабылдаймыз:
Ғя (та
 )п -  коллектордың жылу жоғалысы:
ғ я
 
М „  
= 0,80;
Ғ М ^  —
  бұрыштық коэффициенттің тікелей теріс мэні, ғоризон- 
таль  оське  тікелей  түскен  абсцисса  нүктесі  және  вертикаль  оське 
тікелей түскен ордината нүктесінің тең қатынасы:
'Ғлй 1
  = 0,80/0,104 = 7,69.
Жылуалмастырғының  есепке  эсері,  бак-аккумуляторы  және
бөлгіш коллектор
Бүл  жылуалмастырғы  сүйықтық  жүйеде  орнатылады,  егер 
жылутасымалдағыш  есебінде  алсақ,  коллектор  контурында  анти- 
фриз қолданады:
107
і