Ынталы гелиожүйелер эртүрлі белгілері бойынша жіктеледі:
Қызметі жөнінен:
- жылы сумен қамту жүйелері (ЖСҚЖ);
- жылыту жүйелері;
- құрамалы жүйелер;
Қолданылатын жылутасымалдагыш түрі жөнінен:
-
сұйық;
-а у а ;
жарамдылық мерзімі жөнінен:
- жыл бойғы;
- маусымдық;
техникалық шешімг жөнінен:
-
бір айналмалы (контурлы);
- екі айналмалы;
- көп айналмалы.
Ауа
— жылу тасымалдагыштың барлық жүмыстық параметрле-
рінде кеңінен таралған қатпайтын зат болып табылады. Оны жылу
тасымалдағыш ретінде қолданғанда жылыту жүйесін желдету (вен-
тиляция) жүйесімен үйлестіру іске асуы мүмкін. Әйткенмен ауа -
жылу сыйымдылығы аз жылу тасымалдағыш, бүл сулы жүйелермен
салыстырғанда ауа жыльггу жүйелерінің қүрылғысына металдың
шығынын арттьфуға әкеледі.
Су-жылу сыйымдылығы жоғары жэне кеңінен тарапған жылу
тасымалдағыш болып табылады. Әйткенмен 0°С-ден төменгі тем-
ператураларда оған қатпайтын сұйықтар қосу керек. Бұдан басқа,
оттегімен қаныккан судың кұбьфлардың жэне аппараттардың тотба-
суын туғызатынын ескеру керек.
Бірақ сулы гелиожүйелерде металдың шығыны айтарлықтай
төмен, бұл оның кеңінен таралуына ықпал етеді.
6.2 Күн энергиясымен ж ы лы таты н гелиожүйелерініц
ж ы лулы қ сүлбалары
Бір айналмалы-контурлы
жылыту жүйелері - жыл бойы теріс
температура жоқ жерлерде немесе маусымдық мезгілде қолдану
үшін қажет. Су тұзды емес жэне таза болуы керек.
73
Екі айналмалы-контурлы жылыту жүйелері
- жыл бойы
қолдануға немесе су тұзды жэне механикалық қоспалармен
ластанған жерлерде де жарамды.
Жылу тасымалдагышының айналысы табиги болып кел-
ген жылы сумен қамтамасыз ететін бір айналмалы-контурлы
күнмен жылыту жүйесі (6.4-сурет).
Суды тікелей жылытатын бір айналмалы-контурлы термосифон-
д ы
жүйенін жұмысын қамтамасыз ету үшін гелиожүйенің коллек-
торлары, бак-аккумуляторлары жэне жалғағыш құбыр өткізгіштері
суық сумен толтырылады.
Күн сәулесі коллектордың мөлдір жамылғысынан (әйнегінен) өтіп
оның жұтатын жылу қабылдағыштың көмегі арқьшы арналарындағы
суды жылытады. Қыздыру барысында судың тығыздығы азаяды
және қызған сүйық коллектордың жоғары бетіне жылжи отырып,
одан ары құбыр өткізгіш арқылы бак-аккумуляторға құйыла бастай-
ды. Бактағы қызған су оның жоғары жағына көтеріледі, ал суық су
бактың төменгі бөлігіне өтеді, яғни температураға тәуелді судың
қабатқа бөлінуі іске асады. Бактың төменгі бөлігінен неғұрлым суық
су құбыр өткізгіш арқылы коллектордың төменгі бөлігіне өтеді [33,
36,39].
I Я
Я
Осылайша, күн радиациясы жеткілікті болғанда, коллекторлық
гелиоконтурда жьшдамдығы мен интенсивтілігі күн сэулесі
ағынының тығыздығына тэуелді тұрақты айналымдыциркуляция ор-
найды. Біртіндеп күндізгі уақыт ішінде тұтас бактың жылынуы іске
асады, бұл жағдайда қолдануға арналған ыстық су бактың жоғары
бөлігінде орналасқан судың жылы қабаттарынан алынуы керек.
Әдетте бұл бакка суық су бактан қызған суды ығыстыратын қысым
арқылы төменнен беріледі.
г
9
Термосифонды жүйе жағдайьгада бак-аккумулятордың төменп
нүктесі коллектордың жоғарғы нүктесінен жоғары жэне коллектор-
дан 3-4 м-ден эрі емес, ал жылу тасымалдағыпггың сорғысы (насо-
сты) бак-аккукмулятордың орналасуы кез келген орында бола алады.
Бір айналмалы-контурлы
жүйелерде күн коллекторларына бак-
аккумулятордан алынатын ыстық суға сәйкес шығындалатын су
келеді.
' .
Артыкшылыктары:
.
4 '• ’
- қарапайымдьшығы;
< •"
>
- іұтастай жүйенің ең үлкен ПӘК-ін алу мүмкіншілігі.
74
Бақ-аққумлятор
Ысыган су
Суықсу
6.4-сурет. Ыстык сумен қамтамасыз ететін бір айналмалы-контурлы тер-
мосифонды жүйенің қарапайым сұлбасы
Кемшіліктері:
-
судың
сапасына
қоиылатын
талаптың
жоғарылығы
(мүмкіңдіғінше тұздылығы аз болуы керек жэне тазалық жоғары
дэрежеде). Күн коллекторының арналарының қабырғаларында
интенсивті түрде түздар түнады, арналар шаятын балшықпен ласта-
нады, бүл тиімділіктің айтарлықтай нашарлануына немесе тіптен
оның толықтай істен шығуына әкеледі (егер уақытылы арналарды
тазаламаса, мүны жасау қиын болып табылады);
- суца еріген ауаның әсерінен болатын асқын тотбасу (коррозия);
- төменгі температураларда қалыпты жұмыс істеудің мүмкін бол-
мауы (қүбырлардың жарылу қаупі);
Жылу тасымалдагыштың циркуляциясы табиги болып табы-
латын екі айналмалы-контурлы жүйелер
Екі контурлы термосифонды жүйе
(6.5-сурет).
Мүндай жүйенің жүмысы бір айналмалы-контурлы жүйенің
жүмысына
ұқсас.
Гелиожүйеде
коллекторлардан,
құбыр
өткізгіштен жэне бак-аккумулятордағы жылу алмастырғыштан
тұратын
(бактағы
имелі
пішіндес
құбыр, сыртқы
жылу
алмастырғыш қондырғы немесе «бак»)тұйықталған коллекторлық
контур бар.
75
су
2-номтур
С у ш с у
7
КттОтюш бш*
5-оргт. Ыстыж сумен каміамасыз етггін екі айнаямалы-контуряы
тгпмосифонлы жүйенін сұлбасы
тя
і ж Т ш і
Бүл айналым-гелиоконтурға қыста қагпаитын арнаиы жылу
Ісұйық кұйылады. Кошіекторда жылу тасымадцағыш
тасымаллағыиі
сұйык кызғанда ол жылу ал мастырғыштың жоғары бөліпне көтершеді,
бактағы сугв жылуын береді және өзі сун отырыл кун радиациясы
жсткілікті болса, контурда тұракгы табнғи айналмалы церкуляция ор-
найды. ал ысыған су коллектордың шығысына жылжиды.
Бактың тұтастай кызуы күні бар ұзак күнде біртіндеп іске асады.
арттыру
ш н тұнуы жәие батпакпен шайылу жоқ болғанлыктан күн коллек-
торлары эркашан
төменгі температураларда жүйенің қауіпсіз жұмыс істеу
мүмкіншіліп;
- күн коллекторлары қосымша кызмет етуді қажет етпейді;
пайдалану мерзімінің негүрлым кепіпдік берілген тиімділік (10-
50 жыл) үзактығы;
-
76
Достарыңызбен бөлісу: |
