192
Бақылау сұрақтары
1. Желінің қандай түрлерін білесіз?
2. Жергілікті желіге сипаттама беріңіз.
3. «Сервер», «жұмыс станциясы» ұғымдарына сипаттама беріңіз.
4. Желілерді құру үшін қандай байланыс сымдарының қандай типтері
қолданылады?
5. Ауқымды желіге сипаттама беріңіз
6. Интернеттің қандай сервистерін білесіз?
7. WWW – ның FTP-дан айырмашылығы қандай?
8. HTML дегеніміз не жəне оны не үшін қолданады?
9. Бағдарлама HTML –да қалай көрсетіледі?
10. XML дегеніміз не жəне HTML – ден оның айырмашылығы қандай?
11. Интернет қалай жұмыс істейді?
193
10
Тарау
МӘТІНДІК ПРОЦЕССОРЛАР
Ең танымал жəне сұранысқа ие қолданбалы бағдарламалар -мəтіндік
процессорлар болып табылады, олар мəтіндік құжаттармен жұмысқа
арналған бағдарламалар.
Мəтінмен жұмысқа арналған бағдарламалар бірнеше санатқа
бөлінеді: мəтіндік редакторлар, мəтіндік процессорлар, баспа жүйелері.
Әдетте, MS Word бағдарламасының əр түрлі нұсқаларын қолданады,
алайды, мəтіндік процессорлардың таңдалуы Microsoft фирмасының
өнімімен шектелмейді.
Әр түрлі тапсырмалар үшін түрлі мəтіндік процессорларды
қолданған жөн. Нақты тапсырмаларды орындауда, мəтіндерді құруға
арналған түрлі бағдарламалардың артықшылығын қарастырамыз.
10.1.
Қазіргі мәтіндік процессорларға шолу
Бүгінгі
күні
кеңселік
қосымшалар
«үлкен
төрттігінің»
бағдарламалары кең танымал: Microsoft Word, Corel WordPerfect, Lotus
WordPro, OpenWriter/StarWriter. Олардың барлығы да Windows ОЖ-нің
платформасында жұмыс істейді.
Әлсіз компьютерлерде WordPro редакторы жақсы қызмет атқарады,
оның жұмыс істеуі үшін 100 МГц жиіліктегі Pentium процессоры,
сиымдылығы 32 Мбайт жедел жады жəне Windows 98/NT 4 ОЖ –сі бар
компьютер талап етіледі. Windows 95 ОЖ-мен жұмыс істеуі де мүмкін.
WordPerfect үшін 100 МГц жиіліктегі Pentium процессоры жəне
Windows 98/МЕ ОЖ-сі жеткілікті, бірақ 64 Мбайт –тан кем емес жедел
жады сиымдылығы талап етіледі.
Жүйеге біршама талап қоятын мəтіндік редакторлар - Word 2003
жəне Writer; олардың жұмысы үшін 300 МГц –тен кем емес жиіліктегі
процессор жəне сиымдылығы 128 Мбайт –тан кем емес жедел еске
сақтау құрылғысы қажет етіледі. Word 2003 мəтіндік редакторымен
жұмыс істеу үшін Windows 2000/ ХР/2003 ОЖ-сі қажет.
Орыс тілін қолдау тұрғысынан, Word 2003 лингвистикалық қолдау
құралдарының сапасы жоғары. Бағдарлама орфографияны жəне
грамматиканы тексеруді, тасымалдауды теңестіруді іске асырады, онда
енгізілген синонимдер сөздігі бар. Грамматиканы жəне стильді тексеру
құралдары, қосымша синонимдер сөздігі жəне түсіндірмелі сөздігі
штаттық коплектіге кіретін жалғыз бағдарлама, ал соңғы нұсқасында
машиналық аудару құралдары да бар. Алайда,орфографияны фондық
тексеру үрдісі жұмысты едəуір баяулатады, сондықтан, оны сөндірген
дұрыс, ал орфографияны тексеруді бастамас бұрын, жұмыс нəтижесін
міндетті түрде сақтау керек.
194
OpenOffice Writer бағдарламасы да орыс тілінде сауатты жазуды
тексеруді жүргізеді жəне тасымалдауды теңестіру құралдары бар. Бұдан
басқа, бағдарламаның орыс тілді нұсқасында біраз құжаттардың
шаблондары енгізілген, оларда іс жүргізу бойынша отандық
стандарттардың талаптары ескерілген.
WordPerfect жəне WordPro бағдарламаларында орыс тілін қолдау
нашар жүзеге асырылған, орыс тезаурусы жəне синонимдер сөздігі жоқ.
StarOffice Writer бағдарламасы орыс тілдің лингвистикалық құралдарын
қолдамайды.
Жоғарыда келтірілген барлық мəтіндік процессорлардың іскерлік
құжаттармен жұмыс мүмкіндіктері іс жүзінде бірдей. Іскерлік
құжаттарды құрастыру – біршама қарапайым үрдіс, себебі, іс жүзінде
жазба машинкасының жетілдірілген нұсқасы туралы сөз қозғалады.
Мұндай тапсырмаларды барлық бағдарламалар сəтті орындайды,
өйткені, мұндай құжаттардағы ең күрделісі – бұл құжатқа кестелер жəне
фирма логотипімен суреттер қою.
Word, Writer жəне WordPerfect бағдарламалары көлемді құжаттар
құру үшін шамамен бірдей. WordPro бағдарламасы құжат ең үлкен
көлеміне жеткенде, өте ақырын жұмыс істей бастайды, сондықтан
мұндай мақсаттар үшін бұл бағдарламаны қолданбаған дұрыс.
Word жəне WordPro бағдарламаларының құжаттың бірнеше
нұсқаларын бір файлда сақтау мүмкіндігі бар, сонымен қатар, бірнеше
қолданушыға құжаттың əр түрлі бөліктеріне қолжеткізуді аша алады.
Word – да бірнеше көшірмелерді сақтау, файлдың көлемін тым
үлкейтетінін есте сақтаған дұрыс.
Қазіргі мəтіндік процессорлар безендіру мүмкіндіктері жағынан
баспа
жүйелеріне
жақындап
келеді.
Қарастырылып
отырған
бағдарламалардың
əрқайсысында
мəтіндік
жəне
графикалық
обьектілерді қою, көпбағандылықты, беттік жəне соңғы сілтемелерді, əр
түрлі колонтитулдарды қолдану ойластырылған, сонымен қатар арнайы
эффектілер құратын құралдар бар.
Барлық бағдарламалардың құрамдас бөлігі графикалық редактор
болып табылады. Бағдарламалардың бəрінде жуық символ аралық
интервалдарын (кернинг) жəне шрифтің кеңейтуін – тығыздауын
реттейтін (трекинг) басқару құралдары бар. Қатталуды жəне безендіруді
ең жақсы жүзеге асыру WordPerfect бағдарламасында, ал ең нашары
WordPro бағдарламасында.
Кейбір бағдарламалар тек Windows ОЖ-нің платформасында ғана
жұмыс атқармайды. Windows ОЖ-нен басқа платформа ретінде болуы
мүмкін: Word 2003 -те — Mac OS; WordPerfect- те — Linux; OpenOffice
Writer –де — Mac OS, Linux, Solaris.
Іс жүзінде, түрлі санаттағы қолданушылар əр түрлі мəтіндік
процессорларды қолданады, себебі, біреуге маңызды болатын
процессор, екінші біреуге қажетсіз болуы мүмкін.
Windows ортасында құжаттарды құруға арналған кең танымал
Достарыңызбен бөлісу: |
