177
ресурстың IP-адресін алды. Браузер не істеуі керек? Ол сол
серверден бірдеңе сұрау керек. Қашықтағы серверге ресурстың
сұранысымен пакет жіберіледі (енді IP-адрес белгілі).
WWW-серверлерінің бағдарламаларының ішінде ең танымал
UNIX операциялық жүйесінде жұмыс істейтін, Apache бағдарламасы.
Бағдарлама үндістердің тайпасының атымен аталған емес, A PAtCH
sErver - аббревиатурасы бойынша аталған. patch- файлдардан
(модульдерден) жиналатын сервер. Apache тікелей сіздің
сұраныстарыңызға жауап берумен айналысады, файлдарды,
суреттерді жəне құжаттың html-кодының өзін береді. Apache — бұл
WWW-сервер. Басқа кең таралған Web-сервер Internet Information
Server болып табылады.
9.2.3.
Интернеттің сервистері
WWW. Қазіргі кезде Интернеттің World Wide Web (WWW)
немесе жай веб (Web) деп аталатын бөлігі ерекше тез дамып келеді.
Дүниежүзілік өрмек – бұл гипермəтіндік сілтемелер жүйесіне
негізделген Интернеттің сервисі; бұл дүниежүзілік ақпарат қоймасы,
мұнда ақпараттық
обьектілер
гипермəтіннің
құрылымымен
байланысқан. WWW – де мəтіндік, графикалық, видео жəне аудио
форматтарда ұсынылатын ақпарат сақталады.
WWW аббревиатурасы бүгін көпшілік үшін Интернет символына
айналды. Бірақ, ауқымды компьютерлік желісі 1991 жылы Тим
Бернерс-Ли өзінің бірінші Web-түйінін жүктегенге дейін ерте пайда
болған.
Қызықты мәлімет
Интернетті құрудың ресми уақыты 1969 жылғы 29 қазан болып
саналады. Бұл күні ARPANet- тің 500 шақырымға қашықтыққа
алыстатылған алғашқы екі түйіні өзара байланысты. Байланыс, өз
кезегінде, BBN компаниясы 1969 жылы қыркүйектің 1-де тарихта
компьютерлер арасында телефон желісі арқылы (модем) байланысты
қамтамасыз ететін тұңғыш құрылғы жасап шығаруының арқасында
мүмкін болды.
1980 жылға дейін ARPANet түйіндері бірнеше ондаған санына
дейін жетті, электрондық пошта жұмыс істей бастады. 1990 жылға
қарай əлі күнге дейін қолданылып келе жатқан TCP/IP қос хаттамасы
жəне DNS (Domain Name System) – домендік аттар жүйесі
қабылданды.
WWW –дың құрушысы Тим Бернерс-Ли болып есептеледі. Оның
еңбегі əлемдік қоғамдастықпен лайықты бағаланды. 2004 жылдың
жазында ол Финляндияда Millennium Technology Prize –дың 1
млн.евро көлемінде марапатталды. Ол үшін, 2004 жыл адамзат
алдында оның еңбегін мойындаған жыл болды. Мысалы, 16 шілдеде
178
Ұлыбританияның
ханшайымы
Елизавета
II
оны
Британ
империясының Командор Орденіне қабылдады. Бұған дейін 2003
жылы «Интернеттің дамуына қосқан үлесі» үшін Елизавета II оған
осы Орденнің офицері атағын сыйлады.
Тим Бернерс-Ли гипермəтінді ойлап тапты деген пікір
қалыптасқан. Алайда, бұл дұрыс емес. Гипермəтін идеясы Вэннивер
Бушқа тиесілі. Сонау 1945 жылы «Біз ойланып отырғанда»
мақаласында, ол, World Wide Web –тың концептуалды прототипі деп
атауға болатын Memex құрылғысын сипаттады. Гипермəтін – бұл
өлшемсіз мəтін, беттердің анық көрінетін жиынтығы жəне
сілтемелер арқылы берілген олардың анық емес көпшілігі.
Шындығында, гипермəтін идеясы Вэннивер Бушқа да тиесілі
емес. Белгілі нақты гипермəтіндердің біріншісі бұл кітаптардың
көптеген жиынтығын құрайтын – Библия (арасында, бір – бірімен
сонша логикалық байланыспайтын да). Христиандықтың сонау ерте
дəуірінде Библияның барлық ктітаптары шағын тарауларға бөлінген,
ал əр тараудың ішінде əр абзац нөмірленген болатын.
Тим Бернерс-Ли ғылыми құжаттардың гипермəтінін құрғысы
келді. Оның адамзат алдындағы еңбегі - желілер арасындағы алмасу
хаттамалары жəне домендік аттар қызметі бар, ауқымды
компьютерлік желінің негізінде ыңғайлы гипермəтін құруға
мүмкіндік беретін технологиясын құрумен өлшенеді. Бұл гипермəтін
World Wide Web деп, ал оны құруға мүмкіндік берген механизмнің
өзі – гипермəтін белгілерінің тілі HyperText Markup Language
(HTML) деп аталды.
WWW — Интернетке тікелей қосылуды талап ететін тікелей
қолжеткізу сервисі. Егер Web-бет көп графика немесе басқа мəтіндік
емес ақпараттан тұрса, онда жедел байланыс желісі талап етіледі.
WWW – де жұмыс үшін істеу үшін арнайы қарап шығу
бағдарламасы – браузер қажет. Html-құжаттарымен жұмыс істейтін
бірінші браузер – Mosaic, тек мəтін шығаратын болған
(бағдарламаның авторы - Марк Андриссен, Netscape Communications
– ның болашақ негізін салушы).
Қызықты мәлімет
1993 жылы NCSA (National Center for Supercomputing
Application) қызметкерлері Марк Андриссен жəне Эрик Бина,
Mosaic деп аталған бірінші браузер құрастырып шығарады. Осы
жылы Ақ Үй өзінің жеке сайтын ашады, инетрнетте бес жүзінші сайт
жəне миллионыншы қолданушы пайда болады.
Қолданушылар арасында Microsoft фирмасының Internet Explorer
(9.5 - сурет), Netscape фирмасының Netscape Navigator, Mozilla (9.6 -
сурет) браузерлері кең танымалдылыққа ие.
179
9.5.- сурет Internet Explorer браузері
Браузерлер арасында үлкен айырмашылық жоқ, өйткені, əр
браузерда орнатылған электрондық поштасы, топтар жаңалықтарын
қолдайтын клиент – бағдарламасы бар; екеуі де сөйлеуді жəне басқа
дыбыстарды тыңдау, қозғалмалы суреттерді қарау, қалааралық
байланысты қамтамасыз ету мүмкіндігіне ие.
9.6 – сурет. Mozilla браузері
Достарыңызбен бөлісу: |
