25
əзірлеу кезеңі ішінде жүйенің тапсырыс берушісі мен əзірлеушілер
ұжымы арасындағы қарқынды өзара іс-қимылды қарастырады. Жүйені
əзірлеу кезеңдерге бөлінеді. Әр кезең келесі кезеңде пысықталатын
функционалды жетік түптұлғаны құрумен аяқталады.
ISO/IEC 15288 Sуstеm life сусlе рrосеssеs стандарты түрлі пəн
салаларындағы ақпараттық жүйелерді əзірлеу əдістемесін белгілейді,
құрамында ЭЕМ пайдаланылатын жүйелердің өмір цикліне ерекше
назар аударылады.
Ақпараттық жүйелердің негізгі компоненті талап етілетін
функцияларды іске асыратын бағдарламалық қамсыздандыру болып
табылады. ISO/IEC 12207 стандарты өмір циклінің барлық
үдерістерін үш топқа бөледі: негізгі, қосалқы жəне ұйымдық (1.2
кесте).
ISO/IEC 15288 сатндарты бағдарламалық қамсыздандыру мен
ақпараттық жүйенің өмір циклінде мынадай үдерістерді белгілейді:
шарттық, жобалық, техникалық, кəсіпорынның үдерістеріарнайы
үдерістер (1.3 кесте).
ISO/IEC 15288 стандарты өмір циклінің кезеңдерін жəне жүйені
құру кезеңдерін ажыратады. Кезеңдер ретіндемыналар белгіленген:
•
жүйенің
тұжырымдамасын
қалыптастыру
—
тұтынушылардың қажеттіліктерін талдауды, жүйенің жəне жобалық
шешімдердің жалпы тұжырымдамасын таңдауды көздейді;
•
жүйені әзірлеу — оны жобалау үдерісі;
•
іске асыру — жүйені жасау;
ISO/IEC 12207 бойынша ӛмір циклінің үдерістері
Үдеріс
Құрамдас элементтері
Негізгі
Сатып
алу,
жеткізу,
əзірлеу,
пайдалану,
сүйемелдеу
Қосалқы
Құжаттау, конфигурацияны басқару сапаны
қамтамасыз ету, проблемаларды шешу, аудит,
аттестатау, бірлесіп бағалау, верификация
Ұйымдық
Инфрақұрылымды құру, басқару, оқыту, жетілдіру
•
пайдалану— жүйені тұтынушыға беру;
•
қолдау — жүйенің тұтынушысымен өзара əрекеттесу, оның
үздіксіз жұмысын (жұмыс істеуін)қамтамасыз ету;
•
пайдаланудан алу — жүйені бөлшектеу.
Ақпараттық және параметрлік синтездің ерекшеліктері.
Жүйені əзірлеген кезде ақпараттық синтез бес міндетті шешуді
көздейді:
1 . 2 к е с т е
26
1)
тұтынушының қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін қажетті
ақпарат көлемін айқындау;
2)
ақпаратты ұсыну нысандарын айқындау;
3)
1.3-кесте
ISO/IEC 15288 бойынша ӛмір циклінің үдерістері
Үдеріс
Қысқаша сипаттамасы
Шарттық
Жүйені сатып алу, жеткізу
Жобалық
Жобаны
жоспарлау,
бағалау,
бақылау;
тəуекелдіктерді, конфигурацияларды, ақпараттық
ағымдарды
басқару;
шешімдерді
қабылдау;
сүйемелдеу, кəдеге жарату
Техникалық
Талаптарды анықтау жəне таладу, архитектураны
əзірлеу,ықпалдастыру, тексеру; ауысу, аттестаттау,
пайдалану
Кəсіпорын
Кəсіпорынның
қоршаған
ортасын
басқару,
инвестициялық
үдерісі
басқару, жүйенің өмір циклін басқару, ресурстарды
басқару, сапаны басқару
Арнайы
Жүйенің міндеттері мен мақсаттарына сүйене
отырып, ондағы өзара байланыстарды айқындау жəне
орнату
4)
ақпаратты беру əдістері мен құралдарын белгілеу;
5)
деректерді сақтау жəне өңдеу технологияларын таңдау немесе
əзірлеу;
6)
деректерді өңдеу алгоритмдерін əзірлеу немесе таңдау.
Ақпараттық синтездің маңызды кезең жүйенің деректер қорында
ақпаратты сақтау технологиясын таңдау болып табылады, өйткені
осы технология жүйені жобалаудың бұдан былайғы үдерісін жəне
оны пайдалану əдісін белгілейді. Әзірлеу деректер қоры файлының
стандартты форматын пайдалану жəне файлдық жүйе деңгейінде
деректер қорын құру жолымен жүргізілуі мүмкін.
Стандартты форматты пайдалану осы жүйені əзірлеу үшін
нақты ДҚБЖ көздейді. Файлдардың мынадай форматтары ең көп
таралған: DBF — FохPrо ДҚБЖ; DB — Pаrаdох ДҚБЖ; MDB —
MS ACCESS ДҚБЖ; MDF — MS SQL Sеrvеr ДҚБЖ.
Бұл тəсілдеме мынадай артықшылықтарды береді:
а) деректер қоры жазбаларымен қосу, жою, навигация, іздестіру,
редакциялау, индекстеу сияқты базалық операцияларды əзірлеу
немесе бағдарламалау талап етілмейді;
7)
деректер қоры құрылымына қызмет көрсету үдерісі
27
автоматтандырылған, мысалы кестелерді құру, олардың құрылымын
өзгерту;
в) деректердің
қағаз
тасымалдағышындағы
есептілік
нысандарын құру үшін сервис ұсынылады.
Кемішілік ретінде ақпараттық жүйенің жұмысы үшін тапсырыс
берушінің ЭЕМ-ға құрылған жүйені ғана емес, тиісті бағдарламалық
қамсыздандыруды да орнату қажеттілігін атап өту қажет. Айта
кететіні, деректер қорының стандартты форматына бағдарланған
жүйе екі əдіспен іске асырылуы тиіс:
1)
ДҚБЖ қолданбалы ортасын пайдалану жолымен;
2)
Oперациондық жүйе басқаруында жұмыс істейтін автономдық
қосымша ретінде пайдалану есебінен, бұл ретте деректермен жұмыс
ДҚБЖ ядросы арқылы іске асырылады.
Тиісінше бірінші жағдайда қосымша ДҚБЖ, ал екінші жағдайда
– ДҚБЖ ядросы құратын деректерге қолжетімдік компоненттерін
орнатуқажет. Екі жағдайда да деректерге бағдарламалық қол
жеткізудің белгілі бір ақпараттық технологияларын таңдау қажет.
Мысал ретінде MS ACCESSДҚБЖ келтіреміз. Осы ДҚБЖ үшін
ақпараттық жүйелерді əзірлеу MDB деректердің стандартты
форматын пайдалану жолымен жүргізіледі.
Егер деректер қоры файлының стандартты форматына
бағдарланған жүйе құрылатын болса, ондаəзірлеу үшін мынадай
құралдар мен технологиялар тартылады:
•
ДҚБЖ пайдаланушысының қолданбалы ортасы;
•
VisualBаsiс forAррliсаtiоn (VBA) қолданбалы бағдарламалық
қамсыздандыруды əзірлеудің ішіне салынған қосалқы жүйесі;
•
Dаtа AссеssObjесts (DAO) немесеAсtivеXDаtа Objесts (ADO)
қолжетімділік технологиясы.
Автономды жүйені құрған кезде MiсrоsоftVisualBаsiс либо
MiсrоsоftVisuаlC визуалды бағдарламалау ортасы пайдаланылады.
Ары қарай DAOнемесеADOдеректерге қол жеткізу технологиялар
арасында таңдау жасалады.
Деректер қорын файлдық жүйе деңгейінде құру деректер қоры
дискілік файл түрінде сақталатынын көздейді, оған операциялық
жүйе құралдары арқылы қол жеткізуге болады. Бұл ретте осы
технологияның мынадай ерекшеліктерін ескеру қажет: деректерді
сақтау,
редакциялау
жəне
жазбалар
бойынша
навигация
алгоритмдерін əзірлеу талап етіледі; деректер қорының құрылымы
оған қызмет көрететін бағдарламаға «байлаулы». Бұл ерекшеліктерді
кемшіліктер ретінде қарастыруға болады, бірақ осындай жүйе оның
əлеуетті пайдаланушылары арасында еркін таралуы мүмкін, өйткені
бағдарламалық өнімнің компиляциясынан кейін тұтынушының
ЭЕМ-де тек тиісті операциялық жүйені орнату ғана талап етіледі
Достарыңызбен бөлісу: |
