Жобаалаудың CASE-технологияларының нотациялары

66 
 
2.14-кесте 
Жобаалаудың CASE-технологияларының нотациялары 
Нотация типі  Шартты белгісі 
Сипаттамасы  
Объектілік- 
бағдарланған 
 
ERD (EntitY- 
Rеlаtiоnshiр 
Diаgrаms) 
«Мəн  —байланыс».  Мəндік  саладағы 
мəндерді  жəне  олар  арасындағы  
байланыстарды белгілеу  
Объектілік- 
бағдарланған 
 
UML (Unified 
Mоdеling 
Lаnguаgе) 
Бірегейлендірілген  модельдеу  тілі. 
Мəндік  саланы,  ақпараттық  жүйені 
жəне 
ақпараттық 
 
үдерістерді 
модельдеуге мүмкіндік береді  
Құрылымдық- 
функцио 
налдық 
SADT(Struсturеd 
Analysis  аnd 
D
E
- 
sign Technique) 
Ақпараттық  жүйе  құрылымының,  
оның 
қосалқы 
жүйелері 
құрылымының,  сондай-ақ  қосалқы 
жүйелер арасындағы функционалдық 
байланыстардың сипаттамалары 
 
Функцио 
налдық 
DFD(Dаtа 
Flow 
Diagrams) 
Деректер 
ағымдарын, 
ақпарат 
көздерін  жəне  деректерді  сақтау 
əдістерін көрсету    
Технологиялық 
 
WFD(Wоrk 
Flоw 
Diagrams) 
Ақпаратты    өңдеудің  технологиялық 
үдерістерін  көрсету 
 
 
IDEF-стандарттар  ICAM    əдіснамасы  шеңберінде  ақпаратпен  тиімді 
алмасуға мүмкіндік береді. IDEF-ың мағынасын ашудың түрді нұсқалары 
бар: ICAMDEFini - Еоп; Intеgrаtеd DEFinitiоn. 
Ақпараттық  жүйелерді  əзірлеген  кезде  пайдаланылатын  IDEF  негізгі 
стандарттарының 
шартты 
белгілері 
жəне 
олардың 
қысқаша 
сипаттамалары   2.15-кестеде келтірілген.  
IDEF2 нотациясы мен əдіснамасы кең таралған жоқ. IDEF1 нотациясы 
кейіннен кеңейтіліп,  IDEF1X деп қайта аталды.   АҚШ-та  1993 ж. FIPS 
жаңа өнеркəсіптік стандарты əзірленді, оған екі стандарт   — IDEF0 жəне 
IDEF1X  кірді.  FIPS  стандарты  Cоmрutеr  Assосiаtеs    компаниясының 
BPWin ЭЕМ үшін CASE-бағдарламаны əзірлеу үшін негізі болды.    
CASE-технологиялардың  аспаптық  құралдары.            Developer 
сыныбы.  Осы  түрдегі  аспаптық  құралдар  белгілі  бір  түлгідегі  ДҚБЖ 
құрамына  кіреді.  Мысал  ретінде  MS  SQL  Sеrvеr  2000  тұтынушы-
серверлік 
жүйені 
қарастырамыз. 
Осы 
ДҚБЖ 
бағдарламалық 
қамсыздандыруы серверлік жəне клиенттік бөліктерінен тұрады
.    

67 
 
 
 
2.15-кесте  
Ӛнеркәсіптік стандарттар 
Стандарт  Сипаттамасы 
IDEF0 
Өндіріс  жəне  ақпараттық  жүйелерді  талдау  мен  синтездеудің 
белгілі  бір  кезеңінде  пайдаланылатын  ақпаратты  көрсету  
үдерістерін құжаттау. SADT  нотациясына стандарт  
IDEF1 
Мəндік  саланың  объектілері  жəне  олар  арасындағы 
байланыстар турлы  деректерд құжаттау.   ERD  нотациясының 
стандарты 
IDEF2 
Ақпараттық  жүйенің  уақыт  ішіндегі  əрекетін  көрсету   
времени 
IDEF3 
Талап  етілетін  нəтижені  алу  үшін  қажетті  технологиялық 
операцияларды модельдеу 
Деректер  қоры  объектілер  жинағы  болып  табылады.    Деректер 
қорының  негізгі  объектілері    (2.16-кесте):  кестелер,  ұсынылымдар, 
сақталатын рəсімдер, диаграммалар. 
Сервермен  өзара  əрекеттесу  Entеrрrisе  Mаnаgеr  утилитасы  көмегімен 
орындалады.  Серверді  іске  қосқаннан  кейін  дерктер  қорының  əзірлеушісі 
сервердің  объектілеріне  қолжетімдікті  алады.  Сервердің  объектілері 
иерархиялық  құрылым  түрінде  көрсетіледі.  Сервердің  деректер  қорымен 
жұмыс істеу үшін Dаtаbаsеs торабы пайдаланылады.  
Деректер  қорын  Dаtаbаsеs  —  Nw  Dаtаbаsе  торабы    мəзірінің 
мəнмəтіндік  пəрмені  көмегімен  құруға  болады.  құрылған  деректер 
қорының  атауы  Dаtаbаsеs  объектісіне  кіретін  тораптың  жанында 
көрсетіледі. Ағаштың пиктограммасына екі рет шертіп, əзірлеуші деректер 
қорының объектілеріне қолжетімділікті алады. Деректер қорының қажетті 
объектісін құру үшін тиісті мəнмəтіндік   
 
Объектілердің пиктограммалары 2.16-кесте 
 
 
 

68 
 
 
2.7-сурет.    Деректер  қорының 
кестесін  жобалау 
мəзірлердің 
пəрмендерін пайдаланады.  
 
 
 
 
 
Деректер қорының негізгі объектісі  —  деректер сақталатын кестелер. 
Сілтемелік  тұтастығын  қамтамасыз  ету  үшін  кестелер  бір  бірімен 
байланыстырлыған болуы тиіс.   
Кестелерді  құру  үшін  арнайы  шебер  пайдаланылады.      2.7-суретінде 
кестелерді құру шеберімен жұмыс үлгісі көрсетілген. 
Кестені жобалаған кезде əзірлеуші төрт негізгі өлшемді беруге тиіс: 
1) 
Column Name 
— кесте атрибутының (бағананың) атауы; 
2) 
DataТуре 
— кесте атрибутының типі; 
3) 
Length
— деректердің жолдық типі үшін ұзындығы; 
4) 
AllowNulls
—  осы  атрибут  үшін  кестеде  нөлдік  мағыналарға  рұқсат 
етілген бе. 
Кестені  құрылымын  белгілегеннен  кейін  
аспап  көмегімен 
негізгі  атрибутты  белгілеу  қажет.  таңдалған  атрибуттың  жанында  тиісті 
пиктограмма пайда болады.   
Кестелер  арасында  байланыстарды  орнатқаннан  кейін    реляциялық 
деректер қорын құру үдерісі аяқталады.  Байланыстарды орнату үшін тиісті 
шебердің көмегімен Digrams — диаграмма  объектісін құру қажет.   
  2.8-суретте  диаграммаларды  құрушы  терезесінің  үзіндісі  көрсетілген. 
MS  SQL  Sеrvеr      диаграммаларында    мынадай  шартты  беліглер 
пайдаланылады: 
— негізгі өріс,   «бір» тарапы ; 
— сыртқы кілт, «көп» тарапы. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2.8-сурет. Диаграммаларды құрушының терезесінің үзіндісі