118
2.45 кестенің соңы
119
2.50. сурет. Басқару моделінің құрылымы
Диаграммаларды пайдалану модельдеудің ерекшеліктерін ескеруді
талап етеді.
Басқару моделімынадай қағидалар бойынша құрылады:
а) модельдің төменгі бөлігінде негізгі бизнес-үдеріс орналастырылады;
б) оң жақта басқару үдерісінің клиенті болып табылатын объект, ал сол
жақта – серверлік объект орналастырылады.
Сервер ретінде тауардың жеткізушісі, ал клиент ретінде – оның
тапсырыс берушісі болуы мүмкін. Осы объектілер арасында басқарушы
бизнес-үдерістер жəне олар арасындағы байланыстар жинағы түріндегі
басқару үдерісінің құрылымы көрсетіледі (2.50
сурет).
Ұйымның
функционалық
құрылымын
модельдеуолардың өзара іс-қимылының иеррар-
хиялық құрылымын алуға мүмкіндік береді.
Модельдің басты бөлігінде ұйымның жалпыланған
басты
функциясы
орналасады.
Нəтижесінде
функцияның ағаш тəрізді моделі пайда болады.
Модельде ұйымның функцияларын іске асыру
нұсқаларын
бағытталған
доғамен
көрсетуге
болады(2.51 сур.).
2.51. сурет. Бизнес үдерістерді
іске асыру нұқалары
120
Ұйымның ұйымдық құрылымы бөлімшелердің бағынысын
көрсетеді жəне бөлімшелердің атауларынан басқа, лауазымдардың
атауларын қамтуы мүмкін.
Сызықтық бағынысты тұтас сызықпен, ал фукнционалдық
бағынысты – пунктир сызығымен көрсетеді (2.52. сур.) Ол үшін тұтас
жалқастырғыш доғаны пайдаланады, ал функцияның атауын төрт
бұрышта жатады.
2.52. сурет. BAAN ұйымдық құрылымының үлгісі
Мəндік саланы модельдеуді «мəн-байланыс» (ER-модель) əдіснамасы
көмегімен орындайды.
Баркер əдіснамасы IDEFX1 нотациясынан ерекшеленетін нотацияны
пайдаланады. Жалпы модельдеу технологиясы бұрынғыдай қалады.
Мəндік салада объектілер- мəндер белгіленеді. Әр мəнге белгілі бір ат
беріледі. Атрибуттер тібесіндегі мəннің негізгі атрибуты # символынан
басталатын атқа ие болуы тиіс. Мəндер арасында белгілі бір байланыс
типтері орнатылады. «Біреуі біреуге», «біреуі көбіне» байланыстар
белгіленеді. «Біреуі көбіне» байланыстар үшін байланыстардың
түбегейлілігі ұғымы енгізіледі. Түбегейлілік тұтас жəне пунктир сызық
түрінде белгіленеді.
2.46 кесте
Баркер моделінің шартты белгілері
121
2.53. сурет. Баркердің ER-моделі 2.54. сурет. Баркердің моделі.
«тип — супертип» қатынасы
Модельдің сипаттаған кезде түбегейлілікті белгілеу үшін n,m шартты
белгілерді пайдаланады. Бірінші сан «көп» тарапындағы мəннің
даналарының ең аз санын, ал екінші – ең көп санын көрсетеді.
Баркер нотациясының шартты белгілері 2.46.кестеде келтірілген.
Баркер нотациясындағы ER-моделінің үлгісі 2.53. суретінде
көрсетілген.
Супертип қатынастарын модельдеу үшін дөңгелек жақша – «доға»
пайдаланылады. (2.54 сур.).
Oracle әдіснамасы. Осы жүйелік талдау технологиясы ақпараттық
жүйелерді құруға мамандандырылған аттас компаниямен əзірленген.
Orасlе əдіснамасы қысқаша сипаттамасы 2.47. кестесінде келтірілген
модельдерді пайдалануды көздейді.
Осы əдіснаманың ерекшелігі бизнес -үдерістерді жəне олар қызмет
көрсететін материалдық объектілердің қозғалыс траекториясын сипаттау
үшін «жолдар» (Swimmеr lines) диаграммасын пайдалану болып табылады
(2.55 сур.).
Мəндік саланың моделі Баркер əдіснамасы немесе Чен əдіснамасы
көмегімен құрылады.
2.47 кесте
Oracle модельдері
Модель
Мақсаты
Функциялар
Компания орындайтын функциялардың сипаттамасы,
олардың иерархиясы
Бизнес-үдеріс
Swimmеr linesəдіснамасын пайдаланып, компанияның
үдерістерін сипаттау
Деректер
DFD əдіснамасы бойынша ақпараттық ағымдарды
сипаттау
Мəн—
Ақпараттық жүйенің деректер қорында көрсетілген
нной
байланыс
мəндік саланың моделін сипаттау
122
2.55. сурет.SwimmerlanesORACLE
Чен əдіснамасы оның шартты белгілері Методология Чена 2.48.
кестесінде көрсетілген нотацияларды пайдалануды көздейді.
2.48 кесте
Чен нотациясы
123
Чен əдіснамасы байланыстарды белгілі бір тип бойынша белгілеуді
көздемейді. Байланыс типін көрсету үшін түбегейлілік көрсетіледі, ол
мəнні-объектінің жанында байланыстың екі жағында көрсетіледі. 2.56
суретінде Чен нотациясындағы ER-диаграммасы көрсетілген, ол
қызметкердің ұйым бөлімімен байланысын көрсетеді.
Betec (©) әдіснамасы.Бұл əдіснама ARIS, BAAN, Oracle əдіснамалары
жəне түрлі компаниялардың экономикалық жəне ақпараттық жүйелерді
талдаған жəне синтездеген кезде жинақталған тəжірибесі негізінде
құрылған ресейлік əзірлеме болып табылады.
2.56. сурет. Чен моделінің үлгісі
Достарыңызбен бөлісу: |