Бақылау сҧрақтары
Заманауи ӛндірісте ӛнеркәсіп роботтары қандай мақсатта қолданылады?
ӚР қандай белгілері бойынша топтастырылады?
ӚР қандай құрамдас бӛліктерден тұрады және олардың қолданылу мақсаты қандай?
Қандай негізгі техникалық сипаттама ӚР сипаттай алады?
ӚР манипуляциялық жүйесі нені білдіреді?
Типтік ӚР кинематикалық сұлбасы қалай құрастырылған?
Роботтық технологиялық кешен деген не және оның қолдану мақсаттылығы қандай?
Бұйымның механикалық ӛңделуі үшін РТК қалай қолданылады?
Ұсталық-сығымдық құрылғылар үшін РТК қалай ұйымдастырылған?
Бояушы жұмыстар және гальвандық қаптамалар үшін РТК ерекшелігі қандай?
12 - та рау
ЖИНАУДЫҢ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ҤРДІСТЕРІН АВТОМАТТАНДЫРУ
Автоматты қҧрастыру ҥшін қҧрылманың технологиялылығы
Қазіргі таңда механизм және мәшиналардың кӛбі олардың құрастыруын автоматталауға мүмкіндік бермейтін құрылымға ие. Осы құрылымдарды әзірлегенде олардың құрастырылуы қолмен атқарылатыны, немесе әрі кетсе - механикаландырылған құралды қолданумен іске асырылатыны болжанған болатын. Осы орайда құрастыру үрдісінің автоматтандыруына, яғни автоматталанған жабдықтардың жобалауына, дайындалу кезінде автоматты құрастыру талаптарын негізге ала отырып, бұйымдар құрылманың технологиялылығын талдауға тура келеді. Егер құрылманың технологиялылығы қанағаттандырмаса, оны қайта қарау және ӛзгерту қажет. Технологиялылықты анықтайтын құрылмалардың ерекшеліктерін жеке қарастыру алдында автоматты құрастыру үшін құрылманың технологиялылығы жеке бӛлшектерді жасаудың технологиялылығымен әрдайым сәйкес келмейтінін бӛліп айту қажет. Бұл құрастырудың әдісін ӛзгерткен кезде, мысалы, базалау жағдайлары басқа болған кезде, технологиялылық туралы пікір де ӛзгертілуі мүмкін болатынын білдіреді. Бірақ кӛп жағдайда құрылманың технологиялылығын да жақсартатын автоматты құрастыру үшін бӛлшектердің технологиялылығына кейбір жалпы талаптарды тұжырымдауға болады.
Бірінші талап – құрылманың блоктылығы. Жеке блоктарға бӛлшектенген құрылма ӛндіріс үшін ӛз бетімен белгілі бір қолайлылық болып келеді, ӛйткені блоктардан ол белгілі бір бӛлікшеде жасалынуы мүмкін. Құрастыру үдерісін автоматтау кезінде блок құрылмасы егер де бұйымның құрылмасы оның құрастыруын жалпы автоматтау үшін жеткілікті күрделі болса жеке блоктардың құрастыруын автоматтауға мүмкіндік береді.
Екінші талап – құрылманың қарапайымдылығы. Бӛлшектердің кескіндемесі, олардың саны, құрылмадағы орналасуы ескеріледі. Бӛлшектер кескіндемесінің қарапайымдылығына деген талаптар бӛлшектерді ӛңдеген кезде қойылатын тиісті талаптарға сәйкес. Шын мәнінде, автоматты құрастыру кезінде құрылманың қарапайымдау кескіндемесінің бӛлшегі қарапайымдау бағдарлайтын құрылғыларды, бағдарлаудың аз сатыларын, қарапайымдау
нәрлендірушілер мен негіздейтін құрылғыларды талап етеді. Бӛлшек санының қысқартылуы, мысалы, бекіту әдістерін ауысуыменен, демек, бекітпе бӛлшектер санының қысқартылуымен, сондай-ақ, бӛлшектердің бірігуіменен іске асырылады, соның нәтижесінде заманауи технологиялық әдістермен әзірлене алатын күрделі бӛлшектер (пластмассалы бӛлшектер; қысыммен құйылған бӛлшектер) пайда болады.
Автоматты жабдықтарды құрастыру үшін ең ыңғайлы негізгі бӛлшектің орналасқан жерін ӛзгертуін талап етпейтін, ал оған қосылған бӛлшектер бір бағытта, мысалы, жоғарыда берілген кездегі құрылмадағы бӛлшектердің орналасуы болып келеді. Осыған орай сырық негізгі бӛлшекке бірнеше басқа орнатылған ӛське симметриялы құрылмаға ие бұйымдар және олардың тораптарының, сондай-ақ, басқа бӛлшектер орнатылатын, мысалы, блоктардың және қозғалтқыштар цилиндрлерінің бастарының автоматты құрастыру кезіндегідей осьтері параллель орналасқан тесіктері бар негізгі бӛлшектерге ие тораптардың автоматты құрастыруы кең таралған. Құрылмаға деген дәлдік талаптар келесідей тұжырымдамауы мүмкін. Ұштастырылған беттерге шектері толық ӛзара алмастыру әдіспен құрастыруды қамтамасыз ету керек. Сондай-ақ, егер базалауды ұштастырылған беттер бойынша орындау мүмкіндігі болмаса, ұштастырылатын және базалық беттерінің салыстырмалы орналасуына есептеу арқылы шектер негізделуі тиіс. Мысалы, егер құрылмаға деген ерекше талаптар қойылмаса, қолмен құрастыру кезінде тӛлке сыртқы және ішкі беттерінің осьтестілігі ерекше айтпауға да болады. Бірақ автоматты құрастыру кезде тӛлкенің құрылғыға немесе сыртқы цилиндрлік беттері бойынша автоматтың ұстағыш органына базалау жағдайында осы беттердің эксцентриситеті қатаң шектелуі қажет.
Бұйым құрастырудың автоматталуына дайындық технологиялық құралманың талдауын ӛткізуін талап етеді, ол үшін технологиялық бӛлшектің және жалпы жиналатын бұйымның белгілерін айқын белгілеу қажет. Жеке белгілерге баға беру керек, ӛз кезегінде олар технологиялылықтың жалпы бағалауын орындауға мүмкіндік береді. Бұндай баға бұйымның болып тұрған құралманың құрастыру үдерісі автоматтауының мүмкіндігі жайлы мәселені шешуге, сондай-ақ, құрастыру үдерісін автоматтауға мүмкіндік беретін құралманың ӛзгеруін белгілеу үшін қандай белгілер бойынша технологиялылықтың бағалары тӛмен екендігін анықтауға мүмкіндік береді.
Бӛлшектердің технологиялылығын 12.1.-кестеде кӛрсетілген айқын белгілер бойынша сипаттауға болады.
Бӛлшектерге қатысты технологиялылықтың келесі қосымша белгілерін анықтауға болады: бӛлшек пішінінің жаңа элементтерін жасайтын ақаулардың жоқтығы; базалауға кедергі жасайтын ақаулардың жоқтығы; бӛлшектердің қосылуына кедергі жасайтын
ақаулардың жоқтығы. Бӛлшектердің технологиялылығы белгілерінен басқа бұйымдардың технологиялылығы белгілерін (немесе құрастырма бірліктерін) бӛлуге болады: торапты ретті құрастырудың мүмкін болуы; қосылыс классының технологиялылығы; дәлдік ӛлшемлер бойынша автоматты құрастырудың мүмкін болуы.
Құрылманың технологиялылығын бағалау үшін келесі түсініктерді енгізейік: технологиялылық белгісінің бағасы i, бұл жерде j – белгінің немесе құрастырма бірліктің реттік нӛмірі; белгі маңыздылығының коэффиценті q; бӛлшек үшін жалпы маңыздылық коэффиценті.
m
Qij = Σ qi ,
i=1
мұндағы, m — есепке алынатын белгілердің жалпы саны.
Бұйымның (құрастырма бірліктің) маңыздылығы коофиценті Q жеке бӛлшектердің маңыздылығы коофицентінің сомасы болып келеді, оған жалпы бұйымның (құрастырма бірліктің) технологиялылығы белгілерінің маңыздылығы коэффиценттері қосылады:
n
Q = ΣQ + Σqу,
j =1
мұндағы, n — бұйымда (құрастырма бірлікте) бӛлшектер саны; qy — бұйымның (құрастырма бірліктің) технологиялылығы белгілерінің маңыздылығы коэффиценті.
12.1 кесетеде ұсынылған маңыздылық коэффиценттері электртехникалық бұйымдар тобының құралмаларының технологиялылығын бағалау тәжірибесінен анықталған. Бұйымдардың басқа түрлерінің технологиялылығын бағалаған жағдайда осы коофиценттердің үлкендігі нақтылануы мүмкін.
J бӛлшек немесе құрастырма бірлік үшін технологиялылықтың кӛрсеткіші:
m
Tj = Σ qij / Qij
j=1
Технологиялылықты бағалау ведомость формасы
Бұйымның барлық бӛлшектерінің (құрастырма бірліктердің) технологиялылығының жалпы кӛрсеткіші:
m n
Тд = ΣQij Tj / ΣQij
j=1 j=1
Бұйымның (құрастырма бірліктердің) технологиялылығы кӛрсеткіші:
m
T = Тд Σ Qij + Σqy ay / Q
j=1
Достарыңызбен бөлісу: |
