Оқулық Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігі бекіткен Алматы, 2011 2

жүктеу 1,13 Mb.

Pdf просмотр

бет	58/115
Дата	09.01.2022
өлшемі	1,13 Mb.
	#31868
түрі	Оқулық

1 ... 54 55 56 57 58 59 60 61 ... 115

CAnsabaeva-shetel-memleket

159
4. Жапонияның салықтық жүйесі
Жапонияның салық жүйесінің негізгі аспектілеріне тоқта-
лайық. Жапонияның салық жүйесі АҚШ пен Батыс Еуропа
жүйелерінен ерекшеленеді. Жапонияда мемлекеттік жəне жер-
гілікті салықтар жұмыс істейді. Осының негізінде мысалы 2009
жылы түскен салықтық түсімдердің 65,7% мемлекеттік, ал 34,3%
жергілікті түсімдерді құраған. Жапонияда 47 префектура, 3045
қала жəне аудандарының əр қайсысы өзіндік бюджет иеленеді.
мемлекеттік бюджеттің 83,8% салықтық түсімдер, 16,2%
салықтық емес басқа да түсімдер құрайды. Жалпы салықтық
түсімдері түрлері өте көп, яғни 25 мемлекеттік жəне 30 жергілікті
салықтық түсім түрлері бар. Оларды үш топ бойынша жіктеуге
болады:
Бірінші − жеке жəне заңды тұлғалардың табыс салығы.
Екінші − жылжымайтын мүлік салығы.
Үшінші − жеке жəне жанама тұтыну салығы.
Бюджетке ең көп кіріс əкелетін − ол заңды жəне жеке
тұлғалардың жеке табыс салығы. Ол барлық салық түсімдерінің
56,4%-ын құрайды. Жеке тұлғалар жеке табыс салығын бес шка-
ла бойынша төлейді. Яғни, 10%, 20, 30, 40 жəне 50%. Осыған
қосымша жеке табыс салығының префектурасы бойынша тағы үш
түрлі ставкасы бар: 5, 10 жəне 15%. Жəне жергілікті жеке табыс
салығы қызмет атқарады. Бұл салықты жергілікті жердің əрбір
тұрғыны табысының көлеміне қатыссыз жыл сайын 3200 иен
төлеп отырады. Соңғы жылдары Токионың жылдық кірісі 28000-
32000 мың иенді құрап отыр. Бұл осы мемлекеттің ең үлкен кірісі
болып табылады, себебі басқа префектуралары бұл көрсеткіштен
əлі де төмен. Жапонияның жалпы салықтық түсімдерін он топқа
жіктей аламыз, олар төмендегідей:
1) Дивидендтер.
2) Жылжымайтын мүлікке салынатын салықтар.
3) Кəсіпорын кірістері.
4) Еңбекақы төлемі.
5) Əлеуметтік төлемдер.
6) Төтенше табыстар.
7) Əртараптандырылған төлемдер.
8) Капиталдан түскен түсімдер.

160
9) Пайыздан түскен түсімдер.
10) Бонустар.
Мүліктік түсімдерді жеке жəне заңды тұлғалар 1,4% шкала
бойынша əрбір мүлік құнына сəйкестендіріп төлейді. Бұл мүлік
салығы сатып алу, сату кезінде немесе бір қолдан екінші қолға
өткен кезде де төленеді.
Жапонияны орталықтанған салық жүйесі ХІХ ғасырда
құрылған. Жапониядағы салық жүйесінің ірі реформалары 1987
жылдың қыркүйек айы мен 1988 жылдың желтоқсан айында жа-
салды. Ол арқылы жеке тұлғаларға салынатын салық мөлшері
азайтылды, тікелей салық салудың өсіндісі жанама салық мөлшері
азайтылды жəне т.б. Қазіргі кездегі Жапония салық жүйесі 1989
жылдың 1 сəуірінде жасалған.
Орталық үкіметтің бюджет кірістерінің көздері − тікелей
салық болып табылады. Мемлекеттік бюджеттің негізгі кірісі жеке
жəне заңды тұлғалардан алынатын табысқа салынатын салық.
Ол бүкіл салықтардың 6%-ын құрайды. Заңды тұлғалардан алы-
натын табысқа салынатын салық компанияның таза табысынан
алынады. Компанияның табысы 2 бөліктен құралады: таратыл-
майтын жəне бөліп таратылатын.
Салықтың мөлшері бөліп таратылатын табыстың 33,48%-ын
құрайды.
Жанама салықтан да Жапония салық салу жүйесінде негізгі
орынды алады. Оның ішіндегі негізгісі сатудан түскен салық жа-
нама салықтар мемлекеттік кірістің 42,8%-ын құрайды.
Сатылым 30 млн. иеннен аспайтын компаниялар салық
төлемейді.
Жергілікті бюджетке түсетін табысқа салынатын салық
мөлшері 35%-ды құрайды.

жүктеу 1,13 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 54 55 56 57 58 59 60 61 ... 115