Жетілмеген (асимметриялық) ақпараттар теориясы

265
қатысушылары аралдың тұрғындары сияқты басқа нарықтар-
дағы-аралдардағы орын алып жатқан жағдайлардан хабарсыз бо-
лады. Нəтижесінде болып жатқан оқиғаларды кешігіп барып біле 
бастайды. 
Саяси циклдер теориясы.
Бірқатар экономистердің зерттеулерінде, экономикалық жағ -
даяттың толқулары мемлекеттің жүргізетін экономикалық сая-
сатымен, ең алдымен, ақша-несие саясатының жүргізілуі нəти-
жесінен туындайтын саяси сілкіністерге байланысты туындайды 
деп айтылады. Осы теорияны монетаризмнің басты өкілі Милтон 
Фридмен өз еңбектерінде іске асырды. Ол АҚШ экономикасының 
циклдік кезеңдеріне зерттеу жүргізіп мынадай қорытындыға кел-
ген: АҚШ экономикасы ауытқуларының көп 
шілігіне айналым-
дағы ақша санының жиі өзгерістері сəйкес келеді. Федералды ре-
зерв жүйесі (ФРЖ) ақша саясатын қате жүргізіп, ел экономикасын 
Ұлы депрессияға ұшыратты, яғни ақша базасын күрт қысқарту-
ға жол беріп, рецессия кезеңдерінде ел экономикасында жағым-
сыз жағдайларды күшейтті. Монетарист -ғалымдардың ойынша, 
айналымдағы ақша массасының өсу қарқыны ауытқымалы кезең 
(цикл) бойынша өзгеріп, бизнес-циклдің серпінін басқарып оты-
руы тиіс.
Біз білетініміздей, М. Фридмен осыған сəйкес, өзінің «ақша 
ережесі» теориясын алға тартады: ФРЖ іскерлік циклді жұмсарту 
мақсатында ЖІӨ-нің атаулы шамасына байланысты айналымдағы 
ақша масасын тұрақты түрде өсіріп отыруды қолдап саналы сая-
сатты жүргізуге міндетті. 
М. Фридменнің «ақша ережесі» теңдеуі ақша массасы өсімінің 
шамасын анықтайды:
ΔМ = ΔР + ΔY
мұнда, ΔМ – ақша өсімінің орташа жылдық қарқыны, ұзақ 
мерзімге пайызбен; ΔР – күтілетін инфляция деңгейінің орташа 
жылдық қарқыны, ұзақ мерзімге пайызбен; ΔY – ЖІӨ-нің орташа 
жылдық өсімі, ұзақ мерзімге пайызбен.
Ақша ережесі ақша массасының тұрақты жəне сенімді түрде 
өсуін жылына 3-5% аралығында болуы қажет деп болжайды. 

266
Бұдан басқа, ақша саясатының өзі елдегі саяси бағыттың ауысуы 
нəтижесінде де өзгеруі мүмкін. Сонымен қатар, экономиканың 
жағдайын жақсартуға бағытталған іс-шараларға ел ішінде жү-
гізіліп жатқан сайлау додалары əсер етуі мүмкін.

жүктеу 1,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: