Оқулық / К. Б. Байболов, Т. Қ. Құлажанов, Н. Б. Батырбаева

57 
 
3.Зиянкестер мен микроорганизмдермен зақымдалған 
астықты кептіру режимдері 
 
Кептіру барысында астық және оның өнімдері зиянкестеріне қарсы шаралар 
орындалады.  Кейбір  сенімді  деректер  бойынша  45  -  60
0
  және  одан  жоғары 
мәндерде құрт-құмырсқалар және олардың личинкалары өледі. Дәннің сапасын 
сақтау  мәселесі  бойынша  заразданған  бидайды  кептіру  қиындықты  тудырады, 
ондай  астықты  шахталы  кептіргіштерде  кептіруде  кептіру  агентінің 
температурасы 50
0
 аспауы қажет, бірақ аталған зиянкестер толық жойылмайды. 
Сонымен қатар қыздыру және кептірудің бірқалыпсыздығы   заразсыздандыру 
тиімділігіне әсерін тигізеді, әсіресе, қыздыру температурасы шекті көрсеткіштен 
жоғары  жағдайда,    дән  бұзылуы  мүмкін,  ал  төменгі  температура  зиянкестерге 
әсерін  тигізбейді,  олардың  белсенділігі  артуы  мүмкін.  Зиянкестерден  арылу 
тиімділігі  олардың  кептіру  аппараттарында  жоғары  температурада  болу 
ұзақтығына,  зиянкестердің  температурасы  астық  температурасына  жақын 
болғанда  және  зиянкестердің  ылғал  жоғалтуына  байланысты.  Қызған  астықты 
қозғалмалы  және  қозғалусыз  ортада  аз  уақытта  ұстау  зиянкестердің  толық 
жойылуын  қамтамасыз  ете  алмайды.  Мысалы,  шахталы  кептіргіштерде 
астықтың болуы 5-10 мин. 
Зараздалған астықты кептіру жайында жүргізілген зерттеулер нәтижесінде 
келесі тұжырымдар ұсынылды: 
-  кене  немесе  ұзын  тұмсықтардың  толық  жойылуы  негізінен  қызу 
температурасы және осы температурада ұстау ұзақтығына байланысты; 
-  астықты  110  -  150
0
-  та  кептіріп  ылғалын  14  %  жеткізіп,  оны  40-50
0 
қыздырып, массаны бөктірмеуде зиянкестерді толық жоюға болмайды; 
-  астықты,    оның  сапасын  бұзбай,  кептіруден  кейін  бөктіріп,  массадағы 
белгілі және жасырын зиянкестерді толық жоюға болады; 
-  зараздалған  астық  массасын  шекті  температурада  кептіріп  (бөктірусіз) 
және бірқалыпты қыздырып зарасыздандыру; 
-  термиялық  заразсыздандыруда  қайталап  зараздануды  болдырмауды 
қамтамасыз ету; 
- кенелердің кешенді заразсыздандырмауы үшін шаң-тозаңды жинақтауды 
(аспирацияны) ұйымдастыру. 
Кептіру  процесінде  жоғары  температураның  әсерінен  астықтағы 
микроорганизмдер өледі, соның нәтижесінде, оны сақтауда, тұрақтылық артады.   
Дегенімен астық массасында термофильді спорлар қалып қояды. 
 

жүктеу 4,28 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: