Оќу жўмыс баєдарламасы

Оқу жұмыс бағдарламасы

Нысан 

ПМУ ҰС Н 7.18.3/30

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

«Көліктік техника және логистика» кафедрасы

ОҚУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ

«Автокөлік психологиясы»  пәні бойынша

050901  «Көлікті пайдалану және жүк қозғалысы мен тасымалдау 

ұйымдастыру» мамандығының  студенттеріне арналған

Павлодар

             

Мамандық бойынша

 

                                                                                               Нысан

          элективтік пәндер каталогы 

     ПМУ ҰС Н 7.18.3/34

         негізінде әзірленген пәннің

           оқу  жұмыс бағдарламасын 

                   бекіту парағы

           

                                                                     БЕКІТЕМІН 

ОІ жөніндегі проректор 

                                                                      _________________  Н.Э. Пфейфер  

                                                                      «___»_____________20 _ ж.

Құрастырушы: доцент__________________________Құмаров Т.Қ

                                                                       

«Көліктік техника және логистика» кафедрасы

ОҚУ  ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ 

«Автокөлік психологиясы»   пәні бойынша 

050901 «Көлікті пайдалану және жүк қозғалысы мен тасымалдау 

ұйымдастыру»  мамандығының студенттеріне арналған

     Оқу жұмыс бағдарламасы 050901 «Көлікті пайдалану және жүк қозғалысы

мен  тасымалдау   ұйымдастыру»   мамандығының   ҚР  МЖМБС  3.08.116-2004

мемлекеттік   стандарты   негізінде,   типтік   оқу   бағдарламасына   сәйкес

құрастырылған   және   ҚР   білім   және   ғылым   министірлігімен   бекітілген   11

мамыр 2005 ж.№289 

Кафедра отырысында ұсынылған 200_ж. «___»_________________ 

№_____хаттама 

Кафедра меңгерушісі ___________________ Е.К. Ордабаев

                           

Металлургия, машина жасау және көлік факультеттің оқу-әдістемелік 

кеңесімен құпталған

200_ж. «_____»______________  №____хаттама

ОӘК төрағасы _____________________ Ж.Е. Ахметов  200_ж. «____»_____________

КЕЛІСІЛДІ         

Факультет деканы _________________ Т.Т. Тоқтағанов  200_ж. 

«____»_____________

ЖжӘҚБ ҚҰПТАЛДЫ 

ЖжӘҚБ бастығы _________________ А.А. Варакута  200_ж. «____»_____________

Университеттің оқу-әдістемелік кеңесімен құпталған

200_ж. «_____»______________  №____хаттама

1   Пәннің   мақсаты  -  Бұл   пәнді   оқытудың   мақсаты   стунденттерге

автомобильдік   көлік   бойынша   инженерлік   психологияның   автокөліктік

психологияның   қалыптасуы   болып   табылады.   Сонымен   қатар,   оқыту

әдістерімен жүргізушілерді дайындауды жүзеге асыру бойынша,болашақтағы

тәжірибелік   қызметте   оларды   білу   және   жол   қозғалысын   ұйымдастыру,

автомобильдер   мен   жолдарды   пайдалану   кезінде   адамның   жеке

ерекшеліктерімен   психофизиогиялық   есептеулері   үшін   демалыс   пен   еңбек

тәртібін жасау басты мақсаттарының бірі болып табылады.

Курс бағдарламасы жүргізушіге 1.3 нөмірінде арнайы пәндерде 

көрсетілген талаптарды қояды.

Пәннің міндеті:

Пәннің міндеттері 050901 «Тасымалдау, жол қозғалысын ұйымдастыру

және көлікті пайдалану» мамандығының инженерлеріне жол қозғалысының

қауіпсіздігін қамтамасыз етумене жүргізушілердің қателігімен байланысқан

жол-көліктік   апаттар   санын   азайту   бойынша   қойылатын   талаптармен

анықталады.

Осы пәнді меңгеру нәтижесінде студенттерде:

- Жүргізуші–жол–автомобиль жүйесіндегі өзара ақпараттық қатынастың 

ерекшеліктері;

- әр түрлі жол және климаттық шарттардағы автомобильдерді 

басқарудың психофизиологиялықө ерекшеліктері;

- жүргізушінің физикалық және психалық сапаларына қойылатын 

талаптар, оларды зерттеу мен дайындаудың әдістері;

- жүргізушінің еңбегін ғылыми ұйымдастыру әдістері;

- жүргізушінің жұмыс орнына қойылатын инженерлік-психологиялық 

талаптар.

Тәлімгер   техникалық   құралдары   қолданумен   жүргізушілердің

психофизиологиялық   сапаларын   бағалау   үшін   пайдаланатын   әдістер

бойынша тәжірибелік білім алуы қажет.

2 Пререквизиттер

Осы пәнді меңгеру үшін төмендегі пәндерді меңгеру кезінде алынған

білім, икемділік және машықтар қажет:

– Жүргізушілерді дайындаудың әдістемелік негіздері;

– Жол қозғалысын ұйымдастыру;

– Көлік жол-апаты экспертизасы.

3 Постреквизиттер 

Пәнді меңгеру кезінде алынған білім, икемділік және машықтар

 

келесі

пәндерді меңгеру үшін қажет:

– Автоматтырылған басқару жүйелері (көліктегі)

– Лицезиалау және сертификаттау негіздері

– Жол жағдайлары және қозғалыс қауіпсіздігі

4 Пәннің мазмұны 

4.1 Пәннің тақырыптық жоспары

№

Тақырып аттары

      Сағаттар саны

Дәр. Тәжір. СӨЖ

1

Инженерлік психология пәні, міндеттері және 

әдістері.

2

4

2

ЖАЖ жүйесінде адам оператор ретінде.

4

8

3

Жургізуші қызметінің психофизиологиялық 

негіздері

2

1

10

4

Автомобиль жүргізушісінің сезунуі мен қабылдау.

2

1

6

5

Жургізуші назары мен қозғалыс қауіпсіздігі.

3

1

8

6

Жургізуші қызметінің ойлауы мен есі.

2

2

6

7

Жургізуші тұлғасы мен оның маманданды 

қызметіндегі орны.

3

1

6

8

Автомобиль жургізушісінің шашауы мен жұмыс 

қабілеттілігі.

2

1

6

9

Жургізуші денсаулығы жағдайы мен оның жұмыс 

қабілеттілігі.

2

2

8

10 Автомобиль жургізушісінің жұмыс орнына 

қойылатын инженерлік-психологиялық талаптары.

Жүргізуші еңбегінің гигиенасы.

2

2

6

11 Автомобиль жургізушілерін маманды таңдаудан 

өткізу.

2

2

8

12 Жүргізуші еңбегін қорғау.

2

8

13 Күрделі шарттарда автомобильді басқарудың 

психофизиологиялық шарттары

2

2

6

БАРЛЫҒЫ:

30

15

90

4.2 Пән тақырыптарының мазмұны

Кіріспе. Курстың мақсаттары мен міндеттері.

Тақырып 1. Инженерлік психология пәні, міндеттері мен әдістері.

Нактылықтың   психикалық   бейнесінің   негізгі   түрлері.   Автокөлік

психологиясы пәні мен міндеттері.

Тақырып 2. Жүргізуші ЖАЖ жүйксінде адам оператор ретінде.

Басқару жүйесінде адам звено ретінде. ЖАЖ басқару жүйесіндегі ақпарат.

Автомобиль жүргізушісінің сенімділігі. КЖА-дағы адамзат факторының рөлі.

Тақырып 3. Жүргізуші еңбегінің психофизиологиясы туралы түсінік. Жүйке

жүйесінің функциясы мен құрылымы тураоы түсінік. Жоғарғы жүйке қызметінің

негізгі   заңдылықтары.   Адам   анализаторлары   ман   олардың   сипаттамасы.

Автомобиль жүргізушісінің психофизиологиялық ерекшеліктері.

Тақырып 4. Автомобиль жүргізушісінің сезіінуі мен қабылдауы.

Сезіну мен қабылдау туралы түсінік кеңістіктің, уақыттың және автомобиль

қозғалысы   жылдамдығының   қабылдаудың   жеке   түрлерінің   мәні.   Қабылдау

қателіктері.

Тақырып 5. Жүргізушінің назары мен қозғалыс қауіпсіздегі.

Назар салу түсінгі мен оның сапасы. Назар салудың фмзикалық механизмі.

Автомобиль жүргізушісінің қызметіндегі назар салудың рөлі. Назар салу мен КЖА.

Назар   салуды   ұйымдастыру   мен   жүргізушінің   көргіштігі.   Назар   салуды

жоғарлатудың әдістері.

Тақырып 6. Жүргізуші қызметіндегі ойлау мен ес.

Ойлау туралы түсінік. Ойлаудың түрлері. Болжау және автомобиль жүргізуші

қызметіндегі рөлі. Ес. Естің сапалары. Жүргізушінің есте сақтау қабілетін жүзеге

асыру үшін ұсыныстар.

Тақырып   7.  Жүргізушінің   тұлғасы   және   оның   мамандандырылған

қызметіндегі рөлі.

Тұлға   түсінгі.   Тұлға   қасиеттері   қажеттіліктер,   бағыттар,   қабілеттер,

темперамет, мінез және жүргізуші мамандығы мен оны үйрену үшін алатын орны.

Жүргізуші   тұлғасының  моральді   ерекшеліктері  мен  оның  сенімділігі.   Жүргізуші

тұлғасы мен жол қозғалысының қауіпсіздігі.

Тақырып 8. Автомобиль жүргізушісінің шарщауы мен жұмыс қабілеттілігі.

Жүргізушілердің   жұмыс   қабілеттілігі.   Шаршау.   Шаршаудың   фазалары.

Физикалық,   ақыл-естік   және   эмоционалдық   шаршау.   Шарщаудың   жүргізушінің

жұмыс қабілеттілігі мен жағдайына тигізетін әсері.

Тақырып 9.  Жүргізуші денсаулығының жағдайы мен жұмыс қабілеттілігі.

Алкоголь мен ЖҚҚ.

Жүргізушінің   денсаулық   жағдайының   жұмыс   қабілеттілігіне   әсері.

Жүргізушілерде жиі кездесетін өткір және сақталатын аурулар. Дәрілерді қабылдау

мен   жұмыс   қабілеттілігі.   Рейс   аодындағы   медициналық   қарау.   Жүргізушілердің

жұмыс   қабілеттілігіне   алкогольдің   тигізетін   әсері.   Алкогольдік   мас   болудың

экспертизасы.

Тақырып   10.  Автомобиль   жүргізушісінің   жұмас   арнына   қойылатын

инжинерлікөпсихологиялықталаптар. Жургізуші еңбегінің жұмыс гигиенасы.

Тақырып 11. Автомобиль жузгізушілерінің маманын тандау.

Маман тандау. Профессиограмма.

Тақырып 12. Жүргізуші еңбегі қорғау.

Жолдық   жарақат   алу   мен   оны   ескерту.   КЖА   кезінде   жапа   шеккендерге

медициналық көмек көрсету. Жургізушінің тамақтануының гигиенасы.

Тақырып   13.

 Күрделі   шарттарда   автомобильді   басқарудың

спихофизиологиялық ерекшеліктері. Үлкен жылдамдықта. Түнгі уақыттарда.

4.3 Тәжірибелік сабақтардың мазмұны және тізімі

Тәжірибелік   сабақ   №   1.  Жүргізуші   қызметінің   психофизиологиялық

негіздері.

Адамның   жүйке   жүйесінің   анатомиясы   мен   физиологиясы   және

анализаторлары туралы түсінік.

Тәжірибелік сабақ № 2. Автомобиль жүргізушісінің сезінуі мен қабылдауы.

Блантктік әдіс көмегімен көздік өлшеуді зерттеу.

Тәжірибелік сабақ № 3. Жұргізушілердің назары мен қозғалыс қауіпсіздігі.

Бланктік әдіс көмегімен назар салуды зерттеу әдістерін игеру.

Тәжірибелік сабақ № 4. Жүргізуші қызметіндегі ойлау мен есте сақтау.

ИВ- 4 аспабының көмегімен көңіл бөлуді зерттеу.

Тәжірибелік сабақ № 5. Жүргізуші тұлғасы мен оның маманды қызметіндегі

рөлі.

СПР-1 аспабының көмегімен сенсомоторлы реакцияларды зерттеу.

Тәжірибелік сабақ № 6.  Автомобиль жүргізушісінің шаршауы мен жұмыс

қабілеттілігі.

СПР-1 аспабының көмегімен сенсомоторлы реакцияларды зерттеу.

Тәжірибелік сабақ № 7. Жүргізуші денсаулығының жағдайы мен оның 

жұмыс қабілеттілігі. Алкоголь мен ЖҚҚ.

Тәжірибелік сабақ № 8. Автомобиль жүргізушісінің жұмас орнына 

қойылатын инженерлік-психологиялық талаптар.

Тәжірибелік сабақ № 9. Автомобиль жургізушілерін маманды іріктеуден 

өткізу.

Тәжірибелік   сабақ   №10.   Күрделі   шарттарда   автомобильді   басқарудың

психофизиологиялық ерекшеліктері.

Жүргізушілердің маман таңдауды зерттеу мен оның әдістері.

Жүргізушінің жұмыс орнына қойылатын талаптарды игеру. Жүргізушінің 

жұмыс орнынының ыңғайлы болуына жағдау жасау.Жүргізуші еңбегінің 

гигиенасын сақтаудың әдістерін игеру.

4.4 Студенттің өздік жұмысының мазмұны  

4.4.1 СӨЖ түрлерінің тізімі

№

СӨЖ түрі

Есеп беру

түрі

Бақылау түрі Сағаттық

көлемі

1

Дәріс сабақтарына дайындалу

Жұмыс 

дәптері

Сабақтарға 

қатысу

35

2

ОО¤Ж дайындық, үй 

жұмысын орындау

Ауызша 

сұрау, жұмыс 

дәптері

Сабақтарға 

қатысу. 

20

3

Дәріс сабақтарына кірмей 

қалған, бірақ оқу 

бағдарламасы бойынша 

міндетті тақырыптарды 

қарастыру

Конспект 

Конспект

20

4

Бақылау іс-шараларына 

дайындық

МБ1, МБ2

15

Барлығы

90

4.4.2 Студенттердің өздігінен оқуына бөлінген тақырыптардың 

тізімі

1- тақырып. Инженерлік психология пәні,міндеттері мен әдістері

Нақтылықтың   психикалық   бейнесінің   негізгі   түрлері.   Автокөлік

психологиясы пәні мен міндеттері

2   -тақырып.  Жүргізуші   ЖАЖ   жүйесінде   адам   оператор   ретінде.

Басқару жүйесінде адам звено ретінде. Автомобиль жүргізушінің сенімділігі.

КЖА- дағы адамзат факторының рөлі.

3 - тақырып. Жүргізуші қызметінің психофизиологиялық негіздері.

Жүргізуші   еңбегінің   психофизиологиясы   туралы   түсінік.   Жүйке

жүйесінің функциясы мен құрылымы туралы түсінік.

4 - тақырып. Автомобиль жүргізушісінің сезінуі мен қабылдауы.

Сезінуі   мен   қабылдау   туралы   түсінік   кеңістіктің,   ауқыттың   және

автомобиль қозғалысы жылдамдығының қабылдаудың жеке түрлерінің мәні.

5 - тақырып. Жүргізушінің ары мен қозғалыс қауіпсіздігі.

Назар   салу   түсінігі   мен   оның   сапасы.   Назар   салудың   физикалық

механизмі.

6 - тақырып. Жүргізуші қызметіндегі ойлау ен ес.

Ойлау   туралы   түсінік.   Ойлаудың   түрлері.   Болжау   және   автомобиль

жүргізуші қызметіндегі рөлі.ЕС. Естің түрлері.

7   -   тақырып.  Жүргізушінің   тұлғасы   және   оның   мамандандырылған

мәтіндегі рөлі.

Тұлға түсінігі. Тұлға қасиеттері және жүргізуші мамандығы мен оны

үйрену үшін алатын орны.

8   -   тақырып.  Автомобиль     жүргізушісінің   шаршауы   мен   жұмыс

қабілеттілігі.

Жүргізушілердің жұмыс қабілеттілігі.Шаршау.  Шаршаудың  фазалары.

Шаршаудың жүргізушінің жұмыс қабілеттілігі мен жағдайына тигізетін әсері.

9   -   тақырып.  Жүргізуші   деңсаулығының   жағдайы   мен   жұмыс

қабілеттілігі. Алкоголь мен ЖҚҚ.

Жүргізушінің   деңсаулық   жағдайының   жұмыс   қабілеттілігіне

әсері.Дәрілерді қабылдау мен жұмыс қабілеттілігі.Алкогольдік мас болудың

экспертизасы.

10 - тақырып. Автомобиль  жүргізушісінің жұмыс орнына қойылатын

инженерлік-психологиялық талаптар.

Жүргізуші еңбегінің жұмыс гигиенасы.

11 - тақырып. Автомобиль  жүргізушілерінің маманын таңдау.

Маман таңдау. Профессиограмма.

12 - тақырып. Жүргізуші еңбегін қорғау.

Жолдық  жарақат алу мен оны ескерту. Жүргізушінің тамақтануының

гигиенасы.

13   -   тақырып.  Күрделі   шарттарда   автомобильді   басқарудың

психофизиологиялық ерекшеліктері.

Үлкен жылдамдықта. Түнгі уақыттарда.

5 Әдебиеттер тізімі

Негізгі

1.Игнатов Н.А., Иралинова В.А., Мишурин В.М. Инженерная 

психология,   психофизиология   труда   и   подготовка   водителей

автомобиля. М. МАДИ, 1977. – 298с.

2. Игнатов Н..А. Человек за рулём. М.Транспорт, 1976. – 136с.

3.   Методические   указания   к   лабораторным   работам   по   курсу

«Автотранспортная психология». Усть – Каменогорск.: АКТУ, 1999. – 175с.

4. Мишурин В.М, Романов А.Н., надежность водителя и безопасность

движения. М.: Транспорт, 1990. – 170 с.

5.   Мишурин   В.М,   Романов   А.Н.,   Игнатов   Н.А.   Психофизиологеские

основы труда водителей автомобилей. Учебные пособие / М.:МАДИ, 1982. –

89 с. 

6.   Платонов   К.К.   Психофизиологический   практикум.   М.:   Высшая

школа, 1980. – 134 с. 

Қосымша

7.

 Глущко О.В., Клюев Н.В. Труд и здоровье водителей. М..: 

Транспорт, 1976. – 176 с. 

8.   Иванов   В.П.,   Штейнгауз   М.С.   Автомобилей   –   дорога   –   человек.

Минск.: Беларусь, 1978. – 184 с. 

9.   Пушкин   В.Н.,   Нерсесян   Л.С.   Психология   водителей.   М.:   Знание,

1969.- 203 с.

Мамандық (тардың)

жұмыс оқу жоспарынан

көшірме 

Нысан

ПМУ ҰС Н 7.18.3/32

050901  «Көлікті пайдалану және жүк қозғалысы мен тасымалдау

ұйымдастыру» мамандығының(тарының) жұмыс оқу жоспарынан

көшірме «Автокөлік психологиясы» пәні бойынша

  

Оқудың

түрі

Бақылаудың түрі

Оқу

сағаттарының

жалпы көлемі

Сағаттардың

курстарға және

семестрлерге

бөлінуі

Е

м

т.

С

ы

н.

К

.ж

об

.

Е

С

Г

Ж

Б

ақ

 ж

ұм

.

Барлығы

Д

әр

.

Т

әж

.

Зе

рт

.

С

Ө

Ж

Қ

ос

.

А

уд

.

С

Ө

Ж

Күндізгі

Жалпы

ОБН

6

135

45

90

30

15

90

кафедра меңгеруші ___________________ Ордабаев Е. К. «__»______20__г.

                      

(колы)