Оқу-әдістемелік құралы Қарағанды 011 Әож 576. Кбж 52. 62 Е 78 Рецензенттер: Г. М. Тыкежанова

Бас педикулезімен күресу үшін препараттардың жұмсалу нормасы

Педикулезге ќарсы дєст‰рлі организационды ±жымдарда медициналыќ ќызметкерлердіњ жетекшілігімен ж‰ргізіледі. Тањдамалы баќылауды санитар-лыќ-эпидемиологиялыќ жєне дезинфекционды станциялардыњ медициналыќ ќызметткерлері ж‰ргізеді. Сантарлық-эпидемиялогиялық станцияның баќы-лауы нєтижесінде бастаѓы педикулезді ‰й ошаѓында да дезинсекция ж‰ргізу-ге болады. Сіркелердіњ болуы ж±мыртќа салу мерзімімен аныќталады. Бит-тердіњ болмауы жєне сіркеніњ бар болуы ж±мыртканыњ уаќытын аныќтауѓа кµмектесуі м‰мкін. Шаштыњ т‰біне бит сіркесін бекітеді, егер сірке шаштыњ т‰біне 1 см-ден бекінсе, онда ж±мыртќа 1 айѓа жуыќ жасалѓан. Шаш биттері таза шашты емес, кір шашты тањдайды. Биттердіњ єсіресе, ќысќа шаш болѓан кезде бір адамныњ басынан екіншіге ауысу ќаупі µте жоѓары. Биттер жылуды жаќсы кµреді, сондыќтан олар µте ќозѓалмалы болады жєне адамнан адамѓа оңай µтеді. Бас биттерін тексерген кезде, жастыќтарды да, қолданылатын заттарды да тексерген жµн.

Аралас педикулезді адамдар мен олардың киімдерін тазалау сантарлық-эпидемиялогиялық станцияның жєне дезинстанция к‰штері арќылы ж‰зеге асырылады. Егер биттер єрт‰рлі кезењдерде (ж±мыртќа, дернєсіл) аныќта-латын болса, онда т‰гелдей дене, киім дезинсекция дєст‰рін ж‰ргізеді. Бас жєне шат педикулезі кезінде шашты педикулезге ќарсы арнайы ќ±ралдармен жєне ыстыќ сумен жуады. Сонымен ќатар, бас киім жєне тµсек – орындарын, жастыќтарды тазалау ќажет.

Дененіњ шаш бµлімдерін µњдеуде келесі инсектицидтер ќолданылады: 0,15%-ды сулы эмульсия карбофос, 20%-ды сулы-сабынды суспензия бен-зилбензоат, 5%-ды бор жақпамайы, 10%-ды сулы сабынды-керосинді эмуль-сия. С±йыќ препараттыњ шыѓын нормасы 10-50 мл, жаќпа майы – 10-25 г, шаштыњ ±зындыѓына байланысты, шаштыњ ќалыњдылыѓы жєне жєндіктер-діњ тыѓыздылыѓы 20-30 минут экспозиция кезінде. Ниттифор лосьон (50-60 мл), экспозиция – 40 минут. Пиретрум ±нтаѓыныњ ќолдануындаѓы экспози-ция 1-2 саѓаттан кем болмау керек. Шыѓын нормасы ќ±райды 10-20 г. Бас шашын µњдеуден жєне жуылудан кейін 5-10%-ды сірке ќыш-ќылымен жєне жылы сумен шаю керек, ол сіркеніњ µлуіне ќамтамасыз етеді. ¤лген биттерді клеенкаѓа жєне ќаѓазѓа тараќпен шашты тарайды содан кейін µртеп жібереді. Сосын тараќты жаќсылап ыстыќ сумен жуу керек немесе спиртпен, одеко-лонмен с‰ртеді немесе сірке ќышќылыныњ ерітіндісіне 30 мин салып ќояды. Биттеп кеткен киімді 15 мин бойы 2%-ды кальций сода ерітіндісінде ќайна-тады, киімніњ тігісінен б‰ктелген жерінен бел жаѓына на-зар аударып, екі жаѓынан µтектейді. 0,15%-ды карбофостыњ сулы эмульсия-сын, иретрум ±нтаѓын жєне 0,06%-ды сулы эмульсия сульфидофосты, 1%-ды неопин дустысын ќолдана отырып, камералыќ µњдеуден µткізеді. С±йыќ ќ±ралдарды ќолданѓан кезде, 2,5 литрге киімдерді сулап ќояды жєне 4,0 -4,5 литрге тµсек – орындарын немесе 1 кг басќа киімдерді сулап ќояды. Сулап алѓаннан кейін,киімдерді сыѓып, шайып, одан кейін ќарапайым єдіспен жуып, кепті-ріп, ќ±рѓатады содан кейін жаќсылап µтектейді. Дусты ќолданѓан кезде, киімдерді µњдеуде 175-250 г дуст 1 жинаќтау орта есеппен, оныњ ішіне тµсек-орын жабдыќтары, сыртќы киім жєне аяќ киімдер ќосылады, µњдеу уаќыты 2 -3 саѓатты ќ±райды. Экспозициялыќ кµрсетілген мерзімнен кейін дусты жаѓып, µњделген киімдерді жаќсылап сілку керек немесе ќаѓу соњынан желдету керек. Ќ±ралдарды киімге, тµсек – орын (матрас, одеяло) жабдыќта-рына ѓимаратты µњдеу кезінде ќолдан жасалѓан тазартќыштарды ќолдануѓа болады. Бас жєне киім педикулезі кезінде, егер басќа ќ±ралдар болмаса, бу-тадионды яѓни синтетикалыќ емдік ќ±ралдарды медициналыќ ќызметкер-лердіњ келісімімен жєне олардыњ баќылауында ќолдануѓа болады. Ќажет болѓан жаѓдайда ѓимараттарды инсектицидтермен µњдеуді, ол ‰шін. 0,5%-ды хлорофостыњ сулы ерітіндісін, 0,15%-ды сулы эмульсия карбофос, Пиретрум ±нтаѓы, 1%-ды неопин дустысы, аэрозольді баллоны "Неофос-2" жєне "Кар-бозоль". Инсектицидтік сулы ерітінділерініњ шыѓын нормасын 50-100 мл ќ±райды 1м µњделетін жазыќтыќќа – 10-15 гр дустты ќ±райды. Екі саѓаттыќ µњдеуден кейін ѓимаратты желдетіп жєне дымќыл с‰ртіп тазалау ж‰ргізіледі.

Педикулициттерді қолданған кезде, инсектицидті препараттармен жұмыс істеген кезде қауіпсіздік ережелерін сақтау керек. Адамдарды педи-кулициттермен арнайы ғимаратта және желдетілген, (4 адамнан кем емес 10 кв. м) +23°С-тан артық емес температурада, ал жазда ашық және таза ауада өңдеу қажет. Педикулицитпен бес жасқа дейінгі балаларды, жүкті әйелдерді және баласын емізетін және терісі зақымдалған адамдарды өңдеуге болмай-ды. Бес жасқа дейінгі балаларды, жүкті әйелдерді және баласын емізетін және терісі зақымдалған адамдарды механикалық әдіспен немесе 10%-ды сулы сабынды – керосинді эмульсиясын өңдеуді қолданған дұрыс.

Биттерді жою үшін, куәләндыратын құжатта күні, жарамдылық мерзімі жоқ дезинфекциялық құралдарды қолдануға болмайды. Құралдар көзге түскен жағдайда, сол сәтте сумен жуу керек немесе 2%-ды ас сода ерітін-дісімен тез сүрту керек. Көздің қабықшасы қышыса, 30%-ды альбуцид, ауыр-ғанда – 2%-ды новокаинді тамызу керек. Теріден препаратты алып тастау үшін мына заттарды қолдануға болады: 5%-ды аммиак ерітіндісі немесе 3-5%-ды хлорамин ерітіндісі немесе 2%-ды сода ерітіндісі. Киімде, іш киімде және басқа заттарда табылған биттерді тез арада жою қажет (кесте 3).

Кесте 3.

Іш кіиімдегі, киімдегі және тұратын жерлердегі биттермен күресу үшін қолданылатын препараттар