Оқу-әдістемелік құралы Қарағанды 011 Әож 576. Кбж 52. 62 Е 78 Рецензенттер: Г. М. Тыкежанова

Ересек к‰йінде еркек,±рѓашы б‰ргелердіњ бєрі ќан сорѓыш паразиттер. Олардыњ ќанаты жоќ, жєй ж±п кµзі, дµњгеленген басы, т‰йреуіш тєріздес ќысќа м±ртшалары, ауыз м‰шесінде жоѓарѓы ж±ќа ерні, жоѓарѓы жаѓыныњ шеттері тісшеленген, тµменгі жаѓында т±мсыќты ќос м±ртшалары орналас-ќан. Негізінен, б‰ргеніњ аузы тесіп сорѓыш. Б‰ргеніњ кеудесі тµртбуынды, онда ‰ш ж±п аяѓы болады, соњѓысы ±зын, µйткені секіріп ќозѓалады, ол шамамен 32 см шейін секіре алады. Ќ±рсаѓы 10 б±наќтан т±рады. 10-шы бунаѓыныњ арќа жаѓында орналасќан хитинді ќалќанында сезім м‰шесі жєне ќылшыќтары болады. Б‰ргеніњ денесі т‰кпен ќапталѓан. Б‰ргеніњ т‰сі аќшыл сары, ќара ќоњыр т‰сті. Еркегі ±рѓашысынан кіші. Б‰ргелер жылыќанды жа-нуарлардыњ паразиті. Кейбір б‰ргелер адамнан итке ауысады. ¤з иесі жоќ жерде, ањдар інінде µмір с‰реді (єсіресе кеміргіштерде, бос ќалѓан ‰й ќуыс-тарында, мал ќораларда ) кездеседі.