Оқу-әдістемелік материалдар Семей, 2013 ж мазмұНЫ

жүктеу 1,21 Mb.

бет	10/11
Дата	25.05.2018
өлшемі	1,21 Mb.
	#17009

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

(20)

Алдын ала табылған c_n-2, d_n-2 мәндерін қолданып y_n мәнін табамыз. Сосын біртіндеп (i=n-1,…,1) үшін (17)- формуланы қолданып y_iмәндерін есептейміз:

(21)

Сосын y₀ мәнін (3)-(4)-теңдеулердің ең соңғысының алдындағы теңдеуінен табамыз:

(22)

Сонымен, барлық есептеулер екі рет қуаланып шығады. Тура жолда i индексінің өсу ретімен көмекші c_i, d_i сандары алынады. Бұл арада c₀, d₀ сандарын есептеу үшін интегралдау аралығының сол жақ шетіндегі шекаралық шарт қолданылады. Сосын кері жолдың алғашқы қадамында есептелген c_n-2, d_n-2 сандарының интегралдау аралығының оң жақ шетіндегі шекаралық шартпен үйлестірілуін қадағалайды. Осыдан барып I индексінің кему ретінмен біртіндеп y_i ізделінді мәндер есептеледі.

Кез-келген практикалық қолданбалы есептердің шешілуі барлық уақытта зерттеумен, кейбір объектілерді (материалдық/ақпараттық) түрлендірумен, басқарумен байланысты.

Демек, модельдеу мақсатының табиғаты екіжақты: бір жағынан зерттеу есебіне байланысты объективтілігі, қызығушылыққа, қызметтік мотивке тәуелді түзетілетініне байланысты субъективтілігі (2-сурет).

2-сурет. Модельдеу мақсатының модель субъектісіне және шешілетін есепке тәуелділігін көрсету схемасы.

Бір объект үшін бір субъектінің түрлі есептерді шешуіне және модельдеу мақсатына байланысты бірнеше модель құруы мүмкін (3-сурет).

Бір ғана модельдеу есебі үшін бір объектінің түрлі субъектілерінің түрлі модельдер құруы мүмкін.

Модельдің түрі және оның құрылуы субъектінің біліміне, тәжірибесіне, жеке қызығушылықтарына байланысты (4-сурет).

3-сурет. Бір объектіге бір субъектінің бінеше модель құру мүмкіндігін көрсететін схема.

4-сурет. Бір объект үшін бір субъектінің бірнеше модель құру мүмкіндігін көрсететін схема.
Бір объектінің негізінде түрлі модельдеу мақсатына байланысты түрлі есептерді шешілетін субъектінің бірнеше модельдер құру мүмкіндігі бар. Модель түрін таңдау құру субъектісінің біліміне, тәжірибесіне, жеке қызығушылығына тәуелді (5-сурет).

5-сурет. Бірнеше субъектілердің бір объектіге түрлі модельдер құру мүмкіндігін көрсететін схема.

Модельдеу – қазіргі заманғы ғылыми танымның басқарушы принципі. Адам таным затын оның барлық процесстерінде толық көре алмайды. Сондықтан ол объектінің өзінің алдында тұрған мәселені шешуге қажетті жағын тануға ұмтылады.

Модельдеу субъект алдында тұрған модельдеу мәселесін шешкенде ғана өз мақсатына жетеді.

Модельдеу ғылымы келесі принциптерге сүйенеді:

Редукционизм принципі – күрделіні қарапайымдандыру мүмкіндігі;
Эволюция принципі – барлық формалар біртіндеп төменгі формалардан дамиды. Төменгі формалар күйін талдау арқылы жоғарғы формалар күйін болжауға болады;
Рационалдық принципі - әлемнің нақты объектілерін логиканың, математиканың көмегімен тануға болады.

жүктеу 1,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11