§ 33 оқып,жер асты суларына сызба құрастыр

№1 бақылау жұмысын орында.

Қазақстанның суын қорғаудың қажеттілік екендігі жайлы эссе жазу.

Арал мен Балқаштың қорғау проблемасының шешу жолдарын жалғастыр.

Өз еліңдегі суды пайдаланудың проблемасы мен қорғалуы жайлы әңгімеле.

Венна диаграммассын сал «ҚР аумағын су ресурсымен қамтамасыз ету»

№7 тапсырманы тексерт /5ұпай/

№ 2 бақылау жұмысын орында

1.мына ұғымдарға анықтама бер: көл, өзен, құлауы, қимасы, жылдық ағын, су шығыны..

2.Қазақстан өзендері қандай алаптарға жатады? Мысал келтір:

3.сәйкестендір

1. солтүстік А) 2-4км

2.орталық В) 4-6км

3.оңтүстік С) 0,5км

Өзен торы жиілілігінің себебін түсіндір.

4. Ертіс өзенінің графигін сипатта.

5.Қоректену бойынша қандай типтерге бөлінеді.?

6.Су қоймасы деген не? Қай өзендердің бойында орналасқан? Олардың маңызы.

7.Каспий теңізін қорғаудың маңыздылығы.

8. Арал теңізіндегі экологиялық ахуал қандай жағдайға әкеп соқтырады?

1.Қазақстан аумағында өзен торы қалай таралған ? Бұны немен түсіндіруге болады?

2.Қазақстан өзендері қандай алаптарға бөлінеді, сызбаға түсір? Оның суайрығы» қайдан өтеді?

3. Жаздың басында қай өзендердің арнасы толады? неге?

4. Каспий теңізінің ерекшеліктерін ата.

5.елімізде жерасты суларының қандай типтері бар? Олар қалай пайдаланылады?

6.Минералды сулардың қолдануы жайлы әңгімеле.

7. Физикалық картада Балқаш көлі неге екі түске боялып тұр.? Түсіндір.

Қазақстанның табиғат зоналары»

тақырыбыныңың оқу парағы.

Тақырыпты меңгеру нәтижесінде оқушылар білуі тиіс:

Білуі тиіс: Біліктілігі болуы тиіс:

топырақ, топырақ қалыптасу факторлары,топырақты горизонт, топырақ эрозиясы, мелиорация, құнарлы топырақ, реликті өсімдіктер және жануарлар, эндемиктер, зоналық факторлар, ендік зоналылық, биіктік белдеу, табиғат зонасы.

Оқулық: «Қазақстанның физикалық георграфиясы» Бейсенова А., Карпеков К. Хрестоматиясы.

• 
  35. параграфты оқы
  
• 
  ұғымға анықтама бер «топырақ»
  
• 
  Сызба құра «Топырақ қалыптастырушы факторлар»
  
• 
  Сұрақтарға жауап бер:
  

Б) Топырақтың механикалық құрылымы деген не?

В)Құрылымы бар топырақтың құрылымы жоқ топырақтан қандай айырмашылығы бар.? тексеруден өт № 1 барлығы 14 ұпай)

тапсырма №2

2. 
   36 параграфты оқы. Карта мен оқулықты пайдалана отырып, кестені толтыр.
   

2. 
   кескін картаға Қазақстанның топырақ зонасын сал
   
3. 
   Сұрақтарға ауызша жауап бер:
   

Эрозияның қандай түрлері бар?

Олардың алдын-алу жолдары қандай?

Тексеруден өт № 2 (10 ұпай)

Тапсырма № 3

37 параг.оқып, сұрақтарға жауап бер

1. 
   Қазақстан өсімдіктерінің негізгі типін анықта .
   
2. 
   Өсімдік пен жануарлар әлемінің қалыптасуына климат қалай әсер етеді?
   
3. 
   Қазақстан аумағындағы жануарлардың таралуына өсімдік қабатының қандай маңызы бар?
   
4. 
   Таулы аймақтардағы жануарлар мен өсімдіктерге биіктік белдеуінің әсері?
   
5. 
   Қызыл кітапқа енген Қазақстанның өсімдіктер мен жануарлар түрлері
   
6. 
   Дәптеріңе Қазақстанның реликті өсімдігі мен эндемиктерді жазып ал.
   

1. 
   38-39 оқып, кестені толтыр:
   

• 
  Кестені дәптеріңе сызып толтыр: Сарамандық жұмыс
  

1. Сұрақтарға жауап:

А) Қазақстанда қандай шөлдер бар?

Б) Құмды шөлдерді жаз.

В) Өсімдіктер шөлді далаға қалай бейімделген?

Г) Шөл жануарларында қандай қорғану шаралары қалыптасқан?

2.Кескін картаға Қазақстанның ТЗ шекараларын сызып,түрлі бояулармен боя.
Тексеруден өт № 5 (10 ұпай)

№ 1. Бақылау жұмысын орында

1.Шөл, шөлейт зоналары бойынша ауызша сипаттама бер.

2.Кескін картаға негізгі шөлді аймақтарды белгілеп, аттарын жазып көрсет.

3.Картаны пайдаланып, Павлодар облысының топырағын, өсімдігі мен жануарлар дүниесін суретте

4.Неліктен шөл зонасы Қазақстанның 44 % лып жатыр? (10 ұпай)

тапсырма № 7 (шығармашылыққа таңдауы бойынша)

• 
  Қазақстанның ТЗ біреуіне бес жолдық өлең құрастыр.
  

• 
  «Туған өлкемнің табиғат бұрышы …» атты тақырыпқа реферат дайында
  
• 
  сенің көзқарасың бойынша мына сөйлемдердің қайсысы дұрыс айтылған,соны дәлелде:
  

«Шөл –бұл керемет !»

№ 2. Бақылау жұмысын орында

Бақылау жұмысы №1 (10 ұпай

1.Топырақ деген не?

2.Топырақ қалыптасуына қандай факторлар әсер етеді?

3. Топырақ қарашірігі қалай қалыптасады?

4. Топырақтың механикалық құрылымы деген не?

5. Құрылымы бар топырақтың құрылымы жоқ топырақтан қандай айырмашылығы бар?

6.Эрозия деген не? Эрозияның қандай түрлері бар?

7. Орманды даланың даладан қандай айырмашылығы бар

8. 
   Қазақстан шөлдерін ата.
   
9. 
   Табиғаттың қандай компоненттеріның ұқсастықтары бар? Неге?
   
10. 
    Екі зонаның айырмашылығының себебі неде?
    

1.топырақ дегеніміз ….

а) жер қыртысының құнарлы қабаты

б) жер қыртысындағы табиғи қалыптасу

г) географиялық қабықтың юір бөлігі

д) жердің қатты қабаты

2. 
   Табиғат зонасын қалыптастыратын факторлар ?
   
3. 
   Табиғат зонасы деген не?
   
4. 
   ТЗ қалыптастыруда ылғалдану коэфициенті қандай рөл атқарады?
   
5. 
   ТЗ құрылымын логикалық тұрғыдан қарастырып, түсіндір және ретеп жаз:жер бедері, шаруашылық әрекеті,халқы, географиялық орны, климаты, топырағы, ішкі суы, өсімдік дүниесі, жануар дүниесі.
   
6. 
   ТЗ атап, картадан көрсет.
   
7. 
   Орманды дала мен дала зонасы неліктен терең зерттелген?
   

- Физикалық - географиялық аймақ

- Аудандастыру принципі

- Физика – географиялық аудандастыру

- Табиғат ресурстары

- Негізгі қорғалатын аймақтар

- Экологиялық проблемалар;

Әдебиеттер:

1. А. Бейсенова К. Карпеков Қазақстанның физикалық географиясы. оқулық 8 сынып

Хрестоматия географиясы

Құрал-жабдықтар:

1. Атлас 8 сынып Кескін карта.

1. «физика – географиялық аймақ» деген ұғымға анықтама бер.

-ауызша түсіндір, физика – географиялық аймақ деген ұғым мен табиғи аумақтық кешен деген ұғым синоним бола ала ма?

2. «жазық» сөзіне кластер құра..

1. Кескін картаға Қазақстанның жазықтарын белгіле.

2. Әр жазықтың ГО ерекшеліктеріне ауызша сипаттама бер..

3. тектоникалық карта бойынша жазықтардың геологиялық құрылысын салыстыр, салыстыру нәтижесінде шығарған қорытындыңды дәптеріңе жазып ал.

4 § 41, 42, 43, параграфтардағы 2 бөлігін оқы.Әр жазықтың жер бедері геологиялық құрылыстың әсеріне байланысты екендігіне көз жеткізіп, қорытындыны дәптеріңе жаз. Тексерістен өт №2

Тапсырма №3.

1. Кескін картаға жазықтардың жер бедерінің негізгі ерекшеліктерін түсір..

2. § 41, 42, 43 бойынша әр жазыұтың жер бедерін оқы да, кестені толтыр.

3. Жазықтардың климатын, ішкі суын, өсімдігі мен жануарын оқы.

- Жүйелі кесте құра.:

1. §41, 42, 43 жазықтардың экологиялық проблемаларын тауып, жазып ал

2.Экологиялық проблемалардың шығу себептерін ауызша әңгімеле.

3.Оқулықпен, хрестоматиямен, қосымша материалдармен жұмыс жасай отырып, жазықтардағы ерекше қорғалатын аймақтарды тауып ал.

4. таңдауың бойынша бір тапсырманы орында:

1) әр жазық бойынша өз ойыңнан шағын әңгіме құра..

2) Бір жазық бойынша саяхаттың маршрутын құра және оны әңгімеле.

3) Курортық зона құру жайлы өз көзқарасыңды айтып, басшыларға хат жібер

№2 бақылау жұмысына көшуіңе болады. Сен міндетті түрде жеңіске жетесің!

Б. Тұран жазығы.

В. Солтүстік Қазақстан жазығы.

Қандай жазық:

1. Еліміздің батысында орналасқан

2. Еліміздің солтүстігін алып жатыр

3. Каспий теңізінен алакөл көліне дейін созылып жатыр.

4. Ежелгі кембрийге дейінгі платформада жатыр.

5. Батыс Сібір платформасында жатыр

6. Орал өзені алабы.

7. Солтүстік мұзды мұхит алабы болады..

8. Тұран тақтасында жатыр.

Қандай жазықта:

1. Жер бедері желдің әсерінен құралған

2. Ертіс өзені ағып өтеді

3 Бетпак- Дала орналасқан

4 қаңтардың орташа температурасы -19˚, а ал шілденікі +19˚

5. шөлдермен ерекшелінеді

6. Каспий маңы ойпаты орналасқан

7. еліміздің басты мұнай алабтары орналасқан

8. Павлодар облысы жарты аумағын алып жатыр

9. орманды дылы мен дала зонасын қамтиды.

10. Іле өзені ағып жатыр

11.«Әнші бархандар» атты табиғи ескерткіш бар.

Республикамыздың солтүстігінде орналасқан. Климаты континентальді. Қысы суық, қары аз түседі, жауын-шашын 350-400 мм.

2. Тұран жазығына кіретін ,жер бедерінің ірі формаларын ата. 4 б.

3.сәйкестендір: 5 б.

Солтүстік қазақ жазығы Сырдария Бетпақдала

Тұран жазығы Жайық Тобыл-обаған

Шығыс Еуропа жазығы Ертіс Орал- ембі

4. Еліміздің жазықтарының климатын қалыптастыратын факторларды жазып бер. 5 б

5. Аралдың экологиялық проблемасы неде?

Себептерін анықта

Проблемаға өз шешіміңді қос. 12 б.
Рейтингілік парақ

- Адам экологиясы

- қорықтар

- ұлттық парк

- табиғи ескерткіштер

-табиғат ресурстары

- экологиялық болжам

- табиғатты қорғау

- табиғатты тиімді қолдану

Әдебиттер:

А.Бейсенова, К.Қарпеков Қазақстанның физикалық географиясы Хрестоматия

1.49 параграфты оқы.

«табиғат ресурсына» анықтама бер(2 ұпай)

3.сызбаны құрастыр «Қазақстанның табиғат ресурсы» (5 ұпай)

4. Табиғат ресурстарын тиімді пайдалану деген не? (3 ұпай)

тексерістен өт №1 (барлығы 10 ұпай)

тапсырма №2

1. 50 параграфты оқып, мына сұрақтарға жауап бер:

А) Тіршілік ететін ортасы адам денсаулығына қалай әсер етеді?

Б) Өндірісіті қалалардың жағдайы адам денсаулығына қалай әсер етеді?

В)Республика аумағын адам тіршілігі үшін қандай қолайлы қандай аудандарға бөлуге болады?

Г)Павлодар облысының аумағы қандай ауданға жатады? (8 ұпай)

2. 51параграфты оқып, Қазақстанның экологиялық проблемаларына жоспар бойынша сипаттама бер: 12 ұпай

4. 52 параграфты оқып, кестені толтыр.: 5 ұпай

1. §53оқы

2.негізгі ұғымларды жазып, анықтамасын бер.

қорық

ұлттық саябақ

табиғат ескерткіштері

мына сөздерді жаттап, ауызша айтып бер. (5 ұпай)

2. §54 оқы кестені толтыр (10 ұпай)

2. кескін картаға барлық қорықтар мени ұлттық саябақтарды түсір.(5 ұпай)

1. § 56 оқы. Қазақстанның табиғатты қорғау жөніндегі заңдарын біліп ал.

Кестені толтыр ( 10 ұпай)

А) негізгі ұғымға анықтама бер «табиғатты пайдалану».

Б) табиғат қорларын тиімді пайдалану деген не?

В)табиғат ресурстарын тиімді пайдаланудың бағыттарынатап бер.

№1 бақылау жұмысын орында / мұғалімнен ал /

Таңдауың бойынша бір немесе бірнеше тапсырманы орында (әрқайсысы 10 ұпайдан саналады):

1. Қоршаған орта адам денсаулығына әсер ететіндігі бәрімізге белгілі.Ендеше адам денсаулығын сақтау үшін мемлекет не істеу керек және сен – адам не істеу керек?

Жауабыңды кестеге түсір

3.Өз өлкеңнің табиғатын қорғау үшін өткізілетін шаралардың жоспарын жаса.

4. Павлодар облысының ерекше қорғалатын аймағы жайында реферат дайында.

Тексерістен өт № 5 (10 және одан да көп ұпай )

№2 бақылау жұмысын орында / мұғалімнен ал /

1адам ә-іс-әрекетінде қолданылатын қоршаған ортаның маңызды компоненті.

А) пайдалы қазбалар

В) топырақ

С)су ресурсы

D)табиғат ресурсы

Е) қоршаған орта

2.көмірдің ең бай кен орны

А) Майкөбе, Қарағанды.

В) Қарағанды , Екібастұз

С) Екібастұз, Майкөбе

D) Кедірлі, Майкөбе

Е) Алакөл, Қарағанды.

3. Негізгі темір кені ауданы болып табылатын облыс.

А) Қостанай

В) Павлодар

С) Ақмола

D) Манғыстау

Е) Карағанды

4.Қазақстанның қоры мол аймағы

А) солтүстік

В) Батыс

D) орталық

Е) оңтүстік

5. БҰҰ Хельсинки конфенциясында Трансшекаралық өзендер мен көлдерді қорғау мен тиімді пайдалану ережелері қашан қабылданды?

А) 1993 жылы В) 1992 С) 1995 D) 2000 Е) 1980

6. Біздің елімізде дәрілк өсімдіктердің неше түрі бар:

А) 250 В) 280 С) 350 D) 400 Е) 500

7. 1962 жылы құрылған Халықаралық табиғат және табиғи байлықты қорғау одағы немен айналысты

А) Қызыл кітабқа ақпараттар жинақтады

В) жануарларды есепке алды

С) өсімдік дүниесін есепке алды

D) Қызыл кітапты шығарды

Е) жануарлар мен өсімдіктерді қорғауға алды

8. Адам мен қоршаған ортаның арасындағы байланыстың заңдылықтарын зерттейтін ғылым :

А) этнография

В) философия

С) экология

D)Адам экологиясы

Е) демография

9. Ең апатты экологиялық қала :

А)Карағанды В)Павлодар С) Өскемен D) Қостанай Е) АҚтау

10. ҚР Президентінің «ҚР 2004-2005 жылдарға арналған экологиялық қауіпсіздігі тұжырымдамасы туралы» жарлығы қашан қабылданды?

А) 1991 В) 1995 С) 2003 В) 2004 Е) 1993
Бақылау жұмысы №2

1. 
   Қазақстанның табиғи қорларын қандай топтарға ажыратамыз?
   
2. 
   Қазақстанда қашан және қай жерде ядролық сынақ өткізілді?
   
3. 
   Каспий маңында мұнай өндіруден қандай экологиялық мәселелер туындады?
   
4. 
   Табиғаттағы апатты құбылыстарды қалай бөлуге болады?
   
5. 
   Табиғатты қорғауға арналған кешендер атты сызба құрастыр. Бір қорыққа сипаттама бер.
   
6. 
   Қазақстандағы табиғат есркерткіштерін ата.
   
7. 
   Неліктен табиғатты қорғау мәселесі Қазақстан Конституциясында көрініс тапқан.
   

- Оқушыларға Қазақстанды физикалық тұрғыдан аудандастырудың жолдарын, маңызын, ерекшеліктерін меңгерту;

- атласпен жұмыс жасаудағы білім біліктілігін арттыру, аудандарды салыстыра отырып сараптама жасауға баулу ;

• 
  туған елінің жер бедеріне деген сүйіспеншілігін арттыру .
  

• 
  оқушыларға өздігінен жұмыс жасаудың ретін ұйымдастыру;
  
• 
  өздігінен жұмыс жасау барысында ойлау қабілетін дамыту;
  
• 
  жекелей және топпен жұмыс жасауда өзара сыйластыққа баулу;
  

• 
  аудандарды жоспар бойынша салыстырмалы сипаттау;
  

• 
  аймақтардың маңызын,аудандастыру жолдарын;
  

• 
  географиялық орнын, табиғатын сипаттай және түсіндіре алуы тиіс:
  

• 
  Қазақстанның физикалық аудандардың географиялық орнын;
  

• 
  ерекшеліктерін атауы және көрсете алуы тиіс:
  

Тақырыбы: Қазақстан аумағын физикалық – географиялық

Сабақтың барысы:

• 
  Ұйымдастыру кезеңі
  

• 
  Модулдің мазмұнымен және құрылымымен танысу
  
• 
  Мақсат пен міндетті анықтау
  
• 
  Лекция (тақырыптың мазмұнын тірек белгілер арқылы қысқаша баяндау)
  

Тақырыпты қысқаша айтып өткеннен кейін оқушыларға тексеру парағы таратылады Бірінші этапта оқушылар сұрақтарын қарастырып шығады 10 минут, екінші этапта бір-біріне айтады

Тірек белгіні пайдаланып, тақырыптың мазмұнына сараптама жасау.

- жаңа сабақтың маңыздылығы неде?

- тірек белгімен жұмыс жасауда қиыншылық туды ма ?

- келесі сабақтарда нені білгің келеді?

тақырыбы: Қазақстанды физикалық аудандастыру.

Құрал -жабдықтар: Бағыттаушы парақтары /оқушылардың санына қарай/

нөмер белгіленген жетондар

стол үстіндегі көрсеткіштер

жалпы бағалау парағы

Сабақтың барысы:

1. 
   Ұйымдастыру барысы
   
2. 
   оқушылар әрекеті. Ойын арқылы баланың танымдық
   

3. Рефлексия.

әр партаға бағыттаушы парақтары тапсырмалармен беріледі

I, II, III, IV, V турды өткізу барысында оқушылар бағыттаушы паақтары бойынша орындарын ауыстыра отырып, оқыған материалдарын келесі топтарға айтады . Бағыттаушы парақтарына ең үздік айтқан оқушыны белгілеп отырады. Сабақ соңында ең үздік ойыншы мен топты анықтай отырып, бағалау парағын толтырады.