Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы

8. . Мына қосылыс Са₁₀ (РО₄)₆ (ОН)₂ ... деп аталады: а) кальмодулин

в) гидроксифосфат

г) кальций фосфаты

д) кальций дигидрофосфаты

9. Макроэлементтерге жатады:

а) К, Nа, Са, Р, Сl

б) К, Nа, Сг, Сl, Ғе

в) К, Nа, Сг, Мg ,

г) К, Nа, Сг, Мg , Zn

д) К, Nа, Сг, Zn

10. Жасушаішілік катион:

а) Nа⁺

б) К⁺

в) Мg⁺⁺

г) Zn ⁺⁺

д) Сг⁺

11. Қалыпты жағдайда ересек адамңың (шамамен 70кг) ағзасында болатын судың мөлшері:

а) 60л

в) 45

г) 16

д) 100
Мәселелік есептер:

2. Ауруда протеинурия, тәулігіне бөлінген мочевинаның мөлшері – 15г, қалдықты азоттың мөлшері – 43ммоль/л. Қайсы органның патологиясымен бұл мөлшердер байланысты? Ақуызды анықтау әдістері?

№4 кредит

1. Перифериялық бездердің гормондарының зат алмасуын реттеудегі рөлі

туралы білімді меңгеру;

2. Гормондардың құрылысы және әсер ету механизмдерін түсіну;

3. Организмнің қалыпты және патологиялық жағдайына перифериялық

бездердің гормондарының әсері туралы білімді оқып үйрену.

1. Заттардың нейро-гуморальды реттелуінің негіздері туралы білімді

қалыптастыру;

2. Ішкі секреция бездері гормондарының әсер ету механизмдерін түсіндіру;

3. Гормондарға нысана-жасушалар туралы түсінік беру;

4. Перифериялық бездерінің гипо- және гипер функцияларының өзгерістерін

түсіндіру.

4. Тақырыптың негізгі сұрақтары

1. 
   Зат алмасуының нейро-эндокринді реттелуі.
   
2. 
   Гормондардың әсер ету механизмдері.
   
3. 
   Гипофиз және гипоталамус гормондары.
   
4. 
   Қалқанша маңы безінің гормондары, нысана жасушалар, гипо-және гиперқызметтері.
   
5. 
   Қалқанша безінің гормондары, нысана жасушалары, гипо және гиперқызметтері.
   
6. 
   Бүйрекүсті безінің милы қабаты гормондары, нысана жасушалары, гипо және гиперқызметтері.
   
7. 
   Тимус гормондары, нысана жасушалары, гипо және гиперқызметтері.
   

Семинар, тестілеу.

1. Т.С. Сейтембетов, Биологиялык химия, Алматы-2011 ж.

2. С.О. Тапбергенов, Медициналық биохимия, Алматы-2011ж

3.С.Сеитов, Биологиялық химия, 2012ж.

4. П.К.Кенжебеков, Биологиялық химия (арнайы бөлімдері), -Шымкент, 2005 ж.

қосымша:

1. Биохимия сұрақтары мен жауаптары. ҚР ҰҒА корр., проф. С.М.Адекеновтің ред.басшылығымен.-Алматы, 2011

2. Г.К.Асилбекова, А.Б.Ордабекова Гормондар биохимиясы – Шымкент, 2012

Орыс тілінде

негізгі:

1. Тапбергенов С.О. Медицинская биохимия.- Астана, 2001.

2. Березов Т.Т., Коровкин Б.Ф. Биологическая химия.- М., 2007.

3. Биохимия, под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М., 2011

4. Строев Е.А. Биологическая химия. 1986, Москва,

5. Николаев А.Я. Биологическая химия. Москва, М., 2007

1. Комов В.П. Биохимия: учеб. Для вузов-М., 2008

2. Кухта В.К. Основы биохимии – М., 2007

3. Биохимия. Тесты и задачи: Учебное пособие для студентов медвузов ,

под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М.,2005.

4. Биохимия в вопросах и ответах. Под. Ред. чл.-корр. НАН РК, д.х.н.,

проф. С.М.Адекенова.-Алматы, 2011

Ағылшын тілінде

1. Lehninger «Principles of biochemistry», Fourth Edition, David L. Nelson, Michael M. Cox, 2005.

2. Murray R. K., Granner D.K., Mayes P.A., Rodwell V.W., Harpers Biochemistry. 1988.

3. Saini A.S. , Kaur J., Textbook of biochemistry.-New Delhi, 1995.

Тест тапсырмалары.

1. Катехоламиндердің алғы заты болып табылады:

1. 
   тирозин.
   

в) цистеин.

г) глутамат.

д) метионин.

2. Гормон болып табылады:

а) адреналин; б) холестерин; в) рибофлавин; г) галактоза; д) тиамин.

3. Асқазан асты безі гормоны:

а) тироксин; б) соматотропин; в) кортикостерон; г) инсулин; д) окситоцин.

4. Сүтқоректілерде простогландиндердің алғы заты:

а) стеарин қышқылы; б) пальмитин қышқылы;

в) арахидон қышқылы; г) миристин қышқылы;

д) линол қышқылы.

5. Простагландиндер ... өкілі:

а) а) стеарин қышқылы; б) пальмитин қышқылы; в) арахидон қышқылы;

г) миристин қышқылы;

д) дезоксихоль қышқылы.

6. Гормон – рецепторлық комплекс әсерінен белсендірілетін фермент:

а) аденилатциклаза; б) протеинкиназа; в) транслоказа;

г) фосфодиэстераза; д) АТФаза.

7. ... қалқанша безінде синтезделмейді:

а) паратгормон; б) тироксин; в) кальцитонин; г) дииодтиронин;

д) моноиодтиронин.

8. Қалқанша безі гормоны:

а) тироксин; б) трииодтиронин; в) паратгормон; г) кальцитонин; д) глюкагон.

9. Липолиз ... басқа барлық гормондарды активтейді.

1. 
   инсулиннен
   

в) норадреналиннен

г) глюкагоннан

д) тироксинен

10. Кортикостероидтардың алғы заты болып табылады:

1. 
   холестериннің.
   

в) триптофанның.

г) триацилглицериннің.

д) глюкозаның.

11. Бүйрек үсті безінің милы қабатының гормондары:

1. 
   адреналин.
   

в) соматотропин.

г) эстрадиол.

д) пролактин.

12.Гормондар болып табылады:

1. 
   адреналин.
   

в) рибофлавин.

г) галактоза.

д) тиамин.

13. Кортикотропиндер әсері:

1. 
   стероидті гормондардың синтезінің жоғарлату.
   

в) липидтердің мобилизациясын жоғарлату.

г) жасуша мембранасының өткізгіштігін төмендету.

д) АТФ синтезін төмендету.

14. Базедов ауруының белгілеріне жатпайды

а) тәбеттің артуы.

б) дене температурасының артуы.

в) йодтиронин синтезінің артуы.

г) йодтиронин синтезінің кемуі.

д) теріс азотты баланс

15.Гонадотропин әсері:

а) биологиялық тотығуды төмендетеді.

б) фоликул мен сперматазойдтардың түзілуін активтейді.

в) ақуыз синтезін төмендетеді.

г) бауырда гликогеннің жиналуын арттырады

д) қалқанша безінің жұмысын арттырады

1. Диагностикалау үшін маңызды қанның физика-химиялық қасиеттерін,

өткір фазасының ферменттері мен нәруыздарын, қалдықты азотты,

оның қалыпты және патологиялық құрамы туралы білімді меңгеру;

2. Қанмен оттегі және көмірқышқыл газының тасымалдануы және

буферлік жүйе туралы түсінік алу.

1. қанның құрамы мен функцияларын (интергративті, қоректік, реттеуші,

тыныс алу қорғанысты және т.б.) қарастыру;

2. қан плазмасының органикалық (азоты, азотсыз) құрам бөліктері туралы

білімді қарастыру;

3. қанмен оттегі мен көмірқышқыл газының тасымалдануы және буферлік

жүйе туралы түсінік беру;

4. қан сараптамасының диагностикалық маңызын түсіндіу.

1. Қанның химиялық құрамы.

2. Қан сарысуының ферменттері. Индикаторлық ферменттердің маңызы.

3. Қан сарысуының нәруыздары. Қалыпты, гипо- , гипер-, пара-,

диспротеинемия. Қан сарысуының жеке нәруыздары, өткір жүйесінің

ақуыздары, комплементарлық жүйесі

4. Қанның нәруызсыз азотты заттары. Азотемия.

5. Қанның биохимиялық көрсеткіштерін анықтаудың диагностикалық

маңызы.

6. Қанмен оттегі мен көмірқышқыл газының тасымалдануы және буферлік

7. Оттегінің улы түрлері және антиоксиданттық қорғаныс жүйесі.

Гемоглобинопатия.

5. Білім берудің және оқытудың әдістері:

Семинар, тестілеу, мәселелік септер

1. Т.С. Сейтембетов, Биологиялык химия, Алматы-2011 ж.

2. С.О. Тапбергенов, Медициналық биохимия, Алматы-2011ж

3.С.Сеитов, Биологиялық химия, 2012ж.

4. П.К.Кенжебеков, Биологиялық химия (арнайы бөлімдері), -Шымкент, 2005 ж.

қосымша:

1. Биохимия сұрақтары мен жауаптары. ҚР ҰҒА корр., проф. С.М.Адекеновтің ред.басшылығымен.-Алматы, 2011

1. Тапбергенов С.О. Медицинская биохимия.- Астана, 2001.

2. Березов Т.Т., Коровкин Б.Ф. Биологическая химия.- М., 2007.

3. Биохимия, под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М., 2011

4. Строев Е.А. Биологическая химия. 1986, Москва,

5. Николаев А.Я. Биологическая химия. Москва, М., 2007

1. Комов В.П. Биохимия: учеб. Для вузов-М., 2008

2. Кухта В.К. Основы биохимии – М., 2007

3. Биохимия. Тесты и задачи: Учебное пособие для студентов медвузов ,

под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М.,2005.

4. Биохимия в вопросах и ответах. Под. Ред. чл.-корр. НАН РК, д.х.н.,

проф. С.М.Адекенова.-Алматы, 2011

Ағылшын тілінде

1. Lehninger «Principles of biochemistry», Fourth Edition, David L. Nelson, Michael M. Cox, 2005.

2. Murray R. K., Granner D.K., Mayes P.A., Rodwell V.W., Harpers Biochemistry. 1988.

3. Saini A.S. , Kaur J., Textbook of biochemistry.-New Delhi, 1995.

1. 
   Қан сарысуының мөлшері %
   

б) 20-30 %

в) 30-40 %

г) 40-50 %

д) 50-60 %

2. 
   Адам ағзасындағы қанның жалпы мөлшері:
   

в) 3,0 л г) 4,0 л д) 5,0 л

3.Қандағы нәруыздың қалыпты жағдайдағы мөлшері:

а) 10-20 г/л б) 20-30 г/л

в) 30-40 г/л г) 50-60 г/л д) 60-70 г/л

4. 
   Қан сарысуында альбуминнің мөлшері кемігенде ... байқалады.
   

в) цистиннің артуы г) ұйудын жоғарлауы

д) эритроциттердің кемуі

5.Қан сарысуындағы альбуминнің мөлшері:

а) 5-10 г/л б) 10-20 г/л

в) 30-40 г/л г) 50-60 г/л д) 20-30 г/л

6.Альбумин ... затты тасымалдауға қатыспайды.

а) оттегіні б) май қышқылдарын

в) билирубинді г) кейбір гормондарды

д) кейбір дәрілік заттарды

7. 
   Антидене болып табылады
   

в) - глобулин г) -глобулин

д) альбумин

8. 
   -глобулиннің кемуі ... байқалады.
   

б) осмостық қысым кемігенде.

в) ағзаның қорғаныштық қызметі кемігенде

г) қан көлемінің артуы.

д) қан көлемінің кемуі.

9. 
   Гемоглобин құрылысы ... 4- пептидтен тұрады:
   

в) 2 альфа және 2 бета г) 1 альфа және 3бета

д) 1 бета және 3 альфа

10. 
    Қанның ұрық гемоглобині. а) мет Нв
    

г) НвСО₂. д) цианомет Нв.

11. ... иони жетіспегенде қан ұйымайды :

а) Na⁺ б) K⁺ в) Ca⁺⁺. г) Mg⁺⁺. д) Fe ⁺⁺

1. Бауырдың ақуыз, липид және көмірсу алмасуларындағы негізгі қызметтері туралы түсінік алу;

2. Бүйрек метаболизмі, құрамы туралы білімді ауруға диагноз қою, олардың алдын алу мен емдеуі туралы білімді меңгеру;

3. Несептің қалыпты және патологиялық жағдайдағы химиялық құрамын білу

1. бауырдың құрылысы мен қызметтері туралы білім беру;

2. асқорыту процесіндегі өттің құрамы мен рөлін түсіндіру;

3. бүйректің құрылысы мен қызметін қарастыру;

4. несептің қалыпты және патологиялық құрамды бөліктері, пайда болу

себептері туралы түсінік беру;

5. зат алмасуындағы бауырдың рөлін түсіндіру;

6. зат алмасуындағы бүйректің рөлін түсіндіру;

7. осмореттелу механизмі туралы білімді пайдалануды үйрету;

4. Тақырыптың негізгі сұрақтары

1. Бауырдың құрылысы, қызметтері, зат алмасудағы рөлі.

2. Бауырдағы бөгде заттар метаболизмі.

3. Бүйрек ұлпаларындағы метаболизм ерекшеліктері.

4. Бүйректің құрылысы, зәрдің түзілу механизмі.

5. Несептің қалыпты жағдайдағы химиялық құрамы, физика-химиялық

қасиеттері.

6. Несептік патологиялық құрамы, пайда болуы, диагностика үшін маңызы.

7. Диурезге вазопрессин мен альдостеронның әсер ету механизмдері.
5. Білім берудің және оқытудың әдістері:

Семинар, тестілеу.

1. Т.С. Сейтембетов, Биологиялык химия, Алматы-2011 ж.

2. С.О. Тапбергенов, Медициналық биохимия, Алматы-2011ж

3.С.Сеитов, Биологиялық химия, 2012ж.

4. П.К.Кенжебеков, Биологиялық химия (арнайы бөлімдері), -Шымкент, 2005 ж.

қосымша:

1. Биохимия сұрақтары мен жауаптары. ҚР ҰҒА корр., проф. С.М.Адекеновтің ред.басшылығымен.-Алматы, 2011

1. Тапбергенов С.О. Медицинская биохимия.- Астана, 2001.

2. Березов Т.Т., Коровкин Б.Ф. Биологическая химия.- М., 2007.

3. Биохимия, под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М., 2011

4. Строев Е.А. Биологическая химия. 1986, Москва,

5. Николаев А.Я. Биологическая химия. Москва, М., 2007

1. Комов В.П. Биохимия: учеб. Для вузов-М., 2008

2. Кухта В.К. Основы биохимии – М., 2007

3. Биохимия. Тесты и задачи: Учебное пособие для студентов медвузов ,

под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М.,2005.

4. Биохимия в вопросах и ответах. Под. Ред. чл.-корр. НАН РК, д.х.н.,

проф. С.М.Адекенова.-Алматы, 2011

Ағылшын тілінде

1. Lehninger «Principles of biochemistry», Fourth Edition, David L. Nelson, Michael M. Cox, 2005.

2. Murray R. K., Granner D.K., Mayes P.A., Rodwell V.W., Harpers Biochemistry. 1988.

3. Saini A.S. , Kaur J., Textbook of biochemistry.-New Delhi, 1995.

Тест тапсырмалары.

1. Бауыр гликогенінің негізгі қызметі – глюкозаны ... босату.

а) қанға

в) гепатоциттерге

г) бұлшықет ұлпаларына

д) нейрондарға

2. Микросомальды тотығудың индукторы фенобарбиталдың әсер ету

механизмі:

а) ақуыз синтезін арттырады

б) цитохром активтілігін арттырады

в) улы заттардың ерігіштігін арттырады

г) дәрілік заттардың гидроксилденуіне қатысады

д) цитохромдар ерігіштігін арттырады

3. Сау адамның ағзасынан тәулігіне бөлінетін зәрдің мөлшері.

а) 0,5-0,1

б) 0,8-2,0

в) 2,0-1,5

г) 2,0-2,5

д) 2,5-3,0

4. Алғашқы несеп:

а) бірінші бөлінетін зәр-100 мл

б) жаңа туылған нәрестенің зәрі

в) мальпиги түтікшелерінде түзілетін зәр

г) бүйректен түзілетін зәр

д) несеп жолының зәрі

5. Ацидоз кезінде бүйректе активтілігі артатын фермент:

а) глутаминаза

б) АЛТ

г) ЛДГ

6. Антидиуретикалық гормондардың әсер етуінің негізгі механизмдері:

а) судың реабсорциясына қатысады

б) диурезді төмендетеді

в) артериялық қысымды көтереді

г) артерияларды тарылтады

д) капилярды тарылтады

7. Полиурия дегеніміз:

а) зәрде полисахаридтердің пайда болуы

б) зәрде мочевинаның құрамының артуы

в) түнгі диурездің артуы

г) тәуліктік диурездің артуы

д) барлығы дүрыс

8. Глюкозурия дегеніміз:

а) сахарозаның зәрде көбейуі

б) галактозаның зәрде пайда болуы

в) зәрде глюкозаның артуы

г) глюкозаминдердің зәрде пайда болуы

д) барлығы дұрыс

9. Глюкозурияға ... гормонының синтезі әсер етеді.

а) альдестерон

б) кортизол

в) вазопрессин

г) инсулин

д) окситоцин

10. ... ферментінің жетіспеуінен фруктоземия болады.

а) фосфофруктокиназа

б) фруктокиназа

в) альдолаза

г) фосфоглюкомутаза

д) фруктозабифосфатаза

11. Зәрде ... жетіспеуінен фенилаланин пайда болады:

а) фенилаланингидроксилаза

б) аргиназа

в) тирозиназа

г) гексокиназа

д) альдолаза

12. ... синтезі төмендегенде кетонурия байқалады.

а) Вазопрессин

б) Тироксин

в) Инсулин

г) Окситоцин

д) Кортизол

13. Гематурия дегеніміз:

а) қанда ураттар мен мочевинаның санының артуы

б) зәрде гемқосылысты ферменттердің пайда болуы

в) несеп жолдарындағы қан ағуы

г) қан сарысуының ақуыздарының зәрде пайда болуы

д) зәрде эритроциттердің пайда болуы

14. Бүйрек ауруында ... ферменті диагностикалық маңызды болып табылады.

а) аргиназа

б) глицинамидотрансфераза

в) альдолаза

г) гексокиназа

д) урокиназа

15. Протеинурия ... кезінде байқалады.

а) асқазан- ішек жолының аурулары

б) бүйректің асқынуы

в) өкпенің асқынуы

г) асқазан асты безінің асқынуы

д) жүрек аурулары


11 сабақ

1. Тақырыбы: Зертханалық практикум: а) «Инсулин және адреналинге сапалық реакциялар».

б) «Қан сары суындағы бейорганикалық фосфорды сандық анықтау».

1. Қанның биохимиялық көрсеткіштерін анықтаудың әдістерімен танысу;

2. Диагноз қоюда клиникада кеңінен пайдаланатын қанның органикалық

көрсеткіштерін табуды меңгеру.

1. Студенттерге қанның биохимиялық көрсеткіштерін анықтаудың

диагностикалық маңызын түсіндіру;

2. Қанның биохимиялық зерттеулерін талдауды үйрету;

3. Инсулин және адреналинге сапалық реакциялар жасау әдістерімен

таныстыру;

1. Қанның қалыпты және патологиялық өзгерістері.

2. Зертханалық жұмыс «Инсулин және адреналинге сапалық реакциялар».

3. Зертханалық жұмыс «Қан сары суындағы бейорганикалық фосфорды

сандық анықтау».

5. Білім берудің және оқытудың әдістері:

Лабораториялық жұмысты оқытушының бақылауымен жүргізу,

алынған нәтижені сараптау.

6. Әдебиет:

1. Т.С. Сейтембетов, Биологиялык химия, Алматы-2011 ж.

2. С.О. Тапбергенов, Медициналық биохимия, Алматы-2011ж

3.С.Сеитов, Биологиялық химия, 2012ж.

4. П.К.Кенжебеков, Биологиялық химия (арнайы бөлімдері), -Шымкент, 2005 ж.

қосымша:

1. Биохимия сұрақтары мен жауаптары. ҚР ҰҒА корр., проф. С.М.Адекеновтің ред.басшылығымен.-Алматы, 2011

1. Тапбергенов С.О. Медицинская биохимия.- Астана, 2001.

2. Березов Т.Т., Коровкин Б.Ф. Биологическая химия.- М., 2007.

3. Биохимия, под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М., 2011

4. Строев Е.А. Биологическая химия. 1986, Москва,

5. Николаев А.Я. Биологическая химия. Москва, М., 2007

1. Комов В.П. Биохимия: учеб. Для вузов-М., 2008

2. Кухта В.К. Основы биохимии – М., 2007

3. Биохимия. Тесты и задачи: Учебное пособие для студентов медвузов ,

под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М.,2005.

4. Биохимия в вопросах и ответах. Под. Ред. чл.-корр. НАН РК, д.х.н.,

проф. С.М.Адекенова.-Алматы, 2011

Ағылшын тілінде

1. Lehninger «Principles of biochemistry», Fourth Edition, David L. Nelson, Michael M. Cox, 2005.

2. Murray R. K., Granner D.K., Mayes P.A., Rodwell V.W., Harpers Biochemistry. 1988.

3. Saini A.S. , Kaur J., Textbook of biochemistry.-New Delhi, 1995.

Дәнекер ұлпалары метаболизмі туралы білімді меңгеру.

1. Студенттерде дәнекер тіндерінің органикалық құрамы, ерекшеліктері

туралы білімді қалыптастыру;

2. Дәнекер тінінің метаболизмінің жасқа байланысты өзгерістерін

түсіндіру;

3. Дәнекер тінінің өзгерістерінің диагностикалық маңызын түсіндіру.

1. 
   Дәнекер тінінің құрамы, нәруыздары. Коллаген. Эластин.
   
2. 
   Протеогликандар сипаттамасы, химиялық құрылысы және қызметі.
   
3. 
   Қартайғандағы және жара жазылғандағы дәнекер тінінің биохимиялық өзгерістігі.
   
4. 
   Дәнекер тінінің метаболизміне әсер ететін факторлар.
   

Семинар, тестілеу

1. Т.С. Сейтембетов, Биологиялык химия, Алматы-2011 ж.

2. С.О. Тапбергенов, Медициналық биохимия, Алматы-2011ж

3.С.Сеитов, Биологиялық химия, 2012ж.

4. П.К.Кенжебеков, Биологиялық химия (арнайы бөлімдері), -Шымкент, 2005 ж.

қосымша:

1. Биохимия сұрақтары мен жауаптары. ҚР ҰҒА корр., проф. С.М.Адекеновтің ред.басшылығымен.-Алматы, 2011

1. Тапбергенов С.О. Медицинская биохимия.- Астана, 2001.

2. Березов Т.Т., Коровкин Б.Ф. Биологическая химия.- М., 2007.

3. Биохимия, под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М., 2011

4. Строев Е.А. Биологическая химия. 1986, Москва,

5. Николаев А.Я. Биологическая химия. Москва, М., 2007

1. Комов В.П. Биохимия: учеб. Для вузов-М., 2008

2. Кухта В.К. Основы биохимии – М., 2007

3. Биохимия. Тесты и задачи: Учебное пособие для студентов медвузов ,

под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М.,2005.

4. Биохимия в вопросах и ответах. Под. Ред. чл.-корр. НАН РК, д.х.н.,

проф. С.М.Адекенова.-Алматы, 2011