Қостанай мемлекеттік педагогикалық институты

жүктеу 385,37 Kb. бет 45/58 Дата 27.03.2023 өлшемі 385,37 Kb. #41873

Навигация по данной странице:

• 1 шкала: «қабылдау-қабылдамау»
• ІІ шкала «Кооперация»
• ІІІ шкала «Симбиоз»
• IV шкала«Авторитарлық гиперсоциализация»
• V шкала «Кішкентай жолы болғысыз адам»
• 3. Ата-аналарғаарналған сауалнама «балаларды тәрбиелеу типтері»
• Нұсқау

Сауалнама кілті І. «Қабылдау-қабылдамау»: 3, 4, 8, 10, 12, 14, 15, 16, 18, 20, 23, 24, 26, 27, 29, 37, 38, 39, 40, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 49, 51, 52, 53, 55, 56, 60 ІІ. «Кооперация»: 6, 9, 21, 25, 31, 33, 34, 35, 36. ІІІ. «Симбиоз»: 1, 5, 7, 28, 32, 41, 58. IV. «Авторитарлық гиперсоциализация»: 2, 19, 30, 48, 50, 57, 59. V. «Кішкентай жолы болғысыз адам»: 9, 11, 13, 17, 22, 28, 54, 61. Сауалнама ұпайларының саналу реті: Сауалнама ұпайлары барлық шкалалардакөрсетілген жауаптар бойынша есептеледі. Шкалалар бойынша ата-ананың балаға деген қатынасы: I – қабылдау-қабылдамау; II – кооперация; III – симбиоз; IV – гиперсоциализация; V – инфантилизация (инвалидизация). Шкалалар бойынша «шикі» ұпайлардың пайыздық рангтары кестеде келтірілген. 1 шкала: «қабылдау-қабылдамау» «шикі» ұпай 0 1 2 3 4 5 6 7 8 Пайыздықранг 0 0 0 0 0 0 0,63 3,79 12,02 «шикі» ұпай 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Пайыздықранг 31,01 53,79 68,35 77,21 84,17 88,60 90,50 92,40 93,67 «шикі» ұпай 18 19 20 21 22 23 24 25 26 Пайыздықранг 94,30 95,50 97,46 98,10 98,73 98,73 99,36 100 100 «шикі» ұпай 27 28 29 30 31 32 Пайыздық ранг 100 100 100 100 100 100 ІІ шкала «Кооперация» «шикі» ұпай 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Пайыздықранг 1,57 3,46 5,67 7,88 9,77 12,29 19,22 31,19 48,82 80,93 ІІІ шкала «Симбиоз» «шикі» ұпай 0 1 2 3 4 5 6 7 Пайыздықранг 4,72 19,53 39,06 57,96 74,97 86,63 92,93 96,65 IV шкала«Авторитарлық гиперсоциализация» «шикі» ұпай 0 1 2 3 4 5 6 Пайыздықранг 4,41 13,86 32,13 53,87 69,30 83,79 95,76 V шкала «Кішкентай жолы болғысыз адам»: «шикі» ұпай 0 1 2 3 4 5 6 7 Пайыздықранг 14,55 45,57 70,25 84,81 93,04 96,83 99,37 100,0 3. Ата-аналарғаарналған сауалнама «балаларды тәрбиелеу типтері» (Шапарь В.Б. Практическая психология. Психодиагностика отношений между родителями и детьми. Ростов н/Д., 2006. С.77-85.) Мақсаты: Ата-аналардыңотбасында бала тәрбиелеу типтерін анықтауға арналғансауалнама. Тәбиелеу –қоғамдық-тарихи тәжірибені балаға берудегі іс-әрекет; адамның даму шарттарын қамтамасыз ететін, қоғамдық өмірге, еңбекке даярлайтын, белгілі бір таным-түсініктерді, әлеуметтік ұстанымдар мен құндылық бағдарды қалыптастыру мақсатында баланың мінез-құлқы мен санасына мақсатты-жоспарлы және жоспарсыз кез келген сәтте әсер ету арқылы жүретін күрделі жүйелі үрдіс. Ата-ананың отбасылық тәрбиесі негізіндебалаға қоғамдық тәжірибені игертунәтижесінде оның субьективті әлемін дамытады.Отбасылық тәрбие негізінде баланың қоғам туралы таным түсініктері, құндылықтар жүйесіқалыптасып, күнделікті өмірде кездесетін қиыншылықтар мен сынақтардыжеңу арқылы жеңіске жету, өмірдің мағынасын ұғынупайда болып қалыптасады. Нұсқау:Құрметті ата-ана! Берілген сауалнамадағы пікірлерді мұқият оқып шығып, егер онымен келіссеңіз (+), ал келіспесеңіз (-) белгілерін қойыңыз. Сауалнама мәтіні: Біздің үйде ең бастысы – бала. Мен баламның менімен ақылдаспай бір нәрсені жасағанын көз алдыма елестете алмаймын. Сіздер түсініңіздер, мен күні бойына өз тірліктерімді бітіре алмай жүргендебаланың жанын түсінуге еш уақытым жетпейді. Менің балам балабақшада емес үйде, отбасында тәрбиеленіп жатқанына маған риза шығар. Балам менің көңілімнен шығуға ұмтылса да, мен оның тек кемшілікткрін көремін. Егер менің балам бір нәрсеге кінәлі болып қалса, онда оның 3 қайтара терісін сыпырып аламын. Мен әрдайым балама барлық нәрсені ақылмен жасауын айтып отырамын. Мен баламның денсаулығы, өмірі жақсы болуы үшін, оның барлық еркеліктерін кешіремін. Балама сағаттар бойы уақытымды бөлгенше, оның көңілін аулайтынбір нәрсе сатып ала салғаным жақсы. Өзінің ойындағы жауабына қол жеткізу үшін менің балам дәл сол сұрақпен кімге (әкесіне немесе шешесіне) бару керектігін жақсы біледі. Бұрында мен балама барлық нәрсеге рұқсат ететінмін, ал қазір еш нәрседе жасатпаймын. Менің балам туғаннан бастапөзіне ешкімнің тең келмейтінін біледі. Менің балам ешқашан менсіз шешім қабылдамайды. Мен балама барлығын беремін: тамақ, киім, одан артық оған көңіл бөлудің қажеттілігі қаншадеп ойлаймын. Маған баламның қаншалықты кедергі келтіретінін білсеңіздер ғой! Көршімнің баласына қарағанда, менің балам 100 есе нашар. Баланың ойы ешнәрсе емес, ал ата-ананың ойы – заң. Мен «ең алдымен баланың міндеттері, содан соң ғана құқықтары болуы тиіс»,-деп есептеймін. Мен баламды барлығынан қорғаштаймын.Ол мен үшін денсаулығымның қаншалықты қымбат екенін жақсы біледі. Менің балам күнделікті сыйлық алуға үйренген. Оның әрдайымнеге көңіл толмайтынын түсіне алмаймын. Біздің үйдегі ересек адамдар баланы тәрбиелеуде әр қайсысы өзінің стилін қолданады. Менің балам (қызым) енді өзінің кіші қарындасы (інісі) болғандықтан, оған көп көңіл бөле алмайтынымызды еш түсінбейді. Мен тек өзімнің балам үшін ғана өмір сүремін. Мен тек қана балам үшін өмір сүретініме неліктен мені кінәләйтындарынтүсінбеймін. Маған баланы көбінесе телефон арқылы тәрбиелеуге тура келеді. Менбалама көңіл бөлугеұмтылмаймын. Бала кезімде маған да ешкім көңіл бөлмеген. Менбаламның жақсы болуы үшін оныбасқа балаларға қарсы қоямын. Тәрбиелеудің ең жақсы тәсілі- белдік, бір соғып алсаң, көпке дейін есінде ұстап, қорқып жүреді. Балам біздің үміттерімізді ақтаулары қажет екендігін біледі. Баламның денсаулығының нашар екендігін әрдайым есімде ұста, оның айтқандарын орындауға тырысамын. Менің балам еш нәрсеге мұқтаж емес, тіпті «құс сүті» де бар. Бала тәрбиесі сұрақтарына келгенде күйеуіміз екеуіміздің көз қарастарымыз әр түрлі. Бұрын отбасында жалғыз өзі болды, ал енді кіші ұлыма азырақ мейірімділік, көңіл бөлсем, оның несі қайы,соны түсімбеймін. Менің өмірімнің мәні ол балам. Менім балам өзінің денсаулығына зиан келтіретін ешқандай іс-әрекет жасамайды. Менбаламның достарыммен танысуға еш уақытым жоқ. Менің балам үйге қонбаса, ол оның ісі. Менің қызым (ұлым) ұлыма (қызыма) қарағанда 100есе қабілетті. Тек қана қорқыныш, жазалау қорқынышы менің баламды ауыздықтайды. Менің балам басқалармен бірге үйдің тәртібіне жауап береді. Балам ден-саулығын айтып шағымданса, менің мазам кетеді. Жұмысымда қаншалықты бос еместігімді және басқа балалар сияқты ешнәрсеге мұқтаж болмауы үшін, менің баламайлықтың қаншалықтымаңызды екенінжақсы біледі Менің балам бәрімізге жағу үшін әкесі мен шешесінің, атасы мен апасының арасында күні бойы тіл табысу үшін жүгіріп жүреді. Отбасында кішкене баланың тууына байланысты үлкен ұлды тәрбиелеу стилін еріксіз түрде өзгертуге тура келеді. Менің балам мақтауға тұрарлық отбасыда өмір сүруге үйренген. Мен баламның бүкіл өмірінің майда –шүйделеріне дейін ойластырып қойдым. Балам үшін ас әзірлеу менің ісім, ал оны жеу-жемеу баламның ісі. Мен балама ойыншық үшін бір тиында бермеймін. Маған әрдайым баламның жөнін жөндеп отыруыма тура келеді. Ол не істесе де, басқаларға қарағанда нашар болып шығады. Тәртіп мен үшін– жазалау және қорқыныш. Өмірде бір нәрсеге қол жеткізу үшін музыка мен тілді білу керек екендігін біледі. Балам ауырып қалғанда, мен оның барлық тілегін орындауға дайынмын. Егерменде таңдау болса: іс сапарға бару немесе баламен бірге болу, әрине, мен іс сапарды таңдар едім, өйткені ол менің кәсіби өсуім үшін маңызды жәнебалама сол жақтан сыйлық алып келер едім. Біздің үйімізде әрдайым баланы қалай дұрыс тәрбиелеуге болады деген пікір-талас болып тұрады. Мен ендігіжерде баланы еркелетпеймін, одан да барына қанағат етсін. Менің балам нені қажет етсе, ол мен үшін заң. Мүмкіндік болғанша мен баламды қорғаштаймын. Бала кезімде маған ата-анам онша көңіл бөлмеген. Не үшін мен балама көңіл бөлуім керек. Әр күн сайын балама не киіндірем, не ішкізем деп ойланып отыру үшін дүниеге келген жоқпын. Бұл туралы мемлекет ойлансын. Менің ойымша тәрбиелеудің ең жақсы тәсілі – баланы басқа адамдарға қарсы қою. Балама тек белдіктің көмегімен сөзімді өткіземін. Мен жұмыста болған уақытта, үлкен балам кішілерінің қамын ойлайды. Маған әрдайым балам ауырып тұрған сияқты болып көрінеді. Егер мен баламмен үйде отыратын болсам, онда оның басқалардың көзін қызықтыратындай қымбат ойыншықтары болмайтын еді. Демалыс күндері мен баламды қайта тәрбиелеумен айналысамын, өйткені мен жұмыста болған кезде ата-әжесі оны қатты еркелетеді. Менің балам ендігі жерде отбасының еліктейтінібасқа екенімен келісе алмауда. Біздің үйде барлығы тек баланың тынысымен тыныстайды. Балама бір нәрсе істесем, оны тек жақсылық ойлағандықтан ғаністетер едім. Әрине баламның дамуын қалаймын, бірақ оған кеткен уақытыма ішім ашиды. Ендігі жетпегенібаламның жағдайын жасау еді. Балаларымның ішінде өзімнің сүйіктім бар екенін жасырмаймын. Мен баламды еркелетіп емес, қамшымен тәрбиелеймін. Балама үлкендердей жауапкершілікті жұмыстар тапсыруға үйреніп қалғанмын. Мен баламның «қалпақ астында» өсуіне келісемін, тек өзі ауырмаса екен. Мен балама не жетпейтінін түсінбеймін, біз оған сұрағанының бәрін сатып әпердік. Баламыздың кесірінен біздің үйде әрдайым ұрыс-керіс, өйткені күйеуім екеуміздің бала тәрбиелеу мәселесіне келгенде көзқарастарымыз әртүрлі. Менің қызым (ұлым) әкесімен ажырасқаннан кейін өзінің қажеттіліктерін өтеу үшін ақшамның жоқ екендігімен еш келіскісі келмейді. Менің балам өзінің ең жақсы балаекенін біледі. Балам барлық кезде менің таңдауыма көнеді. Баламды тәрбиешілердіңтәрбиелегенін қалаймын. Балам ауырып қалғанда мен дәрігер шақырмаймын, өзі жазылады. Менің қызым (балам) ертегідегі ханзаданы (ханшайымды) күтетін сияқты, алайда оған әлі алыс. Мен баламның өзіме түгелдей бағынатынына үйреніп қалғанмын. Менің баламәрдайым үздік болу керектігін біледі, әйтпесе мен оған шыдай алмаймын. Балам өзін жайсыз сезінген кезде, мен ол жаңа туғандай безгек қағамын. 86.Мен өз орнымды жаңа бір ойыншық қалдырып кетсем, балам қуанады деп ойлаймын. Менбалама рұқсат етсемде,әкесі оған тыйым салады. Мен өз баламның пайдасы үшін тәрбиелеу стилімді өзгерттім. Егер менің балам айды әперуімді талап етсе, оны да жасауға дайынмын. Менің балам ешнәрсені уайымдайды, өйткені барлық нәрсенің қамын ойлайтынымды біледі. Менің балам толығымен ерікті: мектепке, балабақшаға барғысы келсе барады, барғысы келмесебармайды. Жасырмаймын, мен баламның өз уақытын қайда, кіммен өткізетіні еш қызықтырмайды. Менің қызым (ұлым) түсіндегідей әрдайым өзіне тісін қышырлатады. Одан да әпкесіне (ағасына)ұқсап, жақсы бір іспен айналыссағой. Мен өз балаларымды өте қатал «кірпішешен» үстінде ұстаймын. Мен әрдайым балама өзіміздің тұрмыс-тіршілігімізді басқару ісіне араласуынасенім білдіремін. Баламның басқалардан ауру жұқтырып алмауы үшін, оған қонаққа, театр, кино, циркке баруына тыйым саламын. Балам мені мақтап тұтады. Менбәріне қол жеткіздім және баламда бәрі бар. Оған менімен қарым-қатынаста болудың қажеті қанша. Менің балам нені істеуге болатынын және болмайтынын ешқашан білмейді. Менің күеуім (әйелім) өзіне жаңа отбасын тапса, онда мен баламды бұрынғыдай еркелете алмаймын. Менің балам өзінің идеал екенін жақсы біледі. Менің балам вундеркинд болып тумаса да, сондай болуы үшін барлығын жасаймын. Өз баламмен серуендеуге шыққаннан гөрі, маған дүкенге барған маңыздырақ. Менің балам маған артық жүк. Кіші ұлым (қызым) мені әрдайым тітіркендіреді. Біздің тағы бірбаламыздың болғаны қандай жақсы. Егер маған баламды айтып біреу шағымданса, мен баламмен оның есінде ұзақ уақыт бойы қалатындай етіп есеп айырысамын. Менің ұлым (қызым) атасына қарау керектігін өте жақсы біледі. Мен баламды асыра жүктеуден және стрестен қорғауға ұмтыламын. Мен баламды тәрбиелеуге аз уақыт көңіл бөлсем де, оның орнын кез-келген құнды сыйлықтармен толтыруға тырыстым. Баламды қалай тәрбиелейтінімді тек сол күнгі менің көңіл күйім біледі. Әжеміздің ауылға кеткені жақсы болды, енді баламның тәрбиесінөз қолыма аламын. жүктеу 385,37 Kb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз