| Нәтижені өңдеу:
Келіскен жауаптарға 1-ұпай беріледі. Үш шкаланың ұпайы бөлек есептеледі.
Суб шкала В- кінәлау (отбасы мүшелерінің кінәсі) Индивид отбасында болып жатқан жағдайға қарсы келіп, тепе-тең деңгейде өзіне жауапкершілікті сезінбейді және алмайды. Шкалаға келесі сұрақтар жатады: 1,4,7,10,13,16,19. Бес сұрақта келіссе отбасын кінәлауы анықталады.
Суб шкала Т- қобалжу (отбасы мүшелерінің қобалжуы) сыналушының жеке күш жұмсауынан отбасындағы жағдай өзгермейді. Оған: 2,5,8,11,17,20. Бес сұраққа келіссе, отбасы қобалжуы анықталады.
Суб шкала Н-қысым (отбасындағы қысым).Индивидке отбасындағы міндетті орындау көп күш түсіреді.Оған:3,6,9,12,15,18,21. Осы сұрақтардың ішінде бесеуіне келіссе, отбасы қысымы анықталады.
Соңынан бәрін бірге (кінәлау, қобалжу, қысым) қарастырып, отбасында қай шкаланың ұпайы басым болса, мол арқылы отбасындағы келіспеушіліктің себебін анықтауға болады.
Әдістеме: Отбасына бейімделу мен топтасу шкаласы.
Нұсқау: Бұл әдістемені 12 жастан жоғары отбасы мүшелерінің бәріне жүргізуге болады. Сауалнаманың жауабын бекітуі 5 ұпайлық шкаладан тұрады.
Ешқашанда
Сирек
Оқтын-оқтын
Жиі
Барлық уақытта
Бұл әдістеме екі рет қолданылады: біріншіде сіз «шынайы» өміріңізде отбасы мүшелерін, қарым-қатынасты қалай бағалайсыз,екіншірет отбасылық қатынастардың қандай болса екен деп армандайсыз, яғни «идеалды»деңгейде бағалауыңызды өтінеміз. Екі жауапты да осы кестеде толтыруыңызды сұраймын. Жауаптарыңызды «А» және «И»әріптерімен белгілеңіз. Екеуінде де осы сауалнама анықтайды.
Вариант «А»-шынайы өміріңізді бағалап, жазуыңызды өтінемін.
Вариант «И»-идеалды өмірін жазуын сұраймын.
Аты жөні______________________________________________________
Жасы__________________________________________________________
№
|
Әдістеменің сұрақтары
|
Ешқа
шан
|
сирек
|
анда-санда
|
жиі
|
өте жиі
|
1
|
Бізде отбасы мүшелері бір-бірінен көмек сұрай алады.
|
|
|
|
|
|
2
|
Мәселені шешубарысында балалардың ұсыныстары да ескеріледі.
|
|
|
|
|
|
3
|
Біз достарымыздың отбасы мүшелерін мақұлдап ,қолдап отырамыз
|
|
|
|
|
|
4
|
Балалар өз еріктерінше дербес мінез-құлық түрлерін таңдай алады.
|
|
|
|
|
|
5
|
Біз тар шеңберде өз отбасымызбен қарым-қатынасқа түскенді жоғары бағалаймыз
|
|
|
|
|
|
6
|
Бізде кез-келген отбасы мүшесі көшбасшы бола алады.
|
|
|
|
|
|
7
|
Біздің отбасы мүшелері өз ортамызға қарағанда, бөгде адамдармен етене жақын араласады
|
|
|
|
|
|
8
|
Біздің отбасымызда күнделікті айналысатын тірлік өзгеріп отырады
|
|
|
|
|
|
9
|
Біз бос уақытымызды бірге өткізуді ұнатамыз
|
|
|
|
|
|
10
|
Отбасында жаза қолдану ата-ана мен балалар арасында бірге талқыланып отырады
|
|
|
|
|
|
11
|
Отбасы мүшелері бір-біріне өте жақын екендігін сезінеді
|
|
|
|
|
|
12
|
Біздің отбасымызда шешімді көбінесе ата –анамыз шығарады
|
|
|
|
|
|
13
|
Отбасылық мерекелерде барлығы бірге болып, қатысуға ат салысады
|
|
|
|
|
|
14
|
Біздің отбасындағы ереже өзгеріп отырады
|
|
|
|
|
|
15
|
Біз отбасында қалай бірге отырып, шешім шығаратынымызды елестету қиынға түседі
|
|
|
|
|
|
16
|
Отбасында күнделікті орындалатын жауапты әрекеттер әрдайым бір-бірімізге ауысып отыады.
|
|
|
|
|
|
17
|
Біз шешім шығарарда бір-бірімізбен ақылдасып, кеңесеміз.
|
|
|
|
|
|
18
|
Отбасында кімнің көшбасшы екенін айту қиын.
|
|
|
|
|
|
19
|
Бірлік –отбасымыз үшін маңызды
|
|
|
|
|
|
20
|
Отбасы мүшелерінің үйде қандай жұмысты атқаратыны туралы айту қиын
|
|
|
|
|
|
ГЛОССАРИЙ
Агрессия – латын тілінен тура аударғанда (aggredi) “шабуыл жасау” деген мағынаны білдіреді. Психологиялық түсінікте агрессия дегеніміз адамға адамның өзіне бағытталғанбелгілі бір психологиялық немесе физикалық қастық жасауға бағытталған жеке адамның немесе топтың әрекеті және осындай белгілер байқалатын әрекет-қылық
Акселерация – соңғы кезде байқалып жүрген организмнің даму процесінің тездеуі, жыныстық жетілудің ертерек басталуы.
Амал, тәсіл– бір істі атқарудың тиімді жолын іздестірудегі адамның іс-әрекеті. Амал, тәсілдің көп болуы мүмкін. Бірақ адам істейтін істі аз күш – жігер жұмсап, оңай, тиімді менгерудің жолын іздестіреді. Оны-ең тиімді амал, тәсіл деп атайды. Амал, тәсіл тәжірибемен тығыз байланысты. Істі игерудің ең тиімді жолын меңгерген адамды әдіскер (іскер) адам дейді.
Ана болу – филиологиялық менизмдері, эволюциялық тарихы, мәдени және жеке даралық ерекшеліктері бар күрделі феномен.
Антипатия (грек. аntіраtһеіа: аntі-жауластық мағынасын беретін қосымша және раtһоs-сезім) – педагогика мен психологияда қолданылатын термин; жақтырмау, біреуді немесе бірдемені суқаны сүймеу сезімі. А.іштарту, ұнатуға қарама-қарсы мәндегі сезім атауы. Я.Л.Морено (1892-1974) түлғааралыққатынастарды зерттейтін социометрия әдісіне “симпатия” және “антипатия” терминдерін тұңғыш рет қолданды.А.көп жағынан, симпатия сияқты кісінің еркіне байланысты қажет санауынан пайда болатын сезім емес. Әйтседе ол саналы түрде, құлқы бұзық, қатыгез, т.б. адамдарға қатысты моралдық бағамдаудың нәтижесінде пайда болуы да мүмкін.
Аутогендік жаттығу (грек. аutos – өзім, genos – шығу тегі, пайда болу) –емделушіні бұлшық еттік релаксацияға, өзін-өзі иландыруға, адам зейінін әлдебір көріністерге шоғырландыруға және әлдебір көріністерге көз алдына елестету бейімділігіне баулуға, субъект үшін маңызды іс-әрекеттің тиімділігіи арттыру мақсатымен еріктен тыс жүзеге асатын ақыл-ой белсенділігін бақылай білуді оқытып – үйрететін психотерапевтік емдеу әдістемесі. Аутогендік жаттығудың: 1) релаксацияға үйретіп, вегетативтік қызметті басқарудың куәсі іспетті мынадай екі сатысы бар: – ауырлыкты, ыстық-суықты, жылылықгы сезіну ахуалын жасау; 2) әр түрлі деңгейдегі гипноздық хал – ахуал туғызу. А.ж. медицинада,спортта, педагогикада, өндірісте, өзін – өзі тәрбиелеуде қолданылады.
Аутогипноз (грек. аutos – өзім, һурnos -түс) – өзге адамның ықпал етуінен болатын, гетерогипнозға карама – қарсы – адамның өзін – өзі мақсатты гипноздық жағдайға келтіруі белгілі бір тәсілдермен жүзеге асады. Аутогипнозға бейімделушілік: физикалық және эмоциялық хал – ахуалға, жеке тұлғалық ерекшеліктерге, физиологиялық және психологиялық функцияларды өздігінен басқару қабілетіне байланысты болады. А. Қазіргі уакытта аутогендік жаттығу әдістерінің бірі ретінде қолданылады.
Достарыңызбен бөлісу: |
