Білім беру қызметінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану

Бірінші бағыт компьютерді әртүрлі мәселелерді шешуде сәтті пайдалануға мүмкіндік беретін білімді, дағдыларды игеруді немесе басқаша айтқанда, көбінесе «екінші сауаттылық» деп аталатын компьютерлік сауаттылықты игеруді қамтиды. Осының арқасында қазіргі заманғы адам әр түрлі ақпаратты – кестелер, суреттер, сызбалар және әртүрлі сипаттамалар түрінде жинай және өңдей алады, оларды мәтін түрінде жасай алады, желі арқылы жібереді, оларды әртүрлі көздерден табады және алады, жүйелейді, қайта өңдейді және әртүрлі практикалық мәселелерді шешу үшін қолданады. Күнделікті өмірде компьютерді пайдалану мүмкіндігі қазіргі заманғы адамның зияткерлік қасиетінің ажырамас бөлігі болып табылады. Сонымен қатар, қоғамның талаптары мен қазіргі заманғы мектеп жүзеге асыратын нақты білім мен дағдылардың арасындағы алшақтық азаяды.

Екінші бағыт компьютерлік технологияларды қарастырады, бұл әр оқушының өзіндік оқу траекториясын қамтамасыз ететін, оқушының оқу процесін ұйымдастыруды өзгертетін, жүйелі ойлауды қалыптастыратын ашық білім беру жүйесін құруға мүмкіндік береді. Компьютерлік технологиялар есте сақтауды, байқауды, тез тапқырлықты жаттықтырады және белсендіреді, оқушылардың назарын шоғырландырады, ұсынылған ақпаратты басқаша бағалауға мәжбүр етіп, зерттеу дағдыларын дамытуға ықпал етеді. Сонымен қатар, компьютерлердің өздері мен көптеген оқу бағдарламаларын әмбебап оқыту құралы деп атауға болады [1.121].

Пәннің дидактикалық мақсаттарына байланысты компьютерлік бағдарламалардың келесі түрлерін ажыратуға болады:

1. Оқу (тәлімгерлік) бағдарламалары – бұл негізінен жаңа білімді меңгеруге бағдарланған бағдарламалар. Олардың көпшілігі кеңейтілген бағдарламамен бағдарламаланған оқытуға жақын режимде жұмыс істейді. Сол топқа оқушылардың қызметін жанама басқаруды жүзеге асыратын проблемалық оқыту бағдарламаларын қосуға болады.

2. Тренажер-бағдарламалар оқушылардың біліктері мен дағдыларын қалыптастыруға және бекітуге, сондай-ақ өз бетінше дайындалуға арналған. Осы бағдарламаларды қолдану оқушылардың теориялық материалды игергенін болжайды.

3. Бақылау бағдарламалары белгілі бір білім мен дағдыларды басқаруға арналған. Бағдарламалардың бұл түрі әртүрлі тексеру тапсырмаларымен, соның ішінде тест түрінде ұсынылған.

4. Демонстрациялық бағдарламалар сипаттамалық сипаттағы оқу материалдарын, әртүрлі көрнекі құралдарды, кітапханаларды (суреттер, фотосуреттер, бейнеклиптер) көрнекі түрде көрсетуге арналған. Олардың әртүрлілігі интерактивті энциклопедиялар деп санауға болады, олардың суреттерін тек көрнекілік ретінде ғана емес, сонымен қатар бір-біріне құрастыруға, диалогтық және интерактивті графиканы қолдануға болады. Бұл түрге сонымен қатар графикалық редакциялау мүмкіндігі бар және оқушылардың шығармашылық жұмысы үшін қолданылатын презентациялық бағдарламалар кіреді.

5. Модельдеу және модельдеу бағдарламалары – объектілер мен құбылыстарды «модельдеуге» арналған. Бұл бағдарламалар зерттелетін материалды көрсету қиын немесе дерексіз болған кезде өте маңызды.

6. Ақпараттық-анықтамалық бағдарламалар – Интернеттің білім беру ресурстарына қосылу арқылы қажетті ақпаратты алуға арналған.

7. Мультимедиялық оқулықтар – бұл аталған бағдарламалардың көптеген элементтерін біріктіретін күрделі бағдарламалар [2.21].

Оқу процесінде компьютерлік бағдарламаларды қолданудың бірқатар артықшылықтарын атап өту керек. Компьютермен жұмыс мектеп оқушыларының қызығушылығын арттырады және оқу мотивациясын күшейтеді. Ақпараттық-коммуникациялық технологияларды (АКТ) пайдалану бұрын қол жетімсіз қазіргі заманғы, жаңа ақпараттың үлкен ауқымына қол жеткізуге, білім көздерімен «диалогты» жүзеге асыруға мүмкіндік береді.

Жарық, анимация, музыка, дыбыстық сөйлеу, динамикалық модельдердің үйлесімі оқу ақпаратын ұсынуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, көрнекі демонстрациялық құралдар мен модельдердің едәуір бөлігі (қабырға плакаттары, диаграммалар, карталар, слайдтар, бейнеклиптер, анимациялық диаграммалар сандық нұсқада сақталуы мүмкін және қажет болған жағдайда үлкен экранға шығарылады. Осыған байланысты оқу процесінде АКТ қолданудың негізгі жағымды жақтарын оқу уақытын үнемдеу, компьютерлік құралдардың ықшамдылығы деп атауға болады, сонымен қатар компьютерлік оқыту бағдарламаларының маңызды артықшылығы – материалды визуалды деңгейде бір уақытта аудио сүйемелдеумен қамтамасыз ету мүмкіндігі. Бағдарламалар оқушының материалды қарастырған кезде сипаттамалары мен түсіндірмелерін естуге мүмкіндік береді [3.18].