Өлшеудің техникалық ҚҰралдары

жүктеу 1,71 Mb.

бет	6/42
Дата	23.09.2022
өлшемі	1,71 Mb.
	#39377

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 42

лшеуді техникалы ралдары

E_AB(t₀,t₀)=e_AB(t₀)-e_AB(t₀)=0.

Егер t₀=const болса, онда e_AB(t₀)=С=const, сонымен:

0
E_AB(t,t₀) |_t__const e_AB(t)  C  f (t)
(1.6)

Егер f(t) тəуелділігі белгілі болса, онда контурдағы термоЭҚК-ін өлшеу арқылы өлшеу объектісіндегі t температураны табуға болады. f(t) тəуелділігі айқын түрде жеткілікті дəлдікпен əзірге алынуы мүмкін емес, ол тəжірибелік жолымен орнатылады жəне ТЭТ-ің градуирлеуі деп аталады: термоЭҚК-ің температураға тəуелділік сызбасын құру. Градуирлеу кезінде бос шеттерінің температурасы t₀=const, əдетте t₀=0 ^оС.

ТЭТ контурында генерацияланатын термоЭҚК-ші тек қана дəнекерленушінің температурасы мен термоэлектродтың химиялық құрамына тəуелді жəне дəнекерленушілердің өлшемдері мен термоэлектродтардың геометриялық өлшемдеріне тəуелді емес.

ТЭТ термоэлектродтарының материалдарына қойылатын талаптар.

Екі кезкелген өткізгіш жұппен термоЭҚК құрай алады, бірақ ТЭТ-ті құру үшін термоэлектродтардың шектеулі түрлері қолданылады.
ТЭТ-ті құруға арналған термоэлектродты материалдарға бірсыпыра талаптар орнатылады:

а) термоЭҚК-нің бір мағыналы жəне сызықтыққа жақын температурадан тəуелділігі;
б) жоғары температураларды өлшеу мақсатымен қызуға төзімділігі жəне механикалық беріктілігі;
в) химиялық инерттілігі;
г) өткізгіш материалының ұзындығы бойынша термоэлектрлік біртектілігі, ол жұмыс дəнекерлеушіні градуирлеусіз қайта қалпына келтіруге жəне оны батыру тереңдігін өзгертуге мүмкіндік береді;
д) термоэлектрлік қасиеттері бойынша өзара ауыса алатын материалдарды алу мақсатымен дайындаудың технологиялылығы;
е) жоғарғы сезімталдық;
ж) температураның өлшеу дəлдігін қамтып, стандартты градуировкаларды құруға мүмкіндік беретін термоэлектрлік қасиеттерінің тұрақтылығы жəне жаңадан өндірілуі;
и) арзандылығы.
Материалдардың ешқайсысы толығымен барлық шарттарды қанағаттандырмайды, сондықтан температураның əртүрлі шектері үшін əртүрлі материалдардаң жасалған термоэлектродтар қолданылады.
Қазіргі уақытта ҚР-да қабылданған жəне 1.4 кестесінде келтірілген ТЭТ-тің бес стандартты градуировкалары қолданылады.

кесте - ТЭТ-тің стандартты градуировкалары

Стандартты градуировкасы	ТЭТ белгіленуі	Диапазоны,˚С	Қателігі, ˚С
Хромель-копель (ХК)	ТХК	-50÷600	±(2,2÷5,8)
Хромель-алюмель (ХА)	ТХА	-50÷1000	±(4,0÷9,7)
Платинородий (10% родий) - платина (ПП)	ТПП	0÷1300	±(1,2÷3,6)
Платинородий (30% родий) – платинородий (6% родий) ПР30/6)	ТПР	300÷1600	±(3,2÷5,2)
Вольфрамрений (5% рений) - вольфрамрений (20% рений) (ВР5/20)	ТВР	0÷2200	±(5,4÷9,7)

ТЭТ-тегі термоэлектродтың материалының қасиетіне байланысты олар екі топқа бөлінеді: термоэлектродтары асыл жəне асыл емес металдан жасалған ТЭТ; термоэлектродтары баяу балқитын қосылыстардан немесе олардың графитпен жəне басқа материалдармен комбинацияларынан жасалған ТЭТ. Бірінші топтағы ТЭТ кеңінен таралған болып табылады, олар технологиялық бақылау жəне ғылыми-зерттеу жұмыстарының практикасында қолданылады. Екінші топтағы жоғары температурадағы ТЭТ кеңінен таралмаған, өйткені олардың термоЭҚК-ің уақыт бойынша тұрақты болуы қиын жəне өзара алмастырулығы жеткіліксіз.

ТЭТ-тің бос шеттерінің температурасын түзету.

ТЭТ-ті грауировкалағанда бос шеттерінің температурасы тұрақты жəне t₀=0˚С тең деп ұсталынады. Практикалық шарттарда температураны өлшегенде бос шеттерінің температурасы көп жағдайларда тұрақты, бірақ 0˚C-қа тең емес болады. Бос шеттерінің температурасы өзгергенде термоэлектрлік термометрдің термоЭҚК-і өзгереді, нəтижесінде түзетуді енгізу қажеттілігі туады.

0
Егер бос шеттерінің температурасы 0-ден ерекшеленіп, t ^' -ке тең болса, онда
жұмыс шеттерінің температурасы t-ға тең кезінде өлшеу аспаптың көрсеткіші генерацияланатын термоЭҚК-не сəйкес болады (1.5 шартына сəйкес):

0

0
^ЕАВ(t, t ^' ) ⁼^еАВ(t)^-^еАВ(^t^'^).^(1.7)

Градуирлеу кестесі t_o = 0 шартына сəйкес келеді:

жүктеу 1,71 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 42