Облыстық ҚОҒамдық-саяси гАзЕТ

«Өнегел­і   ене,           

                 көрегенді  кел­ін» 

Жас  вол­ейбол­шыл­ардың 

жеңісі

3

oral_oniri@inbox.ru

Сейсенбі,  20  қыркүйек 2016 жыл

ҚоҒАм

Құ­ры­лғалы­  бері  халы­қ  арасы­н-

да  елжанды­лы­қ  пен  ұ­лтаралы­қ 

жарасы­мды­,  ал  жастар  арасы­н- 

да әскери-патриотты­қ тәлім-тәр-

биені  кеңінен  насихаттап  келе 

жатқан  бірлестіктің  орталы­қ  ке-

ңесінің  төрағасы­  Қазақстанны­ң 

Халы­қ  Қаһарманы­,  генерал-лей-

тенант Бақы­тжан Ертаев. 

Үшбу  ұ­йы­мны­ң  біздің  өңірде-

гі  жұ­мы­сы­на  тұ­рақты­  атсалы­сы­п 

жүрген  доғары­стағы­  сардар-

ларды­ң  бірі  –  Ауған  соғы­сы­ны­ң 

ардагері,  подполковник  А.  Бо-

ровский.  Анатолий  Владимиро-

вич  белсенді  азаматты­қ  ұ­станы­- 

мы­,  жастар  арасы­нда  әскери-па-

триотты­қ  тәрбиені  жүйелі  жүр- 

гізіп,  әскери  қы­зметті  ұ­дайы­  на- 

сихаттап  келе  жатқаны­  үшін  жа-

қы­нда  бірлестіктің  Құ­рмет  грамо-

тасы­мен  марапатталды­.  Бұ­л  ма- 

рапатқа  бірлестіктің  төрағасы­ 

Қазақстанны­ң  Халы­қ  Қаһарма- 

ны­,  генерал-лейтенант  Бақы­тжан 

Ертаевты­ң  өзі  қол  қойған.  

Хал­ық 

Қаһарманының 

құрметі 

Қазақстан Республи­ка-

сы Қарулы күштері арда-

герлерінің республи­калық 

қоғамдық бірлестігі біраз 

жылдан бері жемісті жұ- 

мыс істеп келеді. 

Ж

иы­н  бары­сы­нда  елі- 

мізде  трансплантация- 

лы­қ  үйлестіру  қы­зме-

тін  дамы­ту,  ағзалы­қ  донорлы­қ-

ты­ң  ұ­йы­мдасты­ру-құ­қы­қты­қ  сұ­- 

рақтары­,  қайты­с  болған  адамны­ң 

ағзасы­н  алу  жұ­мы­сы­ндағы­  анес-

тезиолог-реаниматологты­ң  рөлі, 

«Күту» парағы­н қалы­птасты­ру  жа-

йы­  сөз  болды­. 

Астана  қаласы­ндағы­  респуб-

ликалы­қ  трансплантациялы­қ  үй- 

 лестіруші  Ғалы­мжан  Рақы­шев- 

ты­ң  айтуы­нша,  елімізде  ағзаны­ 

ауы­сты­ру  жұ­мы­стары­  басталға-

ны­на  төрт  жы­лдай  уақы­т  болған. 

Осы­  қы­сқа  мерзімде  бір  мы­ңдай 

адамны­ң  өмірі  трансплантация-

ны­ң  арқасы­нда  сақталы­п  қалды­. 

«Трансплантология  –  еліміздегі 

денсаулы­қ  сақтау  саласы­ны­ң  ке- 

лешегі  мол  бағы­ттары­ны­ң  бірі. 

Бұ­л  мәселеге  мемлекетіміз  және 

Елбасы­мы­з  үлкен  мән-маңы­з  бе- 

руде.  Тұ­рғы­ндарға  транспланто-

логиялы­қ көмек көрсету көрсеткі- 

ші – элиталы­қ форма, яғни мемле- 

кеттің  даму  көрсеткішін  айқы­н-

дайды­.  Қазіргі  уақы­тта  елімізде 

4  мы­ңнан  астам  науқас  ағзасы­н 

ауы­сты­руға  мұ­қтаж.  Донорлы­ққа 

не  кедергі  десек,  мәселе  мы­нада: 

қайты­с  болған  адамны­ң  ағзасы­н 

алуға  оларды­ң  тума-туы­стары­ 

келісім  бермейді.  Бұ­л  мәселеде 

тұ­рғы­ндарды­ң  сауатсы­зды­ғы­  ба- 

сы­м.  Кейбіреулер  дінімізде  бұ­-

ған  рұ­қсат  жоқ  деп  жатады­.  Олай 

емес,  мұ­сы­лман  дінінде  өзге 

адамны­ң  өмірін  сақтау  үшін  мар-

құ­мны­ң ағзасы­н пайдалануға рұ­қ- 

 сат  етіледі,  бірақ  тегін  болуы­  ке- 

рек,  ағза  саты­лмасы­н  дейді.  Со-

дан соң науқастарды­ емдеп, аман 

алы­п  қалу  үшін  донорлы­қты­ң  ма-

ңы­зы­н  халы­ққа  түсіндіріп,  жете 

ұ­ғы­нды­руы­мы­з  қажет.  Қайты­с  бол- 

ған  адамны­ң  тума-туы­стары­  келі-

сімді  қағаз  жүзінде  береді,  бұ­л 

заңды­қ тұ­рғы­дан қарасты­ры­лған», 

-  деді  Ғалы­мжан  Рақы­шев.  Оны­ң 

айтуы­нша, Астана, Алматы­да, өзге 

қалаларда,  барлы­ғы­  он  жерде 

трансплантациялы­қ  орталы­қ  құ­-

ры­лды­.  Соны­мен  қатар  бірқатар 

ірі  қалаларда  ішінара  ота  жасау 

қолға алы­нды­. Мы­салға, Шы­мкент-

те 3 адамға бүйрек ауы­сты­ры­лы­п, 

биы­л Ақтөбеде 2 ота жасалған. 

Медицина  соншалы­қты­  күшті 

болғаны­мен,  кейде  адамны­ң  ағза- 

сы­  қы­змет  етуге  жарамсы­з  бо-

лы­п,  оны­  ауы­сты­ру  қажеттігі  туа-

ды­.  Әлемнің  біраз  елі  ағзалы­қ 

донорлы­қты­  дамы­туға  әлден  ден 

қойған.  Іргелі  мұ­сы­лман  елі  сана- 

латы­н  Иранны­ң  өзінде  бүйрек 

ауы­сты­рудан  1991  жы­лы­  4,  өткен 

жы­лы­  450-ден  астам  трансплан-

тациялы­қ  ота  жасалған.  АҚШ-та 

арнайы­  донорлы­қ  қы­зметі  үшін 

марқұ­мны­ң  мұ­рагеріне  белгі-

ленген  көлемде  қаржы­  беріледі. 

Германия,  Италия,  Канада,  Фран-

цияда  қайты­с  болған  жағдайда 

туы­стары­ны­ң келісімімен ғана ке- 

ректі  мүшелерді  алуға  рұ­қсат  бе-

ріледі. Ал Ресей мен Австрияда еш-

қандай  рұ­қсатсы­з-ақ  қайты­с  бол- 

ған адамны­ң ағзасы­ алы­нады­. Оң- 

түстік  Кореяда  донор  болғы­сы­ 

келетіндер  өздері  жазы­п  қалды­-

рады­  және  ол  мәлімет    жүргізуші 

куәлігінде көрсетіледі. 

Еуропада,  әсіресе,  Хорватия 

мен  Испанияда  қайты­с  болған 

адамны­ң, ал Азия елдерінде негізі-

нен  туы­стары­ны­ң  ағзасы­н  транс- 

плантациялау  жолға  қойы­лған. 

Мамандарды­ң  айтуы­нша,  донор 

болған  бір  адам  елу  науқасты­ң 

өмірін  сақтап  қалуы­  мүмкін.  До- 

норлы­ққа  жүрек,  жүрек  қалқан-

шалары­,  бауы­р,  бүйрек,  өкпе,  те- 

рі, омы­ртқа, буы­н сүйектері, басқа 

да мүшелер жатады­.  

Өңірдегі 30 шақты­ науқасқа ағ-

за  ауы­сты­ру  отасы­  Астана,  Алма- 

ты­ қалалары­ндағы­ орталы­қтары­н-

да  жасалған.  Оларды­ң  26-сы­на 

бүйрек,  екеуіне  жүрек,  төртеуіне 

бауы­р  ауы­сты­ру  оталары­  жа-

салған.  Бұ­лар  негізінен  туы­сты­қ, 

бауы­рлы­қ  трансплантация,  яғни 

туы­сы­ны­ң  немесе  бауы­ры­ны­ң 

тиісті  ағзасы­  алы­ны­п,  науқасқа 

салы­нады­.  «Бүгінде    облы­ста  бүй- 

рек  жетімсіздігі  бойы­нша  140-

тан  астам  науқас  есепке  алы­нған. 

Ерте  ме,  кеш  пе,  оларға  бүйректі 

ауы­сты­ру  отасы­н  жасау  керек. 

Мемлекет  бұ­л  мақсатқа  қомақты­ 

қаржы­  бөлуде.  «Денсаулы­қ»  бағ- 

дарламасы­нда  бұ­л  жағы­  қарасты­-

ры­лған.  Облы­с  бойы­нша  96  ауру 

ағза ауы­сты­ру кезегінде тұ­р. Олар 

жүрек,  бүйрек,  бауы­р,  асқазан 

асты­  безі,  өкпе  сы­қы­лды­  ағзалар- 

ды­  «жаңартуға»  мәжбүр.  Сонды­қ-

тан  Астанадағы­  орталы­қпен  екі 

араны­  дәнекерлеп,  байланы­сты­-

раты­н  үйлестіруші  керек  деп  шеш-

тік»,  –  деді  басқосуда  облы­сты­қ 

денсаулы­қ  сақтау  басқармасы­ны­ң 

басшы­сы­  Қамидолла  Ирменов. 

Аталмы­ш  басқарма  басшы­сы­ны­ң  

бұ­йры­ғы­мен  аймақты­қ  трансплан-

тациялы­қ  үйлестіруші  болы­п  об- 

лы­сты­ң  бас  онкологы­,  медицина 

ғы­лы­мдары­ны­ң  кандидаты­  Тай-

ман  Аманов,  стационарлы­қ  үй- 

лестіруші  болы­п  таны­мал  дәрі-

гер,  реанимациялы­қ  бөлімшенің 

меңгерушісі,  облы­сты­қ  аурухана-

ны­ң  анестезиологы­  Виктор  Ши-

ряев  тағайы­ндалғаны­  мәлім  бол-

ды­.  Олар орталы­қпен байланы­сты­ 

ны­ғайты­п,  санавиациямен  тиісті 

ағзаны­ жеткізу, науқастарды­ отаға 

әзірлеу    жұ­мы­стары­на  басшы­лы­қ 

жасайды­.  Қ.  Ирменовтің  айтуы­н-

ша,  Оралда  трансплантациялы­қ 

орталы­қ ашу мақсат емес. Мы­сал-

ға, Белоруссияда ТМД елдері ара-

сы­нан  ең  үздік  трансплантация- 

лы­қ  бір  орталы­қ  бар,  147  мил-

лион халқы­ бар Ресейде  20 орта- 

лы­қ жұ­мы­с істейді. 

Басқосуда  мәлім  болғандай,  бү- 

гінгі  күні  ең  басты­  түйткіл  –  до-

норлы­қ  ағзаларды­ң  тапшы­лы­ғы­. 

Өйткені  донорлар  аз.  Сонды­қтан 

халы­қты­  бұ­ған  психологиялы­қ  тұ­р- 

 ғы­дан  дайы­ндап,  трансплантация 

заңды­лы­ғы­н  түсіндіру  жұ­мы­с- 

тары­н  жүргізіп,  өркениет  көшіне 

ілесуіміз  керек.  Өйткені  бұ­л  та- 

қы­ры­птан  үріккенімізбен,  өмірге 

деген  азаматты­қ  ұ­станы­мы­мы­з  

бұ­л  мәселеге  басқа  қы­ры­нан  қа-

рауға жетелейді. 

Гүлбаршын  әЖІГЕРЕЕВА,

«Орал  өңірі»

Өмірден  өткен  адам  да

Облыстық кли­ни­ка-

лық аурухананың ба- 

засында «Қазақстан 

Республи­касында 

трансплантаци­ялық 

үйлестіру және қайтыс 

болғаннан кейінгі ағ-

залық донорлықты да-

мыту мәселелері» тақы-

рыбында өңірлік кеңес 

өтті.  Кеңес жұмысына 

республи­калық транс- 

плантаци­ялық үйлес- 

 тіруші Ғалымжан Рақы-

шев, Астана қаласы 

бойынша стаци­онарлық трансплантаци­ялық үйлестіруші, 

меди­ци­на ғылымдарының канди­даты Бақыт Жарқымбетов, 

облыстық денсаулық сақтау басқармасының штаттан тыс 

бас мамандары, қоғамдық, саяси­ ұйымдардың өкілдері 

қатысты.

С

алтанатты­ шарада сөз ал-

ған  аталмы­ш  қоғамды­қ 

бірлестіктің 

төрайы­мы­ 

Мерует  Санқаева  жиналғандарды­ 

ұ­йы­мны­ң  онжы­лды­ғы­мен  құ­тты­қ-

тап,  өткен  кезеңдегі  қиы­нды­қтар 

мен  жетістіктер  жайы­нда  баянда-

ды­.  Мүмкіндігі  шектеулі  балалар- 

Болатқы­зы­ өзіне жанашы­р болы­п, 

көмек  қолы­н  созған  мемлекеттік 

мекемелер  мен  кәсіпкерлерге, 

қоғамды­қ  ұ­йы­мдарға  алғы­с  ай-

ты­п,  келешекте  де  тек  тараптар 

үшін ғана емес, ерекше санаттағы­ 

балалар  игілігі  жолы­ндағы­  өзара 

ы­нты­мақ  пен  ортақ  мүдделер-

дің  қабы­суы­ны­ң  маңы­зы­н  атап 

көрсетті. 

Кездесуге келген облы­сты­қ мү- 

гедектер  ұ­йы­мы­ны­ң  төрағасы­  

Ж. Қожжанов, М. Ықсанов аты­нда- 

ғы­  қоғамды­қ  қорды­ң  төрағасы­  

А.  Атаев,  «Үндесу»  қоғамды­қ  ұ­йы­- 

мы­ны­ң  төрайы­мы­  Н.  Лучинина, 

облы­сты­қ  ішкі  саясат  басқарма-

сы­ны­ң бөлім басшы­сы­ Е. Көшеков  

«Бәйтерекке»  –  10  жыл­!

Мүмкіндігі шектеулі балаларға қамқорлықпен айна-

лысатын «Бәйтерек»  қоғамдық бірлестігіне он жыл 

толды. Таяуда соған байланысты облыстық ішкі саясат 

басқармасының мұрындық болуымен «Нұр Отан» парти­я-

сы облыстық фи­ли­алының ғи­маратында шара өтті. Оған 

өңірдегі үкіметтік емес ұйымдардың өкілдері, мүмкіндігі 

шектеулі балалар мен олардың ата-анасы қатысты.

және  басқасы­  сөз  алы­п,  аталмы­ш 

ұ­жы­мды­ құ­тты­қтады­.

Сонан  соң  М.  Санқаева  бала-

ларды­ң  ата-анасы­на  азы­қ-түлік 

орамасы­н үлестірді. Биы­л мектеп- 

ке  бараты­н  бүлдіршіндерге  оқу-

шы­ға  қажетті  құ­ралдар  салы­нған 

сы­й  ұ­сы­ны­лды­.  Сондай-ақ  ақша-

лай  сы­йлы­ққа  да  ие  болғандар 

бар. Оны­ Орал қаласы­на өнер са-

пары­мен  келген  мәскеулік  цирк-

ты­ң  ұ­жы­мы­  демеушілік  көмек 

ретінде  табы­стаған  екен.  Сы­й-сы­я- 

патқа  ие  болған  көтеріңкі  көңіл 

күйдегі  балаларды­ң  ата-анасы­ 

аты­нан  Назерке  Досжанова  сөй-

леп,  қоғамды­қ  бірлестіктің  шағы­н 

ұ­жы­мы­на  алғы­с  айтты­  және  бо-

лашақта  да  өзара  ы­нты­мақты­ң 

жарасы­мды­  жалғасы­н  табары­на 

сенім білдірді. 

серпін  сАяҚ

ды­ қорғау мен қолдау – өте күрде-

лі  іс.  Бірлестік  қаржы­лы­қ  жетім-

сіздік  пен  өзге  де  кедергілерге 

қарамастан,  көптеген  бүлдіршін 

мен  баланы­ң  көңіліне  үміт  оты­н 

үрлеп,  талай  дерттен  емдеу  және 

сауы­қты­ру  жолы­нда  қолғабы­сы­н 

берді.  Соны­мен  бірге  Мерует 

Көрмені  тамашалауға  студент-

тер мен қала тұ­рғы­ндары­ жинал-

ды­.  Аталмы­ш  орталы­қ  дирек-

торы­ны­ң  оры­нбасары­  Жаңы­лай 

Мақасова  Шы­ңғы­рлау  ауданы­- 

ны­ң қолөнер шеберлерін көрме-

нің  ашы­луы­мен  құ­тты­қтап,  ал-

ғы­схат  табы­стады­.

–  Ауданы­мы­здағы­  мектеп-

тен  ты­с  жұ­мы­с  орталы­ғы­  үйірме 

мүшелерінің,  аудан  мектептері 

оқушы­лары­  мен  жетекшілерінің 

қолөнер туы­нды­лары­н алы­п кел-

дік.  Оларды­ң  қатары­нда  кескін- 

деме,  графика,  мүсін,  зергер- 

лік  бұ­йы­мдар,  сәндік-қолданба-

лы­  өнер  туы­нды­лары­  бар.  Жас 

шеберлердің өнерін қолдап, көр-

мені  ұ­йы­мдасты­руға  ы­қпал  ет- 

кен  облы­сты­қ  мәдениет,  мұ­ра- 

ғаттар  және  құ­жаттама  басқар-

масы­на  алғы­с  білдіреміз,  –  дейді 

Шы­ңғы­рлау  ауданды­қ  жастар-

мен  жұ­мы­с  жөніндегі  ресурс  ор- 

талы­ғы­ны­ң  директоры­  Айдос 

Қайы­ров. 

Көрмені 

тамашал­ауда

Қадыр Мырза Әлі атын-

дағы мәдени­ет және өнер 

орталығында Шыңғырлау 

ауданы жастарының 

«Тәуелсіздікке тарту» 

атты қолөнер көрмесі 

ұйымдастырылды. 

өміРДі  ҚұТҚАРА  АлАДы...