Нұсқаулар Республикалық қосымша білім беру оқу-әдістемелік орталығының әдістемелік кеңесінде қаралып, баспаға ұсынылған

Бүгінде балаларға қосымша білім беру саласында барлық бөлімдерін, сондай-ақ әрбір шығармашылық бірлестік жұмысын бағдараламалық-әдістемелік жағынан түбегейлі қамтамасыз етпей, қосымша білім беру жүйесін дамыту мүмкін емес. Қазіргі уақытта қосымша білім беру жүйесіндегі педагогтың, әдіскердің, ұйым басшыларының қызметін әдістемелік жағынан қамтамасыз етпей жүргізуге болмайды.

Аталған үдерісте әдістемелік қызмет ерекше роль атқарады. Қызмет түрі бойынша әдістемелік қамту – бұл әдістемелік материалдардың түрін әзірлеуге әр түрлі санаттағы педагогикалық қызметкерлерге әдістемелік көмек көрсетуге, тиімді педагогикалық тәжірибені анықтауға, оқып-*үйренуге, жинақтауға, қалыптастыруға және таратуға бағытталған үдеріс.

Мазмұны бойынша әдістемелік қамту – бұл қажетті ақпарат, оқу-әдістемелік кешен, яғни балаларға қосымша білім беру жүйесіндегі педагогикалық қызметкерлердің бағдарламалық-әдістемелік, ғылыми-тәжірибелік, тәрбиелік, бұқаралық ұйымдастырушылық, бос уақытын өткізу, көңіл көтеру шараларын неғұрлым тиімді өткізуде ықпал ететін және жабдықтайтын әр түрлі әдістемелік құралдар.

Кез келген қызмет түрін әдістемелік жағынан қамту – осы қызметті жүзеге асыратын маманға дер кезінде көмекке келу, қиындықты әдістемеліктұрғыдан сауатты шешу, педагогикалық, әдістемелік, тәрбиелік, білім беру қызметін ұйымдастыруда және жүзеге асыру барысында тьуындаған сұрақтарға тянақты жауп беру.

Оқу-әдістемелік материалдардың құжаттары балаларға қосымша білім беру жүйесіне еңдіруге арналған оқу жоспарларын, білім беру бағдарламаларын, оқу-әдістемелік құралдарын әзірлеу жұмыстарын қамтиды. Оқу-әдістемелік материалдар түрлері бойынша қаншалықты ерекшкленсе де, тиісті талаптар бойынша әзірленбесе және рәсімделмесе, олардың педагогикалық мәні жеткіліксіз болады.

Үлгілік оқу бағдарламасын қолдану мүмкіндігіне ие мектеп мұғалімдерінен қосымша білім педагогтарының ерекшелігі бағдарламаларды өздері жасайды және құрастырады, әдістемелік құралдарды әзірлейді. Бірақ балаларға қосымша білім беру саласы мамандарының көпшілігі үшін аталған мәселе бұрыннан белгілі болып келгендей, білім беру саласында бірыңғай стандарттардың болмауы, педагогикалық шығармашылықтың ғылыми-практикалық негізі жайлы білім деңгейінің әлсіздігі, сондай-ақ оқу материалын жобалау технологиясының жоқтығы айтарлықтай қиындықтар туындатып отыр.

1. 
   Оқу-әдістемелік құралдарды әзірлеу және рәсімдеу
   
   1. 
      Әдістемелік материалдардың түрлері
      

Қосымша білім педагогтары мен әдіскерлер өз қызметтерінің нәтижесін әдістемелік материалдың негізгі үш түрі бойынша әзірлейді:

• 
  ақпараттық-насихаттық;
  
• 
  ұйымдастыру-нұсқаулық;
  
• 
  қолданбалы.
  

Ақпараттық-насихаттық әдістемелік материалдар:

• 
  әдістемелік сипаттама;
  
• 
  аннотация;
  
• 
  ақпараттық плакат;
  
• 
  реферат.
  

Әдістемелік сипаттамаға қойылатын талаптар: іс-шараны, әрекетті толық сипаттау және түсіндіру.

Әдістемелік қызметте аннотация өз бетінше білім алу үшін де, жеке аттестаттауға дайындықты да қолданылады.

Ақпараттық плакат көпшілікті алда болатын кез-келген үлгідегі іс-шаралармен немесе оларды өткізудің қорытындыларымен танысуға мүмкіндік береді. Көпшілік назарына ұсынылатындықтан, плакаттың көлемі, безеңдірілуі сәйкес болуы қажет. Ақпараттық плакаттар сонымен қатар тәжірибелік жұмыстың мекен-жайын хабарлайтын басылымдарын, қосымша білім беретін ұйымдардың, балалар бірлестіктерінің және т.б. күнтізбелік жұмыс жоспарларын жариялайды және насихаттайды.

Ақпараттық-әдістемелік көрме әдістемелік әдебиеттерді немесе әдістемелік материалдың қолжазбасын (оның ішінде тәжірибелік жұмысын) таныстыру және насихаттау мақсатында ұйымдастырылады. Көрме нақты тақырыпқа арналуы мүмкін, онда педагогикалық ұжымның немесе педагогтың жұмыс тәжірибесі насихатталады, сондай-ақ ғылыми-әдістемелік және педагогикалық әдебиеттердің жаңа басылымдары таныстырылады.

• 
  стационарлық (ұзақ мерзім бойы жұмыс істейтін);
  
• 
  уақытша (мереке алдында немесе оқу жылының қорытындысы бойынша жұмыс істейтін);
  
• 
  жылжымалы (кітап қорын қосымша білім беретін ұйымдарға, мектепке, балаларды сауықтыру лагеріне және т.б. тасымалдауға болатын) болуы мүмкін.
  

• 
  көрме тақырыбын дәл көрсететін атауы, оның мақсаты;
  
• 
  мекен-жайы;
  
• 
  көрме бөлімдері болады.
  

• 
  реферат тақырыбы, авторы, лауызымы, жұмыс орны;
  
• 
  кіріспе (таңдалған мәселені қысқаша талдау, өзектілігін негіздеу; кіріспеде зерттеудің пәні, мақсаиы мен міндеттері анықталады, зерттеудің әдістері мен технологиясы сипатталады);
  
• 
  теориялық бөлім (таңдалған мәселе бойынша концептуалды ұсыныстарды талдау, алғашқы басылымдарды талдау; мәселенің ғылыми жағдайын ашу, оны ары қарай терңдетіп зерттеуді қажет ететін жаңа аспектілерін аңықтау және т.т.);
  
• 
  практикалық бөлім (авторлық еңбектер, өз бетінше жүргізілген зерттеу жұмысының педагогикалық, техникалық және т.т. тиімді-тиімсіз нәтижелерін сипаттау). Бұл бөлім көлемі жағынан үлкен және бірнеше бөлімнен тұрады.
  
• 
  қорытынды (жүргізілген зерттеудің нәтижесі бойынша нақты қорытынды жасалады);
  
• 
  библиография (пайдаланылған әдебиеттер);
  
• 
  қосымша (зерттеу жұмысы және педагогикалық әрекет қорытындысы бойынша жасалған қолданбалы әдістемелік материалдар).
  

• 
  ақпараттық-әдістемелік анықтама;
  
• 
  бюллетень;
  
• 
  нұсқау;
  
• 
  нұсқаулық-әдістемелік хат;
  
• 
  әдістемелік жадынама;
  
• 
  әдістемелік ескертпе;
  
• 
  әдістемелік нұсқау;
  
• 
  әдістемелік ұсыным;
  
• 
  әдістемелік құрал;
  
• 
  оқу бағдарламасы;
  
• 
  жұмыс дәптері;
  
• 
  өзін-өзі үйрету;
  
• 
  хрестоматия;
  
• 
  тақырыптық папка.
  

Нұсқаулық-әдістемелік хатты жоғары ұйымдар әзірлейді және ол бір немесе бірнеше санаттағы қызметкерлерге жіберіледі.

Әдістемелік жадынама қысқаша баяндалған әдістемелік материалдарға (жоспар, тізбе, кесте, сызба) түсініктеме береді. Әдістемелік жадынама келесі сұрақтарға жауап беруі тиіс: берілген әдістемелік жұмыста қандай мәселе қаралған; ол кімге арналған; әдістемелік жұмыс қандай құжаттарға, фактілерге негізделген; материалды баяндау жүйесі қандай.

Әдістемелік ескертпе қандай да болмасын істің мәні және жүзеге асуы туралы қысқа әрі ең маңызды мәлімет береді. Бұл әдістемелік материалдың неғұрлым кең тараған түрі, ол іс-әрекет алгоритмін, міндеттер аумағын, кеңестер тізімін қысқа да нұсқа түрінде беру мүмкіндігіне ие.

Әдістемелік көлемі шығын, бір парақтан аспайды, қысқаша жолдау түрінде нақты мекен-жайын немесе жай ғана атауын көрсетеді. Материалды баяндау нақты, қаталанбайды, ережеге сай баптармен беріледі.

Әдістемелік нұсқау – қандай да болмасын тақырыпты зерттеудің, сабақ және іс-шара өткізудің тәртібін, логикасы мен ерекшелігін айқындайтын әдістемелік материал түрі. Әдістемелік нұсқауда жүзеге асатын іс-шараның сабақтастығына ғана емес (әдістемелік жұмыстағы секілді), жағымды тәжірибе негізінде туындаған бір немесе бірнеше жекеше әдістемені дәріптеуге ерекше көңіл бөлінеді. Әдістемелік ұсыныстардың міндеті – іс-әрекеттің (оның ішінде іс-шараның) нақты бір түріне қолдануға болатын тәсіл үлгілерін, ерекше тиімді нұсқасын насихаттау. Әдістемелік ұсыныстарда міндетті түрде бір немесе бірнеше нақты іс-шараны ұйымдастыру және өткізу туралы ұсынылып отырған әдістемені іс жүзінде сипаттайтын нұсқау беріледі.

Ұйымдастыру мәселелерін шешу жөніндегі әдістемелік нұсқау. Оның үлгі болатын нұсқаулары: қалай жасартуға болады, қиындық тудыруы мүмкін қандай жайттарды ерекше назарда ұстау қажет, техникалық және т.б. қандай құралдары пайдаланған жөн және т.б. мәселелер бойынша кеңесіп шешу. Ұсыныстар нәтижесінің келешегін болжайды: қандай міндеттерді шешуге көмегі тиеді, қатысушыларға қандай нақты әсер етеді, неге үйретеді. Мұнда біліктілігін пысықтайтын, қалаыптасқан дағдысын дамытатын басқа да жұмыс түрлері қысқаша тізбектеліп беріледі. Әдістемелік нұсқауда берілген тақырып бойынша ұсынылатын әдебиеттер тізімі,осы жұмысты дайындау барысында пайдаланған әдебиеттер тізімі, сондай-ақ автордың аты, тегі, әкесінің аты, жазылған мерзімі; білім ұйымының Әдістемелік кеңесі, мамандар тобы және т.б. берген ішікі сараптама көрсетіледі.

Білім беру бағдарламасы – педагогтың қызмет мақсатымен, шартымен, ресурстық жабдықталуымен, арнайы мазмұнымен, әдістерімен және технологиясымен кепілдендірілген оң нәтижеге жететін тұжырымдамасын айқындайтын нормативтік құжат. Бұл – білім алушының жеке білім алу бағыты, одан өте келе ол, бағдарламаны әзірлеген педагог болжағандай, тәрбиеліліктің, білімділіктің қандай да болмасын бір деңгейіне көтеріледі.

Тақырыптық папка төмендегі тақырыптар боййынша топталады:

• 
  осы бағыттағы іс-әрекетті анықтайтын нормативтік құжаттар;
  
• 
  әдістемелік ұсыныстар;
  
• 
  қолданбаны әдістемелік өнімдер;
  
• 
  нақты іс-әрекеттің жоспарлары, өткізілген шаралардың сценарийлері;
  
• 
  тәжірибелік жұмыс материалдары;
  
• 
  библиография;
  
• 
  қосымша (дидактикалық материал).
  

Мысалы, Оқушылар үйінде сәндік-қолданбалы жұмыс туралы тақырыптық папкада төмендегідей материалдар жинақталуы мүмкін:

• 
  сәндік-қолданбалы бағытты басқаратын әдіскерлердің қызмет нұсқаулығы;
  
• 
  шеберлер сайысы, халықтық және сәндік-қолданбалы өнер көрмесі, мекемелер және т.б. өткізу туралы ережелер;
  
• 
  ұлттық бұйымдар мерекесін өткізу туралы әдістемелік ұсыныстар: «Қазақстанның көркемдік бұйымдар жәрмеңкесі», «Ұлттық киімдер», «Оюлар» және т.б. көрме-көрсетілім.
  
• 
  мерекелердің, сайыстардың, бос уақытты өткізу-көңіл көтеру шараларының сценарийі және сценарийлік жоспар;
  
• 
  сәндік-қолданбалы бағыт бойынша сабақтың инновациялық түрлерін өткізу туралы әдістемелік ұсыныстар;
  
• 
  сәндік-қолданбалы бөлім педагогтері үшін болжау және оқыту әдістері.
  

• 
  диаграмма;
  
• 
  кестелік ақпарат;
  
• 
  картотека;
  
• 
  каталог;
  
• 
  нұсқаулық әдістемелік плакат;
  
• 
  сценарий;
  
• 
  материалды тақырып бойынша іріктеу және т.б.
  

Кестені сызуға қойылатын жалпы талаптар:

• 
  назар аударуды қажетсінетін мәліметтің немесе талдаудың негізгі нәтижелерін ғана кесте түрінде көрсету;
  
• 
  әрбір кесте оны сызуға және оқуға ыңғайлы болатындай тиімді өлшемде болуы тиіс;
  
• 
  кестені орналастыру және рәсімдеу оқуға ыңғайлы болғаны жөн, кесте көлемі орындалатын жұмыстың бетінен үлкен болмауы тиіс;
  
• 
  кестені оған сілтеме жасалған мәтін соңында рәсімдеу қажет;
  
• 
  кестені рәсімдеуде ең әнді жақтары және байланыстары неғұрлым елеусіз жастарынан өзгеше көрінетіндей болуы қажет;
  
• 
  әр түрлі бояу түстерін, белгілеу құралдары мен шрифтін тиімді қолдану қажет.
  

Картотека мынадай болуы мүмкін: әдістемелік әдебиетттер; газет және журнал мақалалары; әдістемелік жоспарлар; медиотека; видеотека; фонотека; ойындар; мысал-мәтеледр; цитаталар және т.б. Картотека нақты сызба бойынша толтырылатын арнайы каталогтық карточкалардан тұрады.

Каталог картотекаға біріктірілген каталогтық карточкалардан немесе жай ғана мәтін, немесе іріктелген материалдар орналасқан папка – іс қағазынан тұрады.

Нұсқаулық-әдістемелік плакат – мәтін, суреттер, сызба бейнелер үйлесім тапқан түрі. Сценарий – бұл мерекенің, кез-келген іс-шараны толығымен баяндайтын жазба. Сценарийде жүргізушінің, актерлердің, әннің мәтіндері сөзбе-сөз келтіріледі. Алдымен сценарийлік нұсқау беріледі: көркемдік безеңдірілуі, жарықтандыру, қатысушылардың сахнадағы қозғалысы және т.т.

Сценарийдің үлгісі:

• 
  атауы («Мектептегі тамаша жылдар!» мерекесінің сценарийі);
  
• 
  мекен-жайы;
  
• 
  мақсаты мен міндеттері;
  
• 
  сценарийді іске асыруға қатысушылар;
  
• 
  таңдап алынған сценарийдің толық мәтіні;
  
• 
  пайдаланған әдебиеттер.
  

Сценарийдің мерекелік шараның негізгі түрі саналатын тұрақты элементтері болады, олар:

• 
  рәсім – салтанатты рәсім, тамаша мереке (ашылу, жабылу, марапаттау, қатысушыларға диплом, грамота, сый тапсыру). Мерекені ұйымдастырушылар рәсімнің ережесі мен шарттарын нақты ұсынуы қажет: музыканы таңдау және бөлу, құрастырудың жалпы стилі. (стиль элеменнтері ретінде қатысушыларды орналастыру, екпін, сөз сөйлеу, интонация);
  
• 
  театрландыру – әңгіме спектакль туралы емес, қойылым, драмалық әрекет туралы. Театрландырудың негізгі шарттары – сахна емес, драматургияның, көріністің, ойын рөлдерінің болуы;
  
• 
  қарым-қатынас мүмкіндігі – ұйымдастырушылар шақырылған адамдардың мерекенің салтанатты бөліміне дейін және одан кейін бір-бірімен сұхбаттасуына мүмкіндік жасауға тырысады;
  
• 
  көтеріңкі көңіл-күй атмосферасы – бір мезгілде сценарийлік ойдың сәтті өтуінің шарты және нәтижесі болуы. Мерекелік атмосфераның ерекшелігі болып барлық қатысушылардың деңгейімен: «өзімен», «басқамен», «барлық қатысушылармен», «әңгіме арқылы» әсерленуі;
  

• 
  нақты тақырып бойынша мәтіндік және көрнекті материалды жинастыру «мысалы, өлең, әң, ойындар, дәйексөз, мақал және мәтелдер, фотосуреттер, суреттер, көркемдік иллюстрациялар, слайдтар, бейне түсірілімдер, және т.б.). Тақырыптық іріктеу ұсыныстар, сценарийлер жазу үшін материалдарды жинастыру барысында қажет.
  

2. 
   Көрнекелік-дидактикалық материал және оқытудың көрнекі құралдарын пайдаланатын педагогке қойылатын талаптар
   

1. 
   Табиғи немесе жасанды емес (қазбалар, гербарийлер, тау жыныстарының үлгілері, тірі нысаңдар, машиналар және олардың бөліктері, археологиялық қазбалар және т.б.).
   
2. 
   Көлемді (қолданыстағы машина механизмдер, аппараттар, құрылыстар және т.б. моделі; өсімдіктердің және олардың жемістерінің, техникалық құрылым және олардың жабдықтарының, ағзалардың және жекеленген органдардың және т.б. макеті және муляжі).
   
3. 
   Сызбалық немесе таңбалық (кестелер, сызбалар, суреттер, плакаттар, диаграммалар, географиялық карталар және т.б.).
   
4. 
   Суретті және суретті-үдемелі (суреттер, иллюстрациялар, диафильмдер, слайдтар, диапозитивтер, транспорттар және т.б.).
   
5. 
   Дыбыстық (аудиожазба, радиохабарлар.).
   
6. 
   Аралас (телехабарлар, бейнежазбалар, оқу кинофильмдері және т.б.).
   
7. 
   Дидактикалық құралдар (карточкалар, жұмыс дәптерлері, үлестірме материалдары және т.б.).
   
8. 
   Оқулықтар және оқу құралдары (пән тарихы, баланың жалпы дүниетанымын дамыту туралы тақырыптық іріктелген материалдар және т.б.).
   

• 
  ғылыми тұрғыда лайықты, нақты бағдарламаға және оқу материалына сәйкес болуы тиіс;
  
• 
  шынайы істі айқындауы және оқыту үдерісінің мәнін ұғынуға көмектесуі қажет;
  
• 
  балалардың жас ерекшелігіне сай болуы қажет.
  

• 
  оқытудың көрнекті құралдар көмегімен берілетін ақпараттың заманауи ғылыми көзқараспен сәкестігі және білім алушылар үшін қолжетімділігі;
  
• 
  оқыту құралдарының шешу үшін қолданылған педагогикалық міндеттерге сәйкестігі;
  
• 
  көрнекті құралды қолдану оқу материалын баяндау логикасымен және әдістемесімен анықталуы тиіс.
  

• 
  оқу материалымен танысу үдерісінде әсерлі образдардың қажеттілігін түсінуі тиіс;
  
• 
  сабақ барысында әсерлі образдарды баланың өз бетінше әрекет етуін дамыту, абстрактылы ойлауын дамыту құралы ретінде қолдауды ойластыруы тиіс;
  
• 
  сабақ барысында оқытудың қандай көрнекі құралдарының көмегімен әсерлі образдардың қалыптасатынын және еліктіретінін шешуі тиіс;
  
• 
  балалардың шынайы өмірді ұғынатын танымдық әрекетінің тенденциясын құруы қажет;
  
• 
  оқу материалының қандай пәндердің және құбылыстардың жиынтығын сипаттайтының, сонымен қатар білім алушылардың осы пәндермен құбылыстарды жалпылама түрде ұғына алуы үшін жағдай тудыруы және жақсы түсінуі қажет.
  

3. 
   Әдістемелік нұсқаулар және оларды әзірлеуге қойылатын талаптар
   

Әдістемелік нұсқаулар – оқыту және тәрбиелеудің едәуір тиімдірек әдістері мен түрлерін практикаға еңдіруге ықпал ететін, ұсыныстар мен нұсқаулардың қысқа әрі нақты кешенін құрайтын әдістемелік басылым.

Әдістемелік нұсқаулар педагогикалық кадрларға нәтижелі педагогикалық тәжірибе мен ғылым жетістіктеріне негізделген шешімдерді жүзеге асыруға көмектесуге арналған, мұнда аталған педагогикалық ұжымның, педагогтың іс-әрекетінің ерекшелігі және жағдайы ескеріледі.

Әдістемелік нұсқаулар педагогтердің тәжірибесімен танысу, жинақтау немесе жүргізілген зерттеу қорытындысы негізінде тұжырымдалған бір немесе бірнеше жеке әдістеменің мәнін ашады. Олардың міндеті – белгілі бір топқа немесе іс-шараға (тәрбие ісі) едәуір тиімді, өнімдік нұсқауларды, әрекет үлгілерін ұсыну.

Әдістемелік нұсқауларда міндетті түрде әдісті іс-жүзінде айқындайтын бір немесе бірнеше нақты іс шараны дайындау және өткізу жөнінде нұсқау беріледі. Әдістемелік нұсқаулар қандай да болмасын тақырыпты, сабақ жүргізуді, іс шараны өткізудің ретін, логикасын және ерекшелігін анықтайтын ерекше үлгімен құрылған ақпаратты көрсетді.

Әдістемелік нұсқаулардың кімге ұсынылатыны нақты көрсетілуі тиіс (педагогтерге, ата-аналарға, педагог ұйымдастырушыларға, сынып жетекшілеріне және т.б.) Осыған сәйкес қолданылатын әдістемелік нұсқаулардың терминологиясы, стилі, көлемі шектеледі.

Әдістемелік нұсқауларды дайындау жұмысында педагог бүкіл мазмұнын нақты мақсатына бағындыра алуы тиіс; ұсыныстың кімге арналғанын міндетті түрде көрсетуі тиіс; білім алушылар бірлестіктерінің нақты бір бөлігінің жұмысын жасарту үшін қандай алдыңғы педагогикалық технологияны қолдану жайлы ұсыныстар беріледі. Егер мәселе озат тәжірибені жинақтау болса, онда білім алушылар бірлестігіндегі немесе тұтастай мекемедегі оқу үдерісінде жетістіктерге жетудің қандай әдістемелік тәсілі мен құрамын қолдану қажеттігін көрсету қажет.

Әдістемелік нұсқауларды жазуға дайындық келесі кезеңдерді қамтиды:

• 
  өзекті тақырыпты таңдап алу;
  
• 
  таңдап алған тақырып боынша әдебиет көздерін оқып-үйрену;
  
• 
  жоспар құру;
  
• 
  нақты материалдарды жинақтау;
  
• 
  дайындалатын ережелер мен нұсқауларды негіздеу үшін неғұрлым тиімді, тиесілі фактілерді іріктеу;
  
• 
  жұмыс мазмұнын бөлімдер бойынша бөлу.
  

• 
  мұқаба;
  
• 
  аннотация;
  
• 
  автор туралы мәлімет;
  
• 
  алғы сөз;
  
• 
  мазмұны;
  
• 
  аталған тақырып бойынша ұсынылатын әдебиеттер тізімі;
  
• 
  қосымша (қажеттілігіне орай).
  

1. 
   Мұқабада төмеңдегілер белгіленуі тиіс:
   

• 
  білім ұйымының атауы (төменгі бағыныстылығы ретімен);
  
• 
  автордың тегі, аты, әкесінің аты;
  
• 
  тақырыбы (әдістемелік өнім түрі көрсетілген – әдістемелік нұсқаулар);
  
• 
  қала атауы;
  
• 
  әзірленген мерзімі.
  

2. 
   Мұқабаның екінші бетінде жоғарыда аннотация беріледі, онда мынадай мәліметтер болады:
   

• 
  қарастырылатын мәселелердің мәні туралы;
  
• 
  әдістемелік нұсқаулардың кімге арналғаны туралы (осы жұмыс қандай көмек береді және кімге арналған – мектеп мұғалімдері, директордың тәрбие ісі жөніндегі орынбасары, қосымша білім педагогтары және т.б.);
  
• 
  нұсқаудың негізіне алынған практикалық тәжірибе көзі (берілген әдістемелік нұсқаудың қандай тәжірибе базасында орындалғаны көрсетіледі).
  
• 
  ұсынылған әдістемелік материалдың қолданылуы мүмкін салалар туралы (осы нұсқаулар гуманитарлық білімнің қай саласында қолданылуы мүмкін).
  

3. 
   Мұқабаның төменгі жағында автор (авторлар ) туралы мәліметтер беріледі:
   

• 
  Тегі, аты, әкесінің аты;
  
• 
  Лауазымы;
  
• 
  Қызмет орны;
  
• 
  Біліктілік санаты немесе ғылыми дәрежесі;
  
• 
  Байланыс телефоны.
  

4. 
   Алғы сөзде келесі ақпарат берілуі тиіс:
   

• 
  берілген әдістемелік нұсқауларды дайындау өзектілігін негіздеу (зерттелетін мәселе бойынша істің мән-жайы жөнінде қысқаша талдау жасау; ұсынылып отырған материалдың қазіргі уақытта білім берудің қай саласында қолданылатынын, оның жетістіктері мен кемшіліктерін көрсету; ұсынылып отырған жұмыстың тиісті мемлекеттік немесе аймақтық бағдарламаларды жүзеге асырудағы мәнін сипаттау; осы әдістемелік нұсқаулардың қандай көмек көрсететінін және кімге арналғанын түсіндіру);
  
• 
  әдістемелік нұсқауларды әзірлеу мақсатын анықтау (мысалы, практик-педагогтерге, блалар мен тәрбие жұмысын ұйымдастыруға және т.б. әдістемелік көмек көрсету;
  
• 
  балаларға қосымша білім беру жүйесінде осы әдістемелік нұсқауларды қолданудан күтілетін нәтижені қысқаша баяндау;
  
• 
  осы білім беру саласында қолданыстағы осындай бпсқа да нұсқаулармен салыстырғанда, ұсынылып отырған жұмыстың ерекшелігі мен жаңалықтарын негіздеу.
  

5. 
   Әдістемелік нұсқаулардың мазмұны әрқилы мәселелермен байланыста болуы мүмкін: нақты педагогикалық проблеманы шешумен; бұқаралық шараларды өткізумен, жазғы науқанды ұйымдастырумен, оқу-зерртеу жұмысын жүргізумен, оқу бағдарламаларының жекелеген тақырыптарын зерттеумен, т.б.
   

Әдістемелік нұсқаулар мазмұны шектеулі емес, құрылымы еркін түрде жеткілікті баяндаулы мүмкін№ Мысалы, оны мынадай түрде құруға болады:

• 
  сипаттау (іс әрекеттің тұрақталған тәжірибесі негізінде ) зерттелген мәселе бойынша не істеу керектігі ұсынылады (кезең-кезеңмен) және қалай (қандай түрдің және әдістің көмегімен – мысалы, тестілеу, бақылау);
  
• 
  ұйымдастыру мәселелерін шешу, материалдық-техникалық, қаржылық мәселелері (қаржыландыру көздерін және белгіленген сомасы) бойынша кеңес беру (жұмыс жоспарын жасау; қатысушыларды ақпараттандыру кезеңдері және мерзімін анықтау, тапсырмаларды бөлу, жарнаманы қамтамасыз ету және т.б.); кадрлық қаматамасыз ету (эксперттерге талап);
  
• 
  баяндалып отырған әрекет түрін ұйымдастырудағы және өткізудегі едәір қиын тұстарды анықтау;
  
• 
  әдеттегі қателерден сақтандыру.
  

6. 
   Аталған тақырып бойынша қолданылған және ұсынылған әдебиеттер тізімі алфавит ретімен әдебиет көздерін рәсімдеудің қазіргі қолданыстағы ережелеріне сәйкес құрылады (басылым, баспа мекен-жайы, басылу мерзімі).
   
7. 
   Қосымшада «Мазмұны» бөліміне кірмей қалған, осы әдістемелік нұсқауларды пайдалануға байланысты ұсынылып отырған іс-шара түрін ұйымдастыру үшін қажетті материалдар беріледі. Қосымша құрамында мыналар болуы мүмкін:
   

• 
  сабақ, нақты істі, іс-шараларды өткізудің жоспар-конспектісі;
  
• 
  ескертпелер;
  
• 
  тест тапсырмалары;
  
• 
  білім алушыларға арналған практикалық тапсырмаларды жасаудың әдісі;
  
• 
  сызбалар, диаграммалар, кестелер, суреттер, фотосуреттер, карталар;
  
• 
  ашық іс-шараларды, саяхаттардың және т.б. үлгі тақырыптары.
  

4. 
   
   жүктеу 0,66 Mb.
   
   Достарыңызбен бөлісу: