Н. С. Сейітов г-м.ғ. д., профессор Оқулықта «Геология және пайдалы қазбалар кен орындарын барлау»

жүктеу 8,17 Mb.

Pdf просмотр

бет	87/168
Дата	08.12.2022
өлшемі	8,17 Mb.
	#40519
түрі	Оқулық

1 ... 83 84 85 86 87 88 89 90 ... 168

Бурение

Аэрацияланған сұйықты

балшықсыз
ертінділер
деп атайды.
Балшық ерітінділері көптеген жақсы жақтарына қарамастан, ұңғы
бұрғылағанда олар сулы жыныстардың жарықшақтары мен кеуектеріне кіріп,
ұңғыға келетін жер асты сулары мен мұнай жолдарын бітеп тастайды.
Сондықтан, ұңғы бұрғылағанда мүмкіншілік болған жағдайда жуу сұйығы
ретінде судың өзін немесе аэрацияланған сұйықтарды қолданған жөн.
Аэрацияланған сұйықты
кәдімгі жуу сұйықтарына компрессормен ауа
қосу арқылы алады.
Бұрғылайтын тау жыныстарының ішінде жылдам еритін тұздар болса,
онда ұңғыны сол түздардың қаныққан ерітіндісімен жуады.

Тұзды ерітінділер.
Тұзды қаныққан ерітінділер техникалық судан және
атқаратын
міндеттерімен
ерекшіліктеріне
байланысты
әртүрлі
тұз
қоспаларынан тұрады. Мұндай ерітінділерді тұзды және мәңгі тоң қабаттарды
бұрғылағанда пайдаланады.

Тұзды ерітінділер кейінгі кезде
ингибирлеуші
ерітінді ретінде көп
қолданылып жүр.

Сапропельдік жуу сұйықтары.
Сапропель - биогенді көп компонентті
жүйе. Құрамына табиғи органикалық және неорганикалык заттар кіреді. Бұл
құрамға бірінші ретте гуминді заттар және вульфоқышкылдар, битумдар,
көмірсутекті және белокты полимирлер, полисахаридтер, жоғары дисперсті
металлдар қышқылы, карбонатты және алюмосиликатты жыныстар кіреді.
Сапропельдер органикалық, кремнеземиді, карбонатты және аралас
болып бөлінеді.
Сапропельдің түрлері көп жағдайда бұрғылау ерітіндісіне байланысты
анықталады. Олар табиғи және құрғақталған түрде қолданылады. Сапропельдер
жеке фаза және ерітіндінің қасиеттерін жақсартушы реагент ретінде
қолданылады.
Құрлымдық - реологиялық және фильтрациялық қасиеттері балшық
ерітіндісіне карағанда нашар, бірақ экологиялық жағынан зиянсыз, әрі өте
тиімді.
Жоғарыда келтірілген жуу сұйқтарының түрін таңдап алу кезінде оның
геологиялык-технологиялық жағдайға сай келу, жыныстардың орнықтылығын
сактау және бұрғылау процесінде басқа шиеліністерді болдырмау немесе

оларды мүмкіндігінше азайту мәселелері ескерілуі керек. Жуу сұйығының түрі.
жыныстардың литологиялық, физикалық-химиялық құрамына және олардың
жуу сұйығы фильтраты әсеріне төзімділігіне, қабат суларының химиялық
құрамына, сондай-ақ оны дайындауға қажетті шикі заттардың молдығымен
арзандығына қарай таңдап алыныуы қажет.
Жуу сұйыктарын жыныстардың литологиялық құрамымен физико-
химиялық активтігіне байланысты әсерін ескеріп бұрғыланатын тау
жыныстарын мынадай топтарға бөлуге болады:
- бұрғылау кезінде орнықтылығымен сипатталатын құмтас, әктас,
доломит т.б. жыныстар. Бұлар жуу сұйығы фильтраты әсерінен өздерінің
физикалық-химиялық
қасиеттерін
өзгертпейді
және
технологиялық
көрсеткіштерді реттеу үшін көп шығын қажет етпейді. Мұндай жыныстарды
техникалық су мен бұрғылауға болады;
- саздардың ісінуіне байланысты орнықсыздығымен сипатталатын саз
қабатшалары бар жыныстар. Бұл жағдайларда бұрғылау сұйықтарына жоғары
талаптар қойылды;
- саздар, бор және басқа орнықсыз жыныстар. Бұл жыныстарды бұрғылау,
әжептеуір киыншылықтар туғызады, өйткені олар сұйықтың құрамына жеңіл
етіп қатты фазасын көбейтеді. Бұл жағдайда қолданылатын бұрғылау сұйығы
ингибирлеуші қасиеттерге және аз сүзілу коэффицентіне ие болуы керек;
- иілімді құрлымды, үгілу және опырылуға бейімді орнықсыз жыныстар.
Мұндай жыныстарда қолданылатын бұрғылау сұйықтары, шиеленістердің
алдын алу үшін, ингибирлеуші және дисперцияланбаушы қасиеттерге ие болуы
керек, сондай-ақ олардың үлгіуі мүмкін болғандықтан бұрғылау сұйығының
сүзілу коэффициенті төмен болу керек;
- тұз терригендік жыныстарының қабатшалары бар бишофит т.б.
жыныстар. Бұл жыныстарда, егер бұрғылау сұйығының қажетті тығыздығы 1,2
т/м
3
жоғары болмаса, тұзды сұйықтармен жуып бұрғылауға немесе химиялық
реагенттермен өңделген, сүзілу коэффициенті төмен саз ертіндісін қолдануға
болады.
Қорыта келгенде, белгілі бір геологиялық жағдайда қазылатын
ұңғыларды жуып тазалау үшін оған қандай жуу сұйығын қолдану қажет екенін
алдын ала біліп алған жөн.

жүктеу 8,17 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 83 84 85 86 87 88 89 90 ... 168