Мо дуль дік тех но ло гия жә не оның әдіс на ма сы

188
ру пе да го ги ка лық тех но ло гияла рын бас шы лық қа ала оты рып,
В.Ф. Ша та лов жә не Ж. Қа раев тың әдіс те ме ле рін та рих пә ні мұ-
ға лім де рі са бақ өту ба ры сын да жиі қол да на ды. Са бақ тү рі жа ңа 
за ман та лап та ры на сай өз ге ріп, жа ңа рып отыр са, жет кін шек тер-
ге оның әсе рі мен ық па лы ерек ше бо ла ды. Олар дың эмо циялық 
се зім-түй сік те рі не әсер ете біл ген із де ніс тер ден көп пай да бо ла-
ты ны айт па са да тү сі нік ті. Ақыл-па ра сат тан гө рі се зім-түй сі гі 
ұш қыр ба ла лар ға көп жағ дайда бағ дар ла ма лық та қы рып тар ды 
тә сіл дер ар қы лы тү сі ну пай да лы. Бұл үшін та рих са ба ғын да жа ңа 
тех но ло гиялық оқы ту бағ дар ла ма ла ры ның оқы ту бө лім де рін де-
гі мо дуль ді оқы ту әді сін қол да ну ға бо ла ды. Са бақ тың тәр бие лік 
мін де тін то лық жү зе ге асы ру үшін қо сым ша ма те ри ал дар қа жет-
ті лігін анық тап, олар ды күн тіз бе лік жос пар жа са ған да көр се ту 
ке рек. Мо дуль ді оқы ту – блок тық оқы ту дың же тіл ді ріл ген тү рі. 
Мұн да оқу шы лар мо дуль дерден тұ ра тын оқу бағ дар ла ма сы мен 
жұ мыс іс тей ді. С.И. Оже гов тың айт уын ша: «Мо дуль – бел гі лі бір 
жүйе нің, құ ры лым ның өз бе тін ше иге ру дең гейі мен оқу та ным 
әре ке ті не, же ке оқу әді сін өз бе тін ше иге ру дең гейі мен оқу та ным 
әре ке ті не сай же ке оқу бағ дар ла ма сы. Оның ерек ше лі гі оқу шы 
өз бе тін ше не ме се мұ ға лім кө ме гі мен мо дуль мен бел гі лі бір нә-
ти же ге же те ді. Ол мұ ға лім нен не ні ес те сақ тау, не ні жа зу, не ні 
қай дан та бу, қа лай тиім ді әре кет ету, не ні бі лу ке рек ті гі жө нін де 
жа зыл ған түр де тап сыр ма лар ала ды. Мо дуль ді са бақ тар ды қа рас-
ты ра оты рып, оқу жө нін де ақ па рат бе ре тін оқу лық, қо сым ша әде-
биет тер, кес те, сыз банұс қа лар, су рет тер, тех ни ка лық жаб дық тар 
ауыз ша құ рал дар пай да ла ну ға бо ла ды. Бұл са бақ тар да тап сыр-
ма лар орын дау ба ры сы мен бі лім ді мең ге ру ді тек се ре тін әр түр лі 
ба қы лаулар да қол да на ды.Олар: өзін-өзі тек се ру, өза ра тек се ру, 
мұ ға лімнің тек се руі, ағым да ғы жә не ара лық тек се ру, т.б. Осы лар 
ар қы лы бі лім оқу лық та ры, мо дуль ді иге ру дең гейі анық та ла ды. 
Штейн берг
конс тру ктор лық те
х но ло гияға ерек ше на зар ауда рып, 
ол ойды бей не леудің ма ңы зын дә лел деу ге ты ры са ды. Мо дуль
де генде оның ма кет, гра фи ка, сыз ба тү рін де бо ла ты нын ұмыт пау 
ке рек. Мо дуль, әсі ре се бол жам жа саудың не гі зі ре тін де бел гі лі. 
Же ке тұл ға, ал ды мен, өз әре ке ті ар қы лы ға на да ми ды. Мо дуль-
ді оқы ту ар қы лы оқу шы лар ды өз бе тін ше жұ мыс іс теуге үйре ту, 

189
са бақ ба ры сын да әр оқу шы мен же ке бай ла ныс жа сап оты ру тиім-
ді. Оқу шы лар дың бі лі мін де гі ол қы лық та ры анық та лып, қайта оқ-
уына, қо сым ша ма те ри ал дар ды та уып оқу ға нұс қау бе рі ле ді. Ба-
ла ның өзі не де ген се ні мін ту ғы зып, із де нім паз ды ғын арт ты ра ды. 
Тех но ло гия – же ке тұл ға ны да мы ту ға не гіз дел ген мақ сат ты пе да-
го ги ка лық жүйе. Мо дуль ді оқы ту – та рих са ба ғын да сөз дік әдіс тер 
ар қы лы бі лім бе ре тін пән. Та рих са ба ғы – сөз са ба ғы, сол се беп ті 
оқу шы лар дың өз ді гін ше, кө бі не же ке жұ мыс ат қар уына қо лай лы-
лы ғын, су рет тер дің, сыз ба лар дың, кес те лер дің, оқу-әдіс те ме лік та-
лап тар ға сай болуын ес кер ту ке рек. Та рих са ба ғы жа ңа бағ дар ла-
ма лар бо йын ша 5-6 сы нып тар ара сын да оқы ты лу да. Осы пән дер ге 
күн де лік ті са бақ та кө мек бе ре тін кө мек ші құ рал дар оқу лық қа қо са 
бе ріл ген. Мұның бә рін қо сып «Оқу-әдіс те ме лік ке ше ні» (ОӘК) деп 
атай ды; Әдіс те ме лік құ рал, оқу шы лар дың жұ мыс дәп тер ле рі, ди-
дак ти ка лық ма те ри ал дар бе ріл ген. Осы пән ді қа зір гі та лап тар ға сай 
оқы ту үшін мо дуль ді әді сі бағ дар ла ма сын бас шы лық қа алу ке рек.
Мы са лы: Ежел гі Қа зақ стан та ри хы екі бө лім нен тұ ра ды.
1-бө лім. Оқу шы лар ды та рих пә ні не кі рі сер ал дын да жал пы 
ұғым дар мен та ныс тыр са, екін ші та рих тың жүйелі кур сы мен та-
ныс ты ра ды. Жи нақ та бар лық па раг раф тар бо йын ша тап сыр ма лар 
бар жә не олар оқу лық бо йын ша ре ті мен бе рі ліп отыр. Тап сыр ма-
лар дың са ны мен са па сы дұ рыс ой лас ты ры лып, шы ғар ма шы лық-
пен тиім ді пай да ла ныл ған жағ дайда сы нып та ғы бар лық оқу шы ны 
өзін дік жұ мыс қа то лық қа тыс ты ру ға мүм кін дік бе ре ді. Ол үшін 
өзін дік жұ мыс ты ұйым дас ты ру дың ұжым дық, топ тық, же ке лік түр-
ле рін ер кін пай да ла ну ға бо ла ды. Мұ ға лім дер кө бі не се пі кір-сайыс, 
топ қа бө ліп жа рыс ты ру, сая хат са бақ та рын жиі пай да лана ды. Са-
бақ та қол да ны ла тын әдіс-тә сіл дер қа та ры нан су рет теп, си пат тап 
әң гі ме леу, де рек тер мен өзін дік жұ мыс ұйым дас ты ру, мә тін де гі не-
гіз гі мә се ле ні та бу, та рих та ауыз ша айтуға жат тық ты ру, түр лі жаз-
ба ша жұ мыс тарды жү зе ге асы рып, оқу шы ның ерек ше лі гін анық-
тау ға бо ла ды. Сы нып тан тыс жұ мыс тың бі лім ді лік жә не тәр бие лік 
мә ні өте зор. Ол оқу шы лар ды бел сен ді лік ке, өз бе тін ше жұ мыс іс-
теуге, ма ман дық таң дау ға мүм кін дік бе ре ді. Оқу шы лар дың дер бес 
із де ні сін, шы ғар ма шы лық қа бі ле тін, олим пиада лар мен кон курс-
та рын, қа быр ға га зе ті мен стенд тер шы ға ру ке зін де қа бі лет те рі нің

190
арт қан ды ғын бай қауға бо ла ды. Тоғызыншы сы нып тар ара сын да
өт кен «Та ри хи та ным» ат ты кеш те ой лау қа бі ле тін арт ты ра оты рып, 
Қа зақ стан Рес пуб ли ка сы ның саяси құ ры лы сын ашу, бап тар ды жат-
қа айта бі лу, қа зір гі өмір мен бай ла ныс ты ру жай лы де рек тер ді бі лу 
оқу шы лар дың өз бе тін ше із де нім паз ды ғын да мы та ды. Қа зақ стан 
та ри хын оқыт қан да дін ту ра лы ма те ри ал дар жиі-жиі кез де сіп тұ-
ра ды. Сон дық тан оқу шы лар ға дін нің пай да лы жақ та рын, ма ңы зын 
ашу ға на зар ауда ру ке рек. «Дін нің адам зат ба ла сы өмі рін де гі рө лі» 
та қы ры бы бо йын ша оқу шы өз бе тін ше дін нің адам зат та ри хын да-
ғы рө лін тү сі ну ге, әділ ба ға лауға, ғы лым мен дін нің ара қа ты на сын 
ашып көр се ту мақ са тын да екі са ғат қа бел гі лен ген са бақ тың мо ду-
лін пай да ла ну ға бо ла ды.
Қа зақ стан Рес пуб ли ка сы Бі лім жә не ғы лым ми ни ст рлі гі нің 
ше ші мі бо йын ша 2000-2003 оқу жы лы нан бас тап 6-сы нып та Қа-
зақ стан та ри хы жә не Ежел гі дү ние та ри хы жа ңа бағ дар ла ма бо-
йын ша оқы ты лу да. Осы пән дер ді оқы тып үйре ту ге қа жет оқу 
-әдіс те ме лік ке шен ОӘК жа зыл ды. Оның құ ра мы на да осы әдіс-
те ме лік құ рал жә не оқу шы лар дың өз ді гін ше жұ мыс та рын ұйым-
дас ты ру ға кө мек те се тін ди дак ти ка лық ма те ри ал дар мен жұ мыс 
дәп те рі бар. Оқу лық қа қо са бе рі ліп отыр ған осы құ рал дар оқу-
шы лар дың ой лау, та ным қыз ме тін да мы ту ға, та ри хи ма те ри ал-
дар дың тәр бие лік мүм кін ді гін ба рын ша тиім ді пай да ла ну ға үл-
кен кө мек бе ре ді.

жүктеу 10,33 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: