Са бақ жос па рын жа сауда ғы та лап тар:
1.
Та қы ры бы:
2.
Мақ са ты:
а) да мы ту шы лық;
ә) тәр бие лік;
б) жал пы бі лім ді лік.
89
3.
Күн де лік ті жос пар ды жа сауда ғы гра да ция – күр де лен ді ру.
а) ұйым дас ты ру ке зе ңі;
ә) тіл да мы ту;
б) жа ңа та қы рып ты ен гі зу, сол бо йын ша жұ мыс;
в) бе кі ту;
г) үй тап сыр ма сы (үйге бе ріл ген тап сыр ма, өтіл ген са бақ тың
30 пайызы нан көп не аз бол мауы ке рек);
д) ба ла лар дың жұ мы сын ба ға лау.
4.
Ди дак ти ка лық прин цип тер:
1.
Жай жә не күр де лі.
2.
Жүйелі лі гі.
3.
Бел сен ді лі гі.
4.
Бі лім ді лі гі.
5.
Көр не кі лі гі.
6.
Ком му ни ка тив ті бағ да ры.
7.
Да ра лап оқы ту.
8.
Же ке-да ра оқы ту.
Са бақ тың теория лық жә не әдіс те ме лік маз мұ нын нақ ты сы-
нып тың жағ да йына қа рай бейім деп, са бақ та қан дай ахуал қа лып-
та са ты нын, оқу шы лар дың қы зы ғу шы лы ғын қа лай оя тып, са бақ
ба ры сын да нә ти же ге қа лай қол жет кі зу ге бо ла тын ды ғы ой лас ты-
ры луы тиіс. Ауыз ша мағ лұ мат ба рын ша аз қам ты лып, оның ор-
ны на түр лі сыз ба лар мен сұл ба лар ды қол да нып жа зыл ған жос-
пар лар нә ти же лі бол мақ.
Са бақ жос па ры – оқы ту про це сі нің бағ дар ла ма сы бол ған дық-
тан, оқу шы лар са бақ тың әр ке зе ңін де не жа сайт ын ды ғын, әр
оқу шы ның не мен айна лы са тын ды ғын ай қын дау дың мә ні сі зор.
Жос пар лас ты рыл ған са бақ ты пы сық тап, кар та, сұл ба, бе зен ді-
ру ді қол да ну ға жат ты ғу да ар тық бол майды. Бас тап қы кез де са-
бақ тың уақы ты мен маз мұ нын мөл шер леу қиын бол ған дық тан,
са бақ та уа қыт ар ты лып қал ған жағ дайға орай, қо сым ша сұ рақ-
тар мен тап сыр ма лар да йын дап алу қа жет. Екін ші ба ға на ға бей-
не ні су рет теу, сю жет ті әң гі ме леу, жи нақ тап си пат тау тү рін де жа-
ңа оқу ма те ри алы ның маз мұ ны жа са ла ды. Бұл жер де мұ ға лім нің
жұ мыс тә сіл де рі жа ңа ма те ри ал ды иге ру құ ра лы, тұ жы рым да ры
мен қо ры тын ды ла ры жә не тап сыр ма лар, де реккө зі мен жұ мыс
90
әдіс те рі жа са ла ды. Үшін ші ба ға на да жа ңа та қы рып та ғы әр бір мә-
се ле бойын ша оқу шы ның та ным дық әре ке ті ашы луы тиіс. Он да
оқу шы лар дың бі лі мін тек се ру ке зін де қайтаруы тиіс жа уап та ры;
жа ңа ма те ри ал ды иге ру үшін бе ріл ген тап сыр ма ның нә ти же сі;
кес те, сұл ба, диаг рам ма құ рас ты ру ға бе ріл ген тап сыр ма лар жа-
зы луы тиіс. Бұл ба ға на ның маз мұ ны мұ ға лім ге са бақ үс тін де оқу-
шы лар дың қа те, то лық емес жа уап та ры на тү сі нік жа сауға мүм-
кін дік бе ре ді. Бі рін ші ба ға на да ғы сұ рақ тар мен тап сыр ма лар дың
тұ сы на мұ ға лім тә сіл маз мұ ны мен ор ны ту ра лы мы на дай бел гі-
лер тү сін ді ре ді: «кар та дан», «диа фильм нің үш ка д ры», «тақ та ға
сұл ба сын сы зу», «маг нит тақ та ны пай да ла ну». Бұл жер де жа уап
бе ру ші оқу шы ның ата-те гін көр се ту ге де бо ла ды.
Мұ ға лім оқы ту мен бір ге кү шейт іл ген жос пар жа сауды иге ре-
ді, он да са бақ тың көп құ ры лым дық эле ме нт те рі, пунк те рі көр се-
ті ліп, са бақ тың әр бір ке зе ңін де гі мұ ға лім мен оқу шы ның әре ке ті-
нің қан дай бо ла ты ны қам ты луы тиіс. Оқу про це сін де гі осын дай
ол қы лық тар дың ор нын тол ты рып, кем ші лік тер ді жою ар қы лы
жас ма ман өзі нің ба за лық бі лі мімен бір ге әдіс те ме лік тә жір ибе сін
де бай қа тып, ке мел де не тү се ді. Өзі нің пе да го ги ка лық қыз ме тін де
шы ғар ма шы лық та быс тар ға же ту ді бас ты мақ сат тұт қан мұ ға лім-
нің жұ мы сы жи на қы, әре ке ті жүйелі бо ла ды. Бұл мә се ле мұ ға лім
жұ мы сын өза ра ты ғыз бай ла ныс ты ра тын бір қа тар әре кет тер дің
жиын ты ғы деп қа рас ты ру ға бо ла ды. Олар дың қа та рын да та ри хи
құ қық не гіз де рін, аза мат та ну, адам жә не қо ғам пән де рін оқы ту ды,
сы нып тық, сы нып тан тыс, со ның ішін де фа куль та тив тік са бақ тар
жә не ва риатив ті курс тар жүр гі зу оқу шы лар ды тәр бие леу, бі лік ті-
лі гін кө те ру, ата-ана лар мен жұ мыс, қо ғам дық жұ мыс тар ды ат қа-
ру ды атау ға бо ла ды. Та рих шы мұ ға лім әре ке ті нің әр бір тү рі оның
мін дет те рі мен қа жет ті бі лім, дағ ды лар жиын ты ғын құ райтын
өзін дік маз мұ ны мен ерек ше ле не ді. Мы са лы, са бақ жүр гі зу дің өзі
бел гі лі бір та рих кур сын жүр гі зу ге мұ ға лім нің ал дын ала да йын-
ды ғын та лап ете ді. Ол да йын дық мы на дай тіз бек құ рай ды:
а) тиіс ті курс тың оқу бағ дар ла ма сы,оқу лы ғы, оқу құ рал да ры
ар найы жә не әдіс те ме лік әде биет тер ді оқып үйре ну;
ә) сол курс ты оқы ту ға қа жет ті ма те ри ал дар ды жи нау жә не
жүйе леу;
91
б) оқу про це сін де қол да ны ла тын оқу лық тар дың көр не кі жә не
тех ни ка лық құ рал да ры мен та ны су;
в) Оқу шы лар дың қы зы ғу шы лы ғы мен бейімі, ерек ше лік те рі-
мен та ны су;
г) мұ ға лім үшін оқу ор ны ның ерек ше лі гі мен (мек теп, ли цей,
да рын мек те бі, т.б.) та ны су.
Осын дай жал пы та ны су дан соң мұ ға лім, ті ке лей са бақ өт-
кі зу ге да йын да ла ды, өт кен са бақ тың нә ти же сін тал дайды. Са-
бақ мақ са тын нақ ты лап, оның құ ры лы мы мен ти пін анық тайды.
Оқу ма те риалының әдіс те рі мен тә сіл де рін таң дайды, со ны мен
бір ге қол да ну ға қа жет деп есеп те ген ди дак ти ка лық ма те ри ал-
дар, кө мек ші тех ни ка лық құ рал дар ды ірік тейді, са бақ ба ры сын-
да оқу шы лармен дер бес жә не жап пай жүр гі зе тін жұ мыс тар дың
маз мұ нын анық тайды. Са бақ тың жос па рын жа сай ды. Та рих пә-
ні нің мұ ға лі мі пән бо йын ша сы нып тық са бақ өту ба ры сын да
тө мен де көр се тіл ген са бақ тың құ ры лым дық сәт те рін тиім ді
қол да ну ке рек:
Достарыңызбен бөлісу: |
