18
4.1.3. Стратегиялық құжаттар
Осы саладағы негізгі стратегиялық құжат «Қазақстан Республикасының 2015-2025
жылдарға арналған сыбайлас жемқорлыққа қарсы стратегиясы»
9
болып табылады.
Стратегияның мақсаты - мемлекеттің сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатының
тиімділігін арттыру, сыбайлас жемқорлықтың кез келген көрінісі мен Қазақстандағы
сыбайлас жемқорлық деңгейін төмендету үшін «нөлдік» толеранттылықатмосферасын
қалыптастыру арқылы бүкіл қоғамды сыбайлас жемқорлыққа қарсы қозғалысқа тарту.
Стратегияның міндеті мынадай:
мемлекеттік қызметтегі жемқорлыққа қарсы іс-қимыл;
қоғамдық бақылау институтын енгізу;
квазимемлекеттік және жекеменшік секторлардағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы
іс-қимыл;
соттарда және құқыққорғау органдарында сыбайлас жемқорлықтың алдын-алу;
сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет деңгейін қалыптастыру;
сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мәселелері бойынша халықаралық
ынтымақтастықты дамыту.
Стратегияға бағдарламаны іске асырудың үш жылдық жоспарлары өңделіп, енгізілуде.
4.1.4. Заңға сәйкес актілер
Сондай-ақ, сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресті заңға тәуелді актілер анықтайды:
1. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мониторингісінің ережелері
10
. Сыбайлас
жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың субъектісі - белгілі бір саладағы өзара іс-қимыл
тәртібін реттейтін мемлекеттік органның (мемлекеттік органдардың), ұйымдардың,
квазимемлекеттік сектор субъектілерінің қызметі.
2. Сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін ішкі талдауды жүргізудің типтік ережелері
11
.
Сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін ішкі талдаудың нысаны - құрылымдық
бөлімшенің,
ведомстволық,
ведомстволық
бағынысты
ұйымның,
оның
территориялық
және
оған
теңестірілген
бөлігінің
сыбайлас
жемқорлық
тәуекелдерін ішкі талдау субъектісінің қызметі.
3. Сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін сыртқы сараптау жүргізу ережесі
12
. Сыбайлас
жемқорлық тәуекелдерін сыртқы талдауы мынадай бағыттар бойынша жүзеге
асырылады: сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін сыртқы талдау қызметіне әсер
ететін нормативтік құқықтық актілерде сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін
анықтау;
сыбайлас
жемқорлық
тәуекелдерін
сыртқы
талдаудың
ұйымдастырушылық және басқарушылық қызметінде сыбайлас жемқорлық
тәуекелдерін анықтау.
9
Об Антикоррупционной стратегии Республики Казахстан на 2015-2025 годы. Указ Президента Республики
Казахстан от 26 декабря 2014 года № 986. // http://adilet.zan.kz/rus/docs/U1400000986#z15
10
Об утверждении Правил проведения антикоррупционного мониторинга. Приказ Председателя Агентства
Республики Казахстан по делам государственной службы и противодействию коррупции от 19 октября 2016
года № 13 // http://adilet.zan.kz/rus/docs/V1600014431
11
Об утверждении Типовых правил проведения внутреннего анализа коррупционных рисков. Приказ
Председателя Агентства Республики Казахстан по делам государственной службы и противодействию
коррупции от 19 октября 2016 года № 12. // http://adilet.zan.kz/rus/docs/V1600014441
12
Об утверждении Правил проведения внешнего анализа коррупционных рисков. Постановление
Правительства Республики Казахстан от 4 декабря 2017 года № 806.
//http://adilet.zan.kz/rus/docs/P1700000806
19
4.2. Қазақстанның Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнамасының мәні мен
негізгі ережелері
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнаманың құрылымы мен мазмұнын реттейтін
негізгі құжат Біріккен Ұлттар Ұйымының сыбайлас жемқорлыққа қарсы конвенциясы
13
(бұдан әрі - Конвенция) болып табылады.Бұл - Бас ассамблеяның 2003 жылғы
14
31
қазандағы 58/4 қарарымен қабылданған 2003 жылдың 9 желтоқсанынан бастап қол қою
үшін ашылған, бірінші және ең маңызды халықаралық құқықтық құжат. Оның 5-бабында
әрбір қатысушы мемлекет өзінің құқықтық жүйесінің негізгі қағидаттарына сәйкес
қоғамның қатысуын жеңілдететін және заң үстемдігі қағидаттарын көрсететін тиімді және
үйлесімді сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатты әзірлеуге және іске асыруға,қоғамдық
істер мен қоғамдық меншікті дұрыс басқару, адалдық пен кіршіксіздік, ашықтық және
жауапкешілікке бағытталған. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдарды реттейтін
басқа да халықаралық және ұлттық құжаттар Конвенцияға сәйкес келеді.
Қазақстан Конвенцияны 2008 жылғы 4 мамырдағы № 31-IV «Біріккен Ұлттар
Ұйымының сыбайлас жемқорлыққа қарсы Конвенциясын ратификациялау туралы»
15
Заңымен ратификациялады, ратификациялау туралы құжатты Біріккен Ұлттар
Ұйымының Бас хатшысына 2008 жылғы
16
17 шілдеде тапсырып, 2008 жылғы 18
маусымда Конвенцияға қосылды
17
. Сол күннен бастап осы уақытқа дейін елімізде
сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнамада жүйелі өзгерістер бар.
Конвенцияның ережелерін іске асыру Біріккен Ұлттар Ұйымының Есірткі және
қылмыс жөніндегі басқармасының (УНП ООН) Экономикалық қылмысқа және сыбайлас
жемқорлыққа қарсы күрес секциясы арқылы жүзеге асырылады, ол Біріккен Ұлттар
Ұйымының сыбайлас жемқорлыққа қарсы конвенциясына қатысушы мемлекеттер
Конференциясының хатшылығы болып табылады. Конвенцияны ратификациялауға және
жүзеге асыруға мүше мемлекеттерге көмек көрсету, орындауды, шолуды жеңілдету және
қолдау, қатысушы мемлекеттердің Конференцияларын қабылданған шаралар туралы
ақпаратпен қамтамасыз ету үшін өкілеттіктерді жүзеге асырады, сондай-ақ, қатысушы
мемлекеттер арасында ақпарат, тәжірибе алмасуды іске асыру барысында кездесетін
қиындықтарды жеңілдетуге де
18
септігін тигізеді.
Іске асыруды шолу механизмінің бірінші циклы 2010 жылы басталды. Бірінші
шолу 2013-2015 жылдары
19
, екіншісі - 2017 жылдың желтоқсанында дайындалды
20
. Атап
айтқанда, 356 беттік екінші шолу «Біріккен Ұлттар Ұйымының сыбайлас жемқорлыққа
қарсы конвенциясын жүзеге асыру қадамы»,- деп аталады. Криминализация, құқық қорғау
және халықаралық ынтымақтастық.Екінші басылым «(бұдан әрі - Шолу) Қазақстанның
сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнамасының қазіргі жай-күйін зерделеудің бастапқы
нүктесі ретінде қабылданды. Айта кету керек, Конвенцияның саясатына сәйкес, Шолуда
қайбір елдің болмасын заңнамасындағы кемшіліктері туралы ешқандай нұсқаулар жоқ.
Шолу конвенцияның құрылымына сәйкес дерексіз сипатта, абстрактілі құрылымданған.
Екінші анықтамалық құжат - Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жөніндегі
Ыстамбұл іс-қимыл жоспары. Ол Шығыс Еуропа мен Орталық Азия үшін ЭЫДҰ-ның
13
http://www.un.org/ru/documents/decl_conv/conventions/corruption.shtml
14
http://www.un.org/ru/events/anticorruptionday/
15
http://adilet.zan.kz/rus/docs/Z080000031_
16
http://www.unodc.org/documents/treaties/UNCAC/WorkingGroups/ImplementationReviewGroup/ExecutiveSu
mmaries/V1504244r.pdf
17
https://treaties.un.org/Pages/ViewDetails.aspx?src=IND&mtdsg_no=XVIII-14&chapter=18&lang=en
18
http://www.unodc.org/documents/corruption/Publications/2018/V1704681r.pdf
19
https://www.unodc.org/documents/treaties/UNCAC/COSP/session6/15-03459_R_ebook.pdf
20
p://www.unodc.org/documents/corruption/Publications/2018/V1704681r.pdf
Достарыңызбен бөлісу: |
