Методическое пособие По дисциплине «Перевод художественных текстов»



жүктеу 436,05 Kb.
бет2/4
Дата14.05.2018
өлшемі436,05 Kb.
#12927
түріМетодическое пособие
1   2   3   4
Глава 19

Прошло два или три дня и две или три ночи; можно, пожалуй, сказать, что они проплыли,- так спокойна, гладка и спокойно они шли. Вот как мы проводили время. Река здесь была необъятной шириной, такая громадина местами шириной мили в полтары. Мы плыли по ночам, а днем отдыхали и прятались. Бывало как Толька ночь подходит к концу, мы останавливаемся и привязываем плот - почти всегда там, где нет течения, под отмелью, потом нарежем ивовых и тополевых веток и спрячем плот под ними. После того закинем удочки и лезем в реку, чтобы освежиться немножко, а потом сядем на песчаное дно, где вода по калено, и смотрим, как светает. Нигде ни звука, полная тишина, весь мир точна уснул, редко-редко заквакает где-нибудь лягушка. Первое, что видишь, если смотреть вдаль над рекой,- это темная полоса, лес на другой стороне реки, а больше сначала ничего не разберешь; потом светлеет край неба, а светлая полоска расплывается все шире и шире, и река, если смотреть вдаль, уже не черная, а серая; видишь, как далеко-далеко плывут по ней небольшие черные пятна– это шаланды и всякие другие суда, и длинные черные полоса – это плоты; иногда слышится скрип весел в уключинах или неясный говор,- когда так тихо, звук доносится издалека; мало-помалу становится видна и рябь на воде, и по этой ряби узнаешь, что тут быстрое течение разбивается о корягу, оттого в этом месте и рябит, потом видишь, как клубится туман над водой, краснеет небо на востоке, краснеет река, и можно уже разглядеть далеко-далеко, на том берегу, бревенчатый домик на опушке леса, должно быть, сторожка при лесном складе, а сколочен домик кое-как, щели такие, что кошка пролезет; потом поднимается мягкий ветерок и веет тебе в лицо прохладой и свежестью и запахом леса и цветов, а иногда и кое-чем похуже, потом что на берегу валяется дохлая рыба и от нее здорово несет тухлятиной; а вот и светлый день, и все вокруг словно смеется на солнце; и певчие птицы заливаются вовсю!


EXERCISES FOR TRANSLATION



  • Find out some more information about Mark Twain and his works, especially this one.

  • Look through the rest of the novel so as to get a feel for the characters and their situation.

  • Study the vocabulary, syntax and style of Text 1. Read it aloud to feel the rhythm of the text.

  • Pick up names, terms and phrases that may need com­ments or references.

  • Study every character and think of his/her speech pecu­liarities.

  • Study some cultural background associated with Mark Twain, her time and this type of narrative in the history of American literature in contrast and comparison with Kazakh culture.

  • Decide upon the predominant rhythmic type of the text.

  • Think of some possible counterparts to this text in Kazakh literature.

  • Ensure balance in your choice of words for translation.

  • Be aware of Kazakh syntax when translating the source syntactical structures.

  • Study speech characteristics of the personages and re­store them in translation.

  • Keep to the stylistic balance in the translation.

  • Evaluate the author's tone in the source text in compari­son with that of the personages and restore the difference in the translation.

  • Compare the rhythmic pattern of your Kazakh transla­tion with that of the source text. Read the translation aloud to assess the degree of similarity.

Task for comparison:



White Fang - Ақ азу

Jack London

White Fang

THE CLINGING DEATH

Beauty Smith slipped the chain from his neck and stepped


back.

For once White Fang did not make an immediate attack. He stood still, ears pricked forward, alert and curious, sur­veying the strange animal that faced him. He had never seen such a dog before. Tim Keenan shoved the bulldog forward with a muttered "Go to it." The animal waddled toward the centre of the circle, short and squat and ungainly. He came to a stop and blinked across at White Fang.

There were cries from the crowd of, "Go to him, Chero­kee! Sick 'm, Cherokee! Eat 'm up!"

But Cherokee did not seem anxious to fight. He turned his head and blinked at the men who shouted, at the same time wagging his stump of a tail good-naturedly. He was not afraid, but merely lazy. Besides, it did not seem to him that it was intended he should fight with the dog he saw before him. He was not used to fighting with that kind of dog, and he was waiting for them to bring on the real dog.

Tim Keenan stepped in and bent over Cherokee, fondling him on both sides of the shoulders with hands that rubbed against the grain of the hair and that made slight, pushing-forward movements. These were so many suggestions. Also, their effect was irritating, for Cherokee began to growl, very softly, deep down in his throat. There was a correspondence in rhythm between the growls and the movements of the man's hands. The growl rose in the throat with the culmination of each forward-pushing movement, and ebbed down to start up afresh with the beginning of the next movement. The end of each movement was the accent of the rhythm, the movement ending abruptly and the growling rising with a jerk.

This was not without its effect on White Fang. The hair began to rise on his neck and across the shoulders. Tim Keenan gave a final shove forward and stepped back again. As the impetus that carried Cherokee forward died down, he contin­ued to go forward of his own volition, in a swift, bow-legged run. Then White Fang struck. A cry of startled admiration went up. He had covered the distance and gone in more like a cat than a dog; arid with the same catlike swiftness he had slashed with his fangs and leaped clear.

The bulldog was bleeding back of one ear from a rip in his thick neck. He gave no sign, did not even snarl, but turned and followed after White Pang. The display on both sides, the quickness of the one and the steadiness of the other, had ex­cited the partisan spirit of the crowd, and the men were mak­ing new bets and increasing original bets. Again, and yet again, White Fang sprang in, slashed, and got away untouched; and still his strange foe followed after him, without top great haste, not slowly, but deliberately and determinedly, in a business­like sort of way. There was purpose in his method — some­thing for him to do that he was intent upon doing and from which nothing could distract him.


Джек Лондон

Ақ азу

ӨЛІМ ШЕҢГЕЛІНДЕ

Қөркем Смит оның шынжырын босатты да, өзі кейін шегінді.

Бірақта Ақ Азу бірден ұмтылмай, алдында тұрған ғажайып жануарға қарап, қаққан қызықтай қадалған күйі, құлағын тігіп, таңырқай калды. Ол еш уақытта бұл сияқты итгі көрген емес. Тим Кинан бульдогін (канденін) итеріп жіберіп бірдеме деп күбірледі:

— Бас ананы!

Аласа бойлы, икемсіз бір жануар, шеңбердің ортасына қарай маймаңдап келді, сүйтті де көзін жыпылыктатып, Ақ Азудың қарсысына келіп тура қалды.

Топ ішінен айқай шықты:

— Чероки, бас ананы! Әдемілеп тұрып сыбағасын бер! Алып соқ!
Бірақ Черокидің таласуға титтей де ойы жоқ сияқты
көрінеді. Ол басын бұрып, көзін жыпылыктатып, ай-
қайлаған кісілерге карады да, жайдарыланып келте
құйрығын бұлғаңдатты. Ол Ақ Азудан қорқып тұрған
жоқ тек әшейін таласуға ерініп тұр. Бір жағынан, ал-
дында тұрған итпен таласу керек екеніне ол сене кой-
ған да жоқ. Чероки бұрын мұндай итпен кездесіп көр-
ген емес, сондықтан ол кәдімгі итті қашан әкелер екен
деп күтіп тұр. '

Тим Кинан коршаудың ішіне кіріп, Черокиге еңкейді де, жүнін кейін қарата сыйпап, аққырын ғана ілгері итерді. Бұл қыймыл Черокидің бойын қалшылдатып, өршелендірп жіберді. Көмекейінің терең түбінен күңгірлеп шыққан күрілдеу естілді. Адам қолы қозғалған кезде, оның күрілдегені де естілді. Адам қолы Черокиді итер-ген кезде ол ырылдай бастайды да, артнша қоя қояды, бірақ адам қолы қайтадан тиген кезде, ол тағы ырылдайды. Черокидің жүнін қарсысына сыйпаған қолдың әрбір қимылы, оны ақырындап ілгері итерумен тоқгалып отырды, мұнысы оның көмекейінен күнгірлеген ырылдауды туғызып тұрды. Ақ Азу мұның бәріне жайбарақат қарап тұра алмады. Арқасы мен желкесіндегі жалы тікірейіп кетті. Тим Кинан Черокиді ақырғы рет итерді де, өзі кейін шегінді. Итермелеу токтатылды, бірақ қанден енді өз еркімен-ақ, өзінің маймақ аяғын жылдам басып, ілгері жүрді Нақ сол кезде Ақ Азу оған қарай тура ұмтылды. Қараушылар бұған рахаттанып шу ете түсті. Ақ Азу жауы мен екі ортаны мысықша бір-ақ қарғып барды да, ептілікпен канденді бір жұлқып, кейін қарай ырғып кетті.

Қанденнің жуан мойнының нақ құлақ түбінен кан көрінді. Мұны елең қылмастан тіпті арылдамастан. Чероки бұрылып алып, Ақ Азуды қуа жөнелді Екеуінің де көрсеткен қайраты, Ақ Азудың жылдамдығы және канденнің кайсарлығы екі ағының да кұмарын күшейтті. Караушылар жаңадан бәс тігісіп, бұрынғы тігілген ақшаның мөлшерін арттырып койысты. Ақ Азу канденге қайта-қайта карғып барып, оны тісімен жұлқып өтіп өзінің денесне ешбір дақ тісірмей, тағы да кейін ыршып кетіп жүрді: ал, оның ғажайып жауы асықпастан оның артынан жүгіріп жүр. Бірақ батылдық, іскерлік пішінімен жүрісіп бұрынғыдан бәсеңдетпеді. Черокидің жүріс – тұрысында бір мақсат бар екендігі сезіледі, оның мақсатынан қандай күшпен де тоқтатуға боларлық емес.

Task for comparison:


EXERCISES FOR COMPARISON



  • Find out more about the writer and his art of story-telling. Look through some other stories by him.

  • Compare the description of animals in the original and translation.

  • Pick up the words and proper names which need comments or references. Make up a glossary of them. Consult dictionaries and reference books for more information. Note how the t traditions of the names differ in English and in Kazakh.

  • Study the vocabulary, syntax and style of the text; decide upon the peculiarities of the diction. Compare it with the choice I of words in the translation.

  • Read both texts aloud to feel and compare the rhythm of I them. How does the inevitable syntactical transformation influence the rhythmic image of the story in translation?

Task for comparison:



White Fang - Ақ азу

Jack London

White Fang

THE SHE-WOLF


Breakfast eaten and the slim camp-outfit lashed to the sled, the men turned their backs on the cheery fire and launched out into the darkness. At once began to rise the cries that were fiercely sad—cries that called through the darkness and cold to one another and answered back. Conversation ceased. Day­light came at nine o'clock. At midday the sky to the south warmed to rose-colour, and marked where the bulge of the earth intervened between the meridian sun and the northern world. But the rose-colour swiftly faded.The grey light of day that remained lasted until three o'clock, when it, too, faded, and the pall of the Arctic night descended upon the lone and silent land. As darkness came on, the hunting-cries to right and left and rear drew closer—so close that more than once they sent surges of fear through the toiling dogs, throwing them into short-lived panics."

At the conclusion of one such panic, when he and Henry had got the dogs back in the traces, Bill said:

"I wish they'd strike game somewheres, an' go away аи leave us alone."

"They do get on the nerves horrible," Henry sympathized.

They spoke no more until camp was made.

Henry was bending over and adding ice to the bubbling pot of beans when he was startled by the sound of a blow, am exclamation from Bill, and a sharp snarling cry of pain fro among the dogs. He straightened up in time to see a dim form disappearing across the snow into the shelter of the dark. The, he saw Bill, standing amid the dogs, half triumphant, hah crestfallen, in one hand a stout club, in the other the tail and part of the body of a sun-cured salmon.

"It got half of it," he announced; "but I got a whack at it jes’ the same. D'ye hear it squeal?"

"What'd it look like?" Henry asked.

"Couldn't see. But it had four legs an a mouth an' hair an' looked like any dog."

"Must be a tame wolf, I reckon."

"It's damned tame, whatever it is, coming in here at feeding time an' getting its whack of fish."

That night, when supper was finished and they sat on the oblong box and pulled at their pipes, the circle of gleaming eyes drew in even closer than before.

"I wish they'd spring up a bunch of moose or something, an' go away an' leave us alone," Bill said.

Henry grunted with an intonation that was not all sympa­thy, and for a quarter of an hour they sat on in silence, Henry starting at the fire, and Bill at the circle of eyes that burned in

darkness just beyond the firelight.

Джек Лондон

Ақ азу

Қаншық қасқыр

Жолаушылар ертеңгі тамақтарын ішіп алып, қоқыр-соқыр заттарын шанаға салып алып, лаулап жанған отты тастап, қараңғы жаққа бет түзеп жөнеле берді. Бұлар жүре бастағаннан-ақ, ұлыған дауыстар шу ете түсті. Аңратып ұлыған зарлы дауыстарымен, аш қасқырлар аязды түнде бірін-бірі шақырып, ұрандасып жатыр.

Сағат тоғыз таң әбден атты.

Түс болғанда оңтүстік жақ қызыл таңдақ болды, тү мезгіліндегі күн көзімен солтүстік полюс арасына жер шарының белдеулік буынтығы кесе түсіп, күнді көрсетпей, көлегейлеп тұр. Сол қызыл таңдақ күн сәулесі азайып, тезінен-ақ кеуімдене берді. Әлгіден қалған із, көгілдір күндіздің жарығы сағат үшке дейін тұра алды да, соннан соң аз тұрып бұл көгілдір де семе бастады. Қатып жатқан жансыз арктиканың меңреу күні жер бетін жауып кетті.

Қараңғы болысымен-ақ ұлыған шуыл жолаушыларды онынан да, солынан да, алды-артынан да жап-жақын жерден естіліп қамап алды; кей біреуінің жақында естілгені соншалық: иттердің зәресі кетіп тығыла берді.

Иттердің есін шығарған қорқыныштың саябырланған кезінде Вилл мен Генри иттерінің қамыт тұрмандарын жөндеп жатыр.

-Осы құрғырлар! Қандай аң болса да, әйтеуір аңға кездессе бізді әурелемес еді,-деді Вилл.

-Я, сорға қарай аң кездеспей келеді ғой,-деп Генри қостайды.

Енді олар қонған жерге жеткенше сөйлесе алмай келген.

Генри бобия қайнатқан котелегіне еңкейіп, ішіндегі мұздарды жайғастырып жатыр еді, бір нәрсе өзіне қатты соғылып кетті де, Вилл айқалап, иттер қаңсылап шу болды да қалды. Ол басын көтере бергенде бір нәрсе қарғып түсіп, қараңғылық басқан қарлы дала жаққа жоқ болып кетті, Генри Вилге қарап еді, бір қолында таяғы, бір қолында балықтың құйрық жағы, аңрайып тұр.

-Қайтсе де ол жартысын жұлып әкетіпті.-деді Вилл.-Оның есесіне мен де сыбағасын берген болармын, қаңсылағанын есіттің ғой?

-Ол не екен өзі?-деп сұрады Генри.

-Не екенін айыра алмадым. Тек менің байқап қалғаным: аяғы да, аузы да, өңі де кәдімгі ит сияқты.

-Әлде, асыранды қасқыр ма екен?

-Қасқыр ма, басқа зат па, әйтеуір асыранды болса керек, өйткені иттерге тамақ берген кезді көздеп, сексенбей қолдағы балықты алып жейді.

Бүгін түнде тамақ ішіп болған соң ұзынша жәшік үстінде трубкаларын сорып отырған кезде, айналаны қамаған жалтыр көздердің қоршау шеңбері қусырыла берді.

-Осы нәлеттер, бір топ бұғыны қуып кетсе, біздің мазамызды алмас еді-ау,-деді Вилл.

Генри ұнатпаған түрде бірдеме айтып міңгірледі де, он бес минут шамасы үндемей отырысты. Генри отқа үңіле қарап отыр, Вилл айналаның бәрінде де қараңғыда жарқырап, жақындап келе жатқан отт


EXERCISES FOR COMPARISON


  • Read the three texts thoroughly, noting differences that jump to your attention.

  • Read the texts aloud to feel difference in rhythm.

  • Study the differences in the vocabulary, choice of words and their competitive conceptual force. Note down the most striking differences a) between the Kazakh and English texts. Comment on the changes.

  • Study the difference in the syntactic structure of the texts and comment on how the changes influence the rhythm of the narrative.

  • Study the style of the source text to compare it with the two translated variants. Identify connection between changes in style and shifts in mood and imagery.

  • Discuss the results of the competitive study.

Task for comparison:



White Fang - Ақ азу

Jack London

White Fang

THE WALL OF THE WORLD
By the time his mother began leaving the cave on hunting expeditions, the cub had learned well the law that forbade his approaching the entrance. Not only had this law been forcibly and many times impressed on him by his mother's nose and paw, but in him the instinct of fear was developing. Never, in his brief cave-life, had he encountered anything of which to be afraid. Yet fear was in him. It had come down to him from a remote ancestry through a thousand thousand lives. It was a heritage he had received directly from One Eye and the she-wolf; but to them, in turn, it had been passed down through all the generations of wolves that had gone before. Fear!—that legacy of the Wild which no animal may escape nor ex­change for pottage.

So the grey cub knew fear, though he knew not the stuff of which fear was made. Possibly he accepted it as one of the restrictions of life. For he had already learned that there were such restrictions. Hunger he had known; and when he could not appease his hunger he had felt restriction. The hard ob­struction of the cave-wall, the sharp nudge of his mother's nose, the smashing stroke of her paw, the hunger unappeased of several famines, had borne in upon him that all was not freedom in the world, that to life there was limitations and restraints. These limitations and restraints were laws. To be obedient to them was to escape hurt and make for happiness.

He did not reason the question out in this man-fashion. He merely classified the things that hurt and the things that did not hurt. And after such classification he avoided the things that hurt, the restrictions and restraints, in order to enjoy the satisfactions and the remunerations of life.

Thus it was that in obedience to the law laid down by his mother, and in obedience to the law of that unknown and name­less thing, fear, he kept away from the mouth of the cave. It remained to him a white wall of light. When his mother was absent, he slept most of the time, while during the intervals that he was awake he kept very quiet, suppressing the whim­pering cries that tickled in his throat and strove for noise.

Once, lying awake, he heard a strange sound in the white wall. He did not know that it was a wolverine, standing out-side, all a-trembling with its own daring, and cautiously scent­ing out the contents of the cave. The cub knew only that the sniff was strange, a something unclassified, therefore unknown I terrible — for the unknown was one of the chief elements at went into the making of fear.

The hair bristled up on the grey cub's back, but it bristled silently. How was he to know that this thing that sniffed was athing at which to bristle? It was not born of any knowledge of his, yet it was the visible expression of the fear that was in him, and for which, in his own life, there was no accounting. But fear was accompanied by another instinct — that of con­cealment. The cub was in a frenzy of terror, yet he lay without movement or sound, frozen, petrified into immobility, to all appearances dead. His mother, coming home, growled as she smelt the wolverine's track, and bounded into the cave and licked and nozzled him with undue vehemence of affection. And the cub felt that somehow he had escaped a great hurt.




Джек Лондон

Ақ азу

ДҮНИЕНІҢ ҚАБЫРҒАСЫ
Анасы үнгірінен ұзап аң аулап кеткенде, өзі үнгірден шықпау керек деген заңды бөлтірік орындайтын болған. Оған бұл заңды шешесі бір есе тұмсығымен нұқып, бір есе аяғымен тарпып есінен шықпастай қылған еді, сон-дыктан оньң сақтану сезімі күшейе берді. Үңгір ішінде өткізген аз өмірінің ішінде, оны қорқытарлық ештеңе кездескен жоқ. Сактану деген бөлтіріктік мың-мыңдаған арғы бабалар өмірінен қалған жөрелгі. Бұл жөрелгіні мұның өзіне жеткізген қаншық қасқыр мен Жалғызкөз, оларға да өздерінің ата-аналары арқылы жеткен, — сүйтіп даланың жабайы аңдарының ешбіреуі бұл жөрелгіден құр калмайды және оны көкейлерінен шығармайды. Сақтану, сақтану!

Сүйтіп, сұр бөлтірік сақтануды білетін, бірақ оның


себебін ұқпайды. Мүмкін ол өмірдің қысымы деп ұға-
тын шығар, өйткені ол қысым деген бар екенін білетін.
0л аштықты көрген, олай болса аштық дегеніміз кысым
ғой. Алдынан кедергі болған қатты қабырға, оны анасы
аяғымен итеріп жіберіп домалатып тастау соққысы, тамаққа
жарытпай қайталай беретін аштык, — өмірде
өне бойы еркіндік қана емес, қысымшылық та бар екені-
не оның көзін жеткізген міне осы кедергінің өзі заң, ол
осы заңға бойсұнумен ғана соккыдан кұтылуға да, та
мақ табуға да болады.

Әрине, бөлтіріктің бұл мәселесін шешу әдісі адамдардікі сияқты емес.

Ол тек ауыртатын зат пен ауыртпайтын затты айыра біледі. Сондықтан ол рахатты өмір өткізу үшін, тек зиянды затқа жуымайды.

Сонымен, шешесі баулып ұғындырған осы заңға мойынсуну — сақтануға жеткізді де, бөлтірік іннің аузына келуді қойды. Қайткенмен де оның ойынан жарық қабырға шықпай жүр. Анасы кеткен кезде ол уақытыньң көбін ұйқыда өткізеді, ал оянған соң қыңсылауын қойып, тыныш жататын болды.

Бір күні ол ұйкыдан оянған кезінде кұлакқа жат бір сыбыр есітті. Бөлтірік оның күзен екенін білген жоқ, күзен іннің аузына келіп, өзінің жайшылықтағы батылдығын койып, барынша сақтана тұрып, ін ішінде не барын білмек болып тұр еді. Бөлтірік оның иісінен басқа бір, таныс емес бір зат екенін сезді, осы таныс емес нәрсе деген корқыныш —хатердің бастысы болып табылады.

Бөлтіріктің арқа жүні тікірейіп кетті, бірақ үн шығармады. Арқа жүнін неліктен тікірейтті? Шамасы оның қорыққандығынан өзінен өзі арқа жүні тікірейген болар, өзінің өмірінде мұндай уақыйға кездеспеген болатын.

Ал, қорқыныш өзімен бірге соқыр сезімнің бір қылығын, қорғануды ала келді.

Бөлтірікте зәре калмады, үн шығармай, қозғалмай, тастай қатып, өлі дене сияқтанды да қалды. Анасы қайтып келген кезде күзеннің ізінен иісін сезіп, рылдап інге қарай жүгіріп кіріп, бөлтірігін жалап, аймалады да қалды. Сол кезде бөлтірік те өзі бір үлкен хатерден аман калғанын білді.


Exercises for comparison


  • Read the whole story in English and think over its content and style.

  • Read the whole story in translation and think about the general impression the text produces.

  • Study the emotional background of the source text and mark the emotional key-words and their stylistic value.

  • Compare the source key-words with the translation and decide if the counterparts are adequate.

  • Study the epithets in the source text and compare the choice of equivalents in the translation.

  • What words or phrases in the source text require translator’s comments? Is everything clear in the translation of such units? What should be clarified about the time?

  • What is added and what is omitted in translation in comparison with the source text?

  • Sum up the ideas you have about the translation and comment on it in general.

  • See what you would change in the translation and/or give your own variant.

Task for comparison:



Дворян ұясы - A House of Gentlefolk

Дворян ұясы

И.С. Тургенев

Тарау ІІ
Yйгe ұзын бойлы адам кірді, үстінде таза сюртyгi бар, шалбары қысқа, сұр

ұлпадан биялай киген және 6ipeyi қара, 6ipeyi ақ, екі галстук тағыпты. Өне бойы — әдеп пен сыпайылық тәрізді, жүзі де келбеті, самай шашы жабыса таралған; сықыры жоқ, өкшесіз етігіне шеін сыпайы. Бұл кici әyeлi үй иeciнe иіліп, содан соң Марфа Тимофеевнаға қара тағзым eттi де, биялайын асықпай шешіп, Марья Дмитриевнаның колына иілд. Әйел қолын кұрметпен eкi рет cүйiп алып, креслоға асықпай отырды да, саусағының ұшын сыйпалай түciп, сөз бастады:

-Елизавета Михайловна сау ма?

-Иә, ол бақшада едію

-Елена Михайловна да сау ма?

-Леночка да бақшада. Немене, жаңалық жоқ па?

-Неге болмасын, неге болмасын,— деп, қонақ кipпiriн жай қағып, ернін соза сөйледі.—Гм!.. Miне, мәлім eтeйiн, таң қаларлық жаңалық бар: Лаврецкий Федор Иванович келіпті.

Марфа Тимофеевна таң қалып:

-Федя! Немене, жаныңнан шығарып отырған жоқсың ба, әкем-ау?— деді.

-Жоқ, тiптi өз көзіммен көрдім.

-Е, ол әлі дәлел емес.

Гедеоновский Марфа Тимофеевнаның кекесінің естімеген кісі боп:

-Денесі қатты ірілепті. Жауырыны бұрынғыдан да жалпайыпты. Бетінің қызылы да молайыпты. Марья Дмитриевна жай сөйледі.

-Ірілепті дейсіз бе? Ірілейтін не жөні бар еді? Гедеоновксий бұл сөзді құптай кетті.

-Рас-ау, оның орнында басқа болса, жұрт көзіне көрінуден ұялар еді!

-Неменесі бар?—деп Марфа Тимофеевна кие сөйледі.—О не деген сандырақ? Туып-өскен жеріне келіпті, кайда кетсін деп едіңіз? Және өз басының айыбы болса екен-ау!

-Ханым, мәлім етейін, әйел өзін жаман ұстаса, әрқашан оған ері кінәлі.

-Е, әкесі, оны өзің бойдақ болған соң айтасың ғой.

Гедеоновский зорлықпен езу тартты. Аз үндемей отырып:

-Білуге болар ма екен,—мынау көркем шарф кімге арналады екен?— деді.

Марфа Тимофеевна бұған жалт қарады да, жауап қатты:

-Бұл, кім өсек айтпай, аярланбай жүретін болса, және сондай адам дүниеде бар болса, соған


арналады. Федяны мен жақсы білемін, оның бар жазығы әйелін еркелеткені, үйленгенде де ғашық боп үйленген. Ал сол бір ғашықтықпен үйленген тірліктен ешуақытта татымды іс шықпайды!-деп, кемпір Марья Дмитриевнаға қиыс қарады да, орнынан тұрды.—Ал енді сен, әкесі, азуыңды тілесең маған да баса бер, мен кетейін, бөгет болмайын!—деп Марфа Тимофеевна жүріп кетті.

Марья Дмитриевна апасын көзімен жөнелтіп салып:

-Бұл кісі әрдайым осындай. Әрдайым!— деді. Гедеоновский қостай түсті:

-Жасы сондай ғой, не істерсіз. Сөзін көрдіңіз бе, «кім аярланбаса» дейді. Осы күнде аярланбайтын кім бар екен, заман солай емес пе? Менің бір аса құрметті досым бар еді, шені де үлкен адам болатын, сол айтушы еді, бұ күнде тауық та дән көрсе қулықпен ұмтылады, тура бармай қырындап келуге тырысады,—деп. Ал, сізге қарасам, менің бекзадам, сіздің ғана мінезіңіз анық періштедей; маған аппақ қолыңызды ұсыныңызшы.

Марья Дмитриевна аз күлімсіреп, Гедеоновскийге өзінің толықша қолын, шынашағын көтере түсіп, созған еді, Гедеоновский мұның қолын сүйіп отырғанда әйел өз орындығын тақай түсіп, аз иіліп ақырын ғана сұрады:

-Сөйтіп, оны көрдіңіз бе, өзі шын дені сау, көңілді ме екен?

-Көңілді, жаман емес,—деп Гедеоновский сыбырлай жауап берді.

-Ал қазір әйелі қайда екен, оны естідіңіз бе?

-Соңғы кезде Парижде болған-ды; ал естуімше қазір Италия мемлекетіне көшсе керек.

-Япырай, Федяның халі масқара ғой; қалай төзеді екен; ақылым жетпейді. Рас, мұндай әркімнің де басына келеді; бірақ, былай айтқанда, мұны бүкіл Европаға әшкереледі ғой,

Гедеоновский күрсініп алды.

-Рас, рас! Айтуынша ол әйел артистермен, күйшілермен және оларша қалай деуші еді, арыстандармен, айуандармен де ашнажай дейді ғой. Ар-ұяттан мүлде безген де...



Марья Дмитриевна қостай сөйледі.

-Соншалық, соншалық аяныш, туыс жағын санасақ, Сергей Петрович, білесіз бе, ол менің немере інім болады ғой.

-Әрине, әрине, сіздің үйіңізге қатнасы барды мен білмей қоям ба? Білем ғой.

-Бізге келер ме екен? Қалай ойлайсыз?

Қисыны...келетін болар. Бірақ естуімше, өзінің, қыстағына бармақ білем.

Марья Дмитриевна көзін аспанға көтере сөйледі.

-Аһ, Сергей Петрович, Сергей Петрович, ойласам, бізге, әйелдерге өзімізді ұстауға қандайлық сақтық керек десеңізші!

-Әйелдің де әйелі бар ғой, Марья Дмитриевна. Бақытсыздыққа қарай, туысқандар бар... әрине, жасы да бір сәрі, және жастайынан жолды үйретпеген болар. (Сергей Петрович қалтасынан көкшіл орамал алып, соны жаза бастады.) —Ондай әйелдер болады, әрине. (Сергей Петрович орамалдың ұшын көзіне кезек тигізді.)—Бірақ, жалпы айтсақ, аңғарсақ бар ғой... Қаланың шаңы сұмдық
қой!—деп сөзін аяқтады.

-Маман, маман!—деп үйге бір он бір жас шамасындағы, сүйкімді кішкене қыз жүгіріп кірді.—Бізге Владимир Николаевич атқа мініп келді!—деді.

Марья Дмитриевна орнынан түрды; Сергей Петрович те тұрып, иіліп:

лена Михайловнаға біздің құрмет!—деді, содан соң үйдің бұрышына қарай барып, әдеп сақтап, сырт айналып, өзінің түзу біткен сүйір тұмсығын ұстап сіңбіре бастады.

-Аты ие деген тамаша!— деп кішкене қыз сөйлеп тұр.— Ол жаңа қақпа жанына келіп еді, Лиза екеумізге қазір сыртқы есікке келем!—деді. Осы кезде ат дүбірі шықты да, сұлу торы атқа мінген көрнекті салт атты көшеден бұрылып, ашық терезенің түбіне тоқтады.


A House of Gentlefolk

жүктеу 436,05 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау