62
жоқ, сабақтардың өздері салыстырмалы түрде қысқа және қалыпты кестеге
оңай сыйғызылады. Еліктеу жаттығуының мысалы – қандай да бір заң
ережелері, ережелер, әдістер, нұсқаулықтар туралы білімді тексеру, мысалы:
төтенше жағдай орын алған жағдайдағы әрекеттер, мемлекеттік және
муниципалдық басқару органдарындағы азаматтардың өтініштерімен жұмыс,
бухгалтерлік, статистикалық есеп формаларын толтыру, т.б. Проблемалық
лекцияның әдістемелік жасақтамасына жатқызуға болады.
Жағдаят – бұл іс жүзінде орын алған қандай да бір құбылысты
айқындайтын фактілер мен деректердің жиынтығы. Бұл жағдайда басқару
саласына тән кез-келген жағдаят талдау мен оқыту нысаны бола алады.
Жағдаяттың талдау материалынан бөлек шешуді талап ететін проблемалардан
да тұратын жағдайы болады.Бұл әдіске келесі негізгі белгілер тән:
•
берілген уақыт сәтіне арналған нақты жағдаяттың болуы;
•
сайысушы топтармен не жеке тұлғалармен жағдаяттарды шешу
жолдарын әзірлеу;
•
алдын-алаықтимал рецензиялау арқылы жағдаяттарды шешудің
әзірленген нұсқаларын талқылау,
оларды бұқаралық қорғау, т.б.;
•
сабақ жүргізетін мұғалімнің қорытынды жасауы және нәтижелерді
бағалауы. Жағдаятты талдау және шешу қарастыру әдісі арқылы жүзеге
асырылады.
Нақты жағдаяттар әдісінің аталған нышандары оны тиімді қолдану
саласын
айқындайды.
Әдетте
статикалық
жағдайдағы
жеке
ұйымдастырушылық, экономикалық не басқарушылық міндет қарастырылған
жағдайларда аса орынды болатыны анық. Ықтимал шешу жолдары сандық не
сарапшылық тұрғыдан бағалануы мүмкін, бұл аяғында олардың арасындағы ең
орындыларын қабылдауға мүмкіндік береді. Әдетте ең жақсы жолы алдын-ала
бекітілген дұрыс және айқын шешім болмайды, сабаққа қатысушылар ұсынған
материалдарды ескере отырып, жетекші тарапынан қалыптасады.
Оқу үдерісіндегі міндеттеріне қарай жағдаяттардың төрт түрін
ажыратамыз:
проблемалық жағдаят, бағалау жағдаяты, иллюстраицялы
жағдаят, жаттығу жағдаяты.
Проблемалық жағдаят шынайы өмірдегі факторлардың белгілі бір
үйлесімін білдіреді. Қатысушылар шешім табуға тырысатын не шешімнің
мүмкін еместігі туралы тұжырымға келетін басты тұлғалар болып табылады.
Бағалау жағдаяты шығу жолы айтарлықтай дәрежеде табылған жағдайды
сипаттайды. Сонымен қатар бұрын қабылданған шешімдерге сыни талдау
жүргізіледі. Болған оқиғаға қатысты себепті қорытынды жасалады.
Тыңдаушылардың ұстанымы – іс жүзінде бейтарап бақылаушының көзқарасы.
Иллюстрациялы жағдаят негізгі тақырыпқа қатысы бар және мұғалім
ұсынған қандай да бір күрделі рәсім не жағдаятты білдіреді. Ол пайымдаудағы
дербестікті аз деңгейде ынталандырады. Бұлар – ұсынылатын мәнді
түсіндіретін мысалдар, алайда оларға қатысты сұрақ не келісім білдіруге
болады, онда иллюстрациялы жағдаят бағалау жағдаятына ауысады.