Мектебінде

131
Интерактивті  тақтада  ұлттық  киімдерге  байланысты 
слайд көрсетіледі. 
- Балалар, тақтаға мұқият қарап, тыңдап отырыңыздар.                         
Мұғалім: - Бүгінгі сабақта 3 топ болып жұмыс істейміз.
1-топ – Бас киімдер; 2-топ – Киімдер; 3-топ – Аяқ киімдер.
(Әр топқа мәтін, алгоритм парақшалары таратылады).
Жұмыс  алгоритмі:  1.  Мәтінді  түсініп  оқыңыздар, 
мәтіндегі негізгі ойды табыңыздар.
2. Мәтін бойынша келесі топқа сұрақтар  дайындаңыздар.
3. «Ұлттық киім» тақырыбында диалог дайындаңыздар.
4. «Кім тапқыр?» ойынындағы сөзжұмбақты шешіңіздер.
5.  Тақтадағы  «Өрмекші»  ойыны  арқылы  киімге  байла-
нысты мақал-мәтелдерді еске түсіріңіздер.
6.  75-беттегі  тұрақты  сөз  тіркестері  бойынша  салалас 
құрмалас сөйлем құраңыздар.
7.  Технология  пәнінің    мұғалімі  Леонтьева  Валентина 
Борисовнаға сөз беріледі.
8.  «Кім  жылдам?»  ойынындағы  сұрақтарға  жауап 
беріңіздер.
І  кезең. Мәтінді оқып, оның негізгісін бөліңіздер. 
Ықтимал жауап:  - Тақия – кішігірім сәтен, шұға, барқыт 
сияқты  материалдан  әр  түрлі  тәсілмен  (сыру,  кестелеу) 
тігілген  бас  киім.  Оның  қалыңдау  жұмсақ  материалдан  әр 
түрлі астар тігіп, арасына кейде жұқалап жүн немесе мақта 
салып  жасайтын  түрлері  де  болған.  Тақияның  үлгілері 
де  көп:  зерлі,  үкілі,  оқалы,  сырма,  шошақ  төбе,тікше,  т.б. 
бірнеше түрге бөлінеді.
ІІ кезең. Мәтін бойынша І топ – ІІ топқа, ІІ топ – ІІІ топқа, 
ІІІ топ – І топқа сұрақ дайындайды.
Ықтимал  жауап:  -  Тақия  қандай  бұлдан  жасалады? 
Оның қандай түрлері бар?
ІІІ кезең. Осы тақырыпта диалог құрыңыздар.
Ықтимал жауап:

132
- Алло, Дильназ, сәлем! Бұл Ирина ғой.
- Иә, Ирина, қалың қалай?
-  Жақсы.  Дильназ,  сен  бүгін  кешке  «Алтыбақанға» 
барасың ба?
- Әрине, барамын.
- Қандай киім киіп барасың?
- Алтыбақан – ұлттық ойын ғой, сондықтан ұлттық киім 
киемін, басыма тақия, аяғыма кебіс киемін.
-  Дильназ,  мен  де  ұлттық  киім  киемін,  басыма  сәукеле 
киемін.
-  Ирина,  сәукелені  тұрмысқа  шыққанда  қалыңдық  қана 
киеді, саған киюге болмайды.
-  Ой,  Дильназ,  айтқаның  қандай  жақсы  болды.  Мен 
білмейді екенмін.
- Сен басыңа тақия ки, сол дұрыс.
- Рахмет, Дильназ, кешке кездескенше.
ІV  кезең.  «Кім  тапқыр?»  ойынындағы  сөзжұмбақты 
шешіңіздер.
   
                                                                     
 
Ұ 
 
 
 
 
 
 
Л 
 
 
 
 
Т 
 
 
 
Т 
 
 
 
Ы 
 
 
 
 
 
 
 
 
Қ 
 
 
                                             
К 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
И 
 
 
 
 
 
І 
 
 
 
М   
 
 
 
 
 
 
Д 
 
 
 
 
 
 
Е 
 
 
 
 
Р 
 
 
  

133
V кезең. «Өрмекші» ойынындағы мақал-мәтелдерді еске 
түсіріңіздер.
1. Хандар киер мұрақты,             күші – азық.
2. Қалмақ абзалы – мұрақ,          Ағаш көркі – жапырақ.
3. Киіміне қарап қарсы алады,    етікті нәл сақтайды.
4. Адам көркі – шүберек,             Көрпе абзалы – құрақ.
5. Ерді құдай сақтайды,               Басына қарап шығарып 
                                                        салады.
6. Жаяудың аты – шарық,            Қараша киер құрақты.  
VІ  кезең.  75-беттегі  тұрақты  сөз  тіркестері  бойынша 
салалас құрмалас сөйлем құраңыздар.                       
Ықтимал жауап: - Қолбасшылар тойтарыс беріп тыныш-
талып қалып еді, бірақ жау тұтқиылдан тон жамылып келіп 
қалды.
Бекіту:  -  Сонымен,  балалар,  бүгінгі  сабақты  бекітеміз. 
Балалар, ұлттық киімдерді тағы қалай жіктеуге болады?
Ықтимал  жауап:  -  Жыл  мезгілдеріне  байланысты: 
қыстық,  күздік,  жазғы,  көктемгі,  күнделікті    киетін  киім, 
салтанатты киім.                              
Мұғалім: - Салтанатты киімді күнде киюге бола ма?
Ықтимал жауап: - Жоқ, киюге болмайды.
Мұғалім: - Дұрыс айтасыңдар, балалар, салтанатқа, тойға 
киетін  киімді  күнде  киіп,  жарқырап  жүруді    қазақ  халқы 
дөрекі деп санаған. Қазір сөзімді осы мектептегі технология 
пәнінің  мұғалімі    Леонтьева  Валентина  Борисовнаға 
беремін. Ол ұлттық киімдердің қазіргі кездегі қолдану аясы 
туралы сөз қозғайды. І топтан бір оқушы шығып, көрмедегі 
оқушының өз қолымен тіккен қамзолы туралы айтып береді. 
ІІ топтан да бір оқушы шығып, Сәуле, Әлібай Бапановтардың 
жасаған еңбектері туралы буклеттерді көрсетіп әңгімелейді. 
ІІІ  топтан  да  бір  оқушы  шығып,  атақты  дизайнер  Балнұр 
Асанова  және  осы  мектептің    жас  түлегі  Яна  Агапованың 
жұмыстарымен таныстырады.

134
Қорытындылау.   
-  Сабағымызды  қорыту  үшін    «Кім  жылдам?»  ойынын 
ойнайық. Әр оқушы     өзіне ұнаған ұяшықтағы сандарды 
таңдайды. Сандарға сәйкес сұрақтар беріледі.
                            1. Барқыттан тігілген қыз – келіншектер
                            киетін жеңсіз киім. (Қамзол)
                            2.Ерлер киімінің бірі.  (Жейде)
                            3.Үлкендер де, балалар да, әйелдер де
                            киетін сыртқы киім. (Тон)
4. Тек қана қалыңдық киетін бас киім. (Сәукеле)
5. Қымбат аң терісінен тігілген қыздар да, ерлер де киетін 
бас киім (Бөрік)
6.  Тонның  ең  әдемі,  жылы,  қымбат  бағалысы  қалай  
аталады? (Қамқа тон)
7. Үкі тағып серілер де, қыздар да киген бас киімді ата 
(Тақия)
8.  Етегіне желбіреуіш салынған әйелдер киімі. (Көйлек)
9.  Балалы  болғаннан  кейін  киетін  киелі  бас  киім. 
(Кимешек)
Бағалау. 
Үй тапсырмасы: ұлттық киімдердің, оның ішінде үйлену 
тойында киілетін киімдер туралы зерттеу жұмысын жазу.
ҰЛТТЫҚ КИІМ
Тіршілікте әр ұлтқа бір елігіп,
Батыс жаққа бетін бұрған желігіп
Біздің қазақ кім боларын білмей жүр
Тұрақты ұлттық киімінен жерініп...
  1      4      7 
2      5      8 
3      6      9