Пештің конструкциясы мен жұмысының сипаттамасы

Автоматтандырылған жүйелердің қызметі мен функциялары

1. 
   Жүйенің қызметі
   

2. 
   Автоматтандырылған жүйенің функциялары
   

Жүйеде реттелінетін органдарының шекті күйлерінің, бекітулі құрылғылар мен өлшенетін айнымалылардың шекті шамаларының сигнализациясы қарастырылған. Пешті қолымен қосу режимінің күрделілігінен, жүйеде, технологиялық талаптарды сақтай отырып, пешті дартылай автоматты және автоматты түрде қосу қарастырылған.

Блокадалау мен қорғаудың барлық түрлері котроллер арқылы жүзеге асырылады.

Пешті апаттық тоқтату кнопкалары қарастырылған, солардың реакциясымен контроллер сәйкес бағдарламабойынша пешті тоқтатады.

РД-мен сәйкес, жүйеде, блокадалау мен қорғау жүйесінде қатысатын датчиктерден түскен сигналдардың далалық шинадан тыс бөлек байланыс каналдары бойынша контроллерге қосылуы қарастырылған.

Әр пешке оператордың бөлек панелі қарастырылған. Пилотты оттыққа оттың жоқтығы туралы сигнал түскен кезде пилотты газдың сызығындағы отсекті клапаның қоректенетін кернеуінің өшірілуі қарастырылған.

Отын сызықтарындағы қысымның жіберілетіннен төмендегені туралы сигнал түскен кезде оттықтардың жануын блокадалау қарастырылған.

Қысылған ауаның қысымы жіберілетіннен төмендегені туралы сигнал түскен кезде оттықтардың жануын блокадалау қарастырылған. Түтін шығатын құбырдың шибері жабық болғанда және желдеткіштер өшіп қалған кезде (ауа коллекторында қысым болмай қалғанда) оттықтардың жануын блокадалау қарастырылған.

Пештің негізгі оттықтарына кететін отын шығынын автоматты реттеген кезде оттықтың шығысындағы түтін газдардың берілген температурада ұстап тұру қарастырылған.

Оттықтың шығысындағы сиретілуді су бағанының 2 мм-ден төмен болмауын ұстап тұру қарастырылған. Пештің қалыпты жұмысы кезінде оттықтағы сиретілуді режимдік картамен сәйкес подта немесе басқа бақылау нүктелерінде ұстап тұру қарастырылған.

Қыздырылатын өнімнің қысымы мен шығынның лезде төмендеуі кезінде пештің апаттық тоқтатылуы қарастырылған.

Кететін түтін газдарының максималды берілген температурадан асып кеткен жағдайда пеш оттықтарына отын берілісінің апаттық тоқтатылуы қарастырылады. Негізгі оттықтардың алдында жағылатын газдың қысымы берілген шектерге қатысты төмендеуі немесе жоғарлауы кезінде пеш оттықтарына отын берілуінің апаттық тоқтатылуы қарастырылған.

2. 
   Есептің қойылымын сипаттау
   

1. 
   БТП-10М-Э мұнай қыздыру пешінің автоматтандыру жүйесі келесі функциялардың орындалуын қамтамасыз етеді:
   

• 
  Пештің автоматты түрде жағылуы;
  
• 
  Пешті режимге автоматты түрде шығару;
  
• 
  Жұмыстың қажетті режимін ұстап тұру;
  
• 
  Пешті сөндіру;
  
• 
  Жану үрдісінің тиімділігі;
  
• 
  Пеш жабдықтарының автоматты түрде қорғау;
  
• 
  Автоматты түрде өрт сөндіру;
  
• 
  Алгоритмдердің автоматты түрде өңделуі: - “Пештің апаты”, “Пештің өрті” және “Қыздыру пунктінің апаты”.
  

2. 
   Технологиялық үрдістің жүрісін бақылау МДП, РДП және ЦДП-рдан жүргізілу керек. Қыздыру пештерінің барлық технологиялық құрылыстарын басқару – операторлық бөлмеден және жергілікті жүргізіледі.
   
3. 
   Мұнайды қыздыру үрдісін оптималдауын – түтін құбырындағы газдар құрамын түзете отырып мұнай шығысындағы температура – параметрі бойынша жүзеге асыру.
   
4. 
   Сигналдың пайда болу себебінің мағынасын ашатын алдын-ала ескерту және апаттық сигнализацияның қосылуын көрсететін тезнологиялық параметрлердің өлшеу және тіркеу мүмкіншіліктерін қамтамасыз ететін құралдар операторлық бөлмеде қондырылуы қажет (жұмыс SCADA жүйесінде)
   
5. 
   Апаттық жағдайлардың сигнализациясын қоршау дуалының артында әр бір пешке қарама-қарсы периметр бойынша орналастырылған “Әйнекті сындыр да, батырманы бас” түріндегі қол хабарландырғыштарда жасау. Кез-келген хабарландырғышты қосқан кезде, операторлық бөлмеде “Назар аударыңыз, апат!” деген дыбыстықжәне жарықтық сигнализация жұмыс істеу керек, және сонымен қоса бір уақытта операторлық бөлменің сыртында орналасқан қоңыраудың қатты соғуымен сыңарласу керек.
   
6. 
   Автоматика пеш жұмысын тоқтатуын және оның коммуникациялардан үзілуін келесі жағдайларда қамтамасыз ету қажет:
   

• 
  Қыздырылатын мұнай шығынының жіберілетінінен төмендеуі;
  
• 
  Жұмыс істеп тұрған оттықтағы отынның өшуі;
  
• 
  Пештегі қыздырылатын мұнай қысымының құлауының төмендеуі;
  
• 
  Ауа коллекторындағы ауаның төмен қысымы;
  
• 
  Келтірілетін газ құбырындағы жағылатын газдың төмен қасымы;
  
• 
  Пеште немесе мұнай қыздыру пунктінде өрттің пайда болуы кезінде.
  

7. 
   қауіпсіздендірудің автоматика жүйесін қосу кнопкаларын бөлек панелде конструктивті түрде орналастыру.
   
8. 
   Қауіпсіздендіру автоматикасы келесілерді қамтамасыз еті қажет:
   

• 
  “Пеш апаты № …” батырмасын басқан кезде (ирек түтіктердің ажырауы, пештің кіріс/шығыс ысырмаларының шектерінде құбырлардың ажырауы және т.б. типті жануарлармен байланыссыз әртүрлі апаттық күйлерінің пайда болуын қарастырады) барлық жұмыс істеп тұрған пештердің газ беру сызықтарында ысырмалар жабылады, одан кейін дренажды сыйымдылыққа лақтырмалы ысырма ашылады.
  
• 
  Жұмыс істеп тұрған пештің кірісіндегі немесе шығысындағы ысырмалардың кез-келген себеп бойынша жабылуы алдынғы пункттғы барлық операцияларды орындай отырып, “Пеш апаты № …” жағдайына теңестіріледі. Сонымен қатар операторлық бөлмеде себептің мәнін ашатын дыбыстық және жарықтық сигнализацияны қарастыру қажет.
  
• 
  “Пеш өрті № …” батырмасын басқан кезде барлық жұмыс істеп тұрған пештердің газ беру сызықтарындағы ысырмалар жабылады, ал апаттық пеште үрлегіш желдеткіштері өшіріледі, мұнайды тасымалдауын қамтамасыз ету үшін қиятын сызықты ысырма ашылады. Осы ысырманың қозғалысы басталғаннан кейін жұмыс істеп тұрған пештердің кіріс/шығыс ысырмалары бір уақытта жабылады, дренажды сызықтардың ысырмалары ашылады, көбікпен өшіру сорабы қосылады, содан кейін апаттық пештің көбік құбырындағы ысырмалар ашылады.
  

2. 
   БТП-10М-Э пешін басқару жүйесі
   

• 
  Пешті қосу;
  
• 
  Жұмыс режимі;
  
• 
  Пешті тоқтату.
  

Пешті қосу “Мұнай өндіретін және мұнайхимиялық өнеркәсіптеріндегі құбырлы пештерді техникалық пайдалану ереджелерімен” (ТП.01.88) Мәскеу қ., 1988 ж. және ВНИИ Нефтемаш және ЦКБН-мен жасалған “Типті құбырлы пештерді қосу, пайдалану және тоқтату бойынша уақытша нұсқауға” сәйкес жүзеге асырылады.

Пешті қосу дайындау операцияларынан басталады:

• 
  Газды отын сызығын желдету;
  
• 
  Ауа шығынының ашық шибері кезінде пештің оттық көлемін желдету;
  
• 
  Қыздырылған өнімнің (мұнайдың) циркуляциясын қамтамасыз ету.
  

Негізгі оттықтардың жағылуы защитно-запальная құрылғының (ЗЗҚ) комплектіне кіретін пилотты оттықтардың жағылуынан басталады. Әр бір негізгі оттықтың өз ЗЗҚ комплектісі бар (қорғау дәрежесі IP54, min t = -40⁰C) оның құрамына кіретіндер:

• 
  Пилотты оттық ЭИВ-НН;
  
• 
  Жоғары кернеу көзі ИВН-01;
  
• 
  Отты бақылау датчигі СЛ-90;
  
• 
  Электромагнитті газды клапан ЭМКГ-8;
  
• 
  Түйісу блогы БС-01;
  
• 
  Газды сүзгі ФГ-ОМ5.
  

• 
  Ауа шығыны және түтін құбырының шиберлері 30% ашық күйіне орнатылады;
  
• 
  Пештің пилотты оттықтарының коллекторындағы пилотты газдың (РІ22.01) қысымы 1,0 кгс/см² тең етіп орнытылады;
  
• 
  Бірінші пилотты оттыққагаз беру клапаны ашылады;
  
• 
  Жоғарыкернеу көзіне қорек кернеуі беріледі.
  

Жұмыс режимінде пилотты оттықтар үнемі жұмыс істеп тұрады. Пилоттыларды жаққаннан кейін негізгі оттықтардың қосылуы басталады.

Негізгі оттықтарды жаққанда қосудың екі режимін қарастырады:

• 
  Суық қосу;
  
• 
  Жылы қосу;
  

Жылы қосу пеш аз ғана уақыт тоқтап тұрған кезде болады.

Пешті суық және жылы қосқан кезде пешті қыздыру графигін ұстану қажет, ол график өнеркәсіптің эксплуатациялау қызметінің технологиялық нұсқауымен орнатылады.

Қыздыру пештің ирек түтігіндегі мұнайдың циркуляциясы кезінде болады. Пеш құрылысының ерекшелігі, оттықтар санының көптігі және оларға қызмет көрсету персоналының шектелген саны жағу үрдісін жартылай автоматты немесе автоматты, ал пештегі жұмыс режимін ұстау – автоматты режимдерге әкеп соғады.

2. 
   Жергілікті пультпен (батырмалы панель РР-17) пешті жартылай автоматты түрде жағу.
   

• 
  Мұнайдың циркуляциясын бақылау. 0÷3 кгс/см² аралықтарында болатын пештегі қысым құлауы және мұнай шығыны ≥0,5м³/сағ анализделеді.
  
• 
  Газды отын сызығын желдету. Негізгі оттықтардың газды отын сызығының және пилотты оттықтардың газды отын сызығының лақтырмалы клапандары ашылады. Оттық клапандары жабылады. Басты оттықтардың газ беру басқарылатын клапаны, басты оттықтардың жағылатын газ беру қима клапаны,пилотты оттықтардың жағылатын газ беру қима клапаны ашылады. Желдету біткеннен кейін лақтырмалы клапандар жабылады.
  
• 
  Пештің отық көлемін желдету. Түтін құбырының шибері ашылады, ауа шығынының шибері ашылады, желдеткіштер қосылады. Желдетуді тоқтату моменті жылжымалы газо индикатормен анықталады.
  

жалпылағыш сигналдың (жергілікті пультке рұқсат ету) өндірілуіне бағдарламалық рұқсат береді. Рұқсатты алған кезде пультта “Разрешениерозжига” деген жасыл шам жағылады.

Осыдан кейін пилотты оттықты жағуға кіріседі. Пилотты оттықты жағу №1-ден №9- ға дейін тізбектей келесі ретте болады.

№1÷9 “№1÷9 пилотты жанарғы газының клапанын ашу” батырмасы басылады. Осы кезде ауа шығынының шибері және түтік құбыры 30% ашылу қалпына орнатылады. әрі қарай газ клапаны ашылады және отынның тұтануына разряд береді.

Егер тұтану пайда болса, онда жалынды бақылау датчигі жұмыс істеп, және ол туралы ақпарат пультте жасыл шамның жануымен көрсетіледі.

Сонымен, қалған барлық пилотты оттықтар жіберіледі. Егер барлық пилоттық оттықтар қосылған болса, онда барлық шамдар жағылуы керек.

Барлық пилотты оттықтар жұмыс режимінде болғандықтан, негізгі оттықтардың жағылуы басталады. Жағу үшін “Негізгі жанарғыны жағуды бастау” батырмасын басу қажет. Осы сигнал пайда болған кезде жағылатын газды негізгі оттыққа жіберу клапаны ашылады.бұл опративті персоналмен бақыланатын барлық негізгі оттықтардың параллельді жануына әкеледі.

Жағу үрдісін жылдам тоқтату үшін, пультте “Пешті жағуды тоқтату” кнопкасы қарастырылған. Блокадалау жұмысқа қосылғанда және ақаулықтар пайда болған жағдайда, пультте “Жөнделмеген” қызыл шамы жағылады да, газ клапаны жабылып және пештің оттық көлемін желдетуі қосылады.

Шамдардың екі түсті индикациясы бар: қызыл-сары және жасыл. Бұл шамдар оттықта жалынның бар екендігін білдіреді. Жасыл түс – сигналдар логикалық “0” сәйкес, ол берілген оттықта жалынның жоқ екендігін айтады. Қызыл-сары түс – сигналдар логикалық “1ә сәйкес, ол оттықтың жағылғанын көрсетеді.

2. 
   Жергілікті пульттен пешті автоматты түрде жағу (РР-17 кнопкалы панельмен)
   

• 
  Мұнайдың циркуляциясын бақылау. 0÷3 кгс/см² аралықтарында болатын пештегі қысым құлауы және мұнай шығыны ≥0,5 м³/сағ анализделеді.
  
• 
  Газды отын сызығын желдету. Негізгі оттықтардың газды отын сызығының және пилотты оттықтардың газды отын сызығының лақтырмалы клапандары ашылады. Оттық клапандары жабылады. Басты оттықтардың газ беру басқарылатын клапаны, басты оттықтардың жағылатын газ беру қима клапаны, пилотты оттықтардың жағылатын газ беру қима клпапаны ашылады. Желдету біткеннен кейін лақтырмалы клапандар жабылады.
  
• 
  Пештің оттық көлемін желдету. Түтін құбырының щибері ашылады, ауа шығынының шибері ашылады, желдеткіштер қосылады. Желдетуді тоқтату моменті жылжымалы газо индикатормен анықталады.
  

РР17 жергілікті пультінде “Автоматты жағу тізбегін жіберу” батырмасы басылады. Содан кейін оттықты жағу процессі, оперативті персоналсыз жартылай автоматты жағу режиміндегі сияқты алгоритммен жүргізіледі. Бұл кезде жұмысқа қосу үрдісін, жергілікті пульттегі индикация шамдары бойынша және пештің байқау терезесінен бақылауға болады.

2. 
   Пештің жұмыс режимі
   

• 
  Реттеу контуры бойынша жоғары инерттілік “отынның шығыны – қыздырылатын өнімнің температурасы”;
  
• 
  Температура мен қыздырылатын өнім (мұнай) шығынының арасындағы сызықтық емес тәуелділік. Бұл жағдайда шығынның өзгеруі, негізгі ауытқушы әсер ретінде алға шығады; басқару арасындағы көп байланыстылық.
  

Пайдалы жылу қуаты мына өрнек бойынша есептеледі

Q_n=c_pρF(T_вых-Т_вх),

Мұндағы Ғ – қыздырылатын өнімнің шығыны,

c_p – қыздырылатын өнімнің орташа жылу сыйымдылығы;

ρ - өнімнің орташа тығыздығы;

Т_вх - өнімнің кіріс температурасы;

T_вых- өнімнің шығыс температурасы.

Жанудың төменгі жылулығы Q_нр=38100 кДж/м³ және ауа шығынының α=1,1 коэффициенті кезінде газ жануының жалпы жылу қуаты мына өрнекпен анықталады:

Q_жал=Q_н^р *В,

Мұндағы В – газ (отын) шығыны, м³/с.

2. 
   Пешті тоқтату
   

• 
  Штаттық режимде тоқтау;
  
• 
  Апаттық режимде тоқтату.
  

• 
  Негізгі және пилотты оттықты өшірумен (толығымен тоқтату);
  
• 
  Тек негізгі оттықты өшірумен (күту режимімен тоқтату).
  

• 
  Мұнайдың шығысындағы төмендеу температурасының жылдамдығы сағатына 15⁰С төменгі жеткілікті мәнге дейін немесе пештің эксплуатациясы қызметімен бекітілген нұсқауға сәйкесінше негізгі оттықтың өнімділігі төмендетіледі;
  
• 
  Температураның жеткілікті мәніне жеткеннен кейін, негізгі оттықтар сызығына берілетін жағылатын газдың ысырмасы жабылады және барлық оттықтардағы оттың сөндірілуі бақыланады;
  
• 
  Пилотты оттықтарға берілетін жағылатын газдың ысырмалары жабылады;
  
• 
  Жағылатын газ шығынының клапаны жабылады;
  
• 
  Ауа беру шибері толығымен ашылады да, пештік кеңістікті желдету 20 минут аралығында жүзеге асырылады;
  
• 
  Желдету біткеннен кейін ауа беру шибері жабылады.
  

• 
  Мұнайдың шығысындағы төмендеу температурасының жылдамдығы сағатына 15⁰С төменгі жеткілікті мәнге дейін немесе пештің эксплуатация қызметімен бекітілген нұсқауға сәйкесінше негізгі оттықтың өнімділігі төмендетіледі; температураның жеткілікті мәніне жеткеннен кейін, негізгі оттықтар сызығына берлетін жағылатын газдың ысырмасы жабылады және барлық оттықтардағы оттың сөндірілуі бақыланады;
  
• 
  Ауа беру мен түтін құбырының шиберлері 5% - 10% ашық күйіне орнатылады;
  
• 
  Пилотты оттықтарындағы жұмыс күту режимінде ұсталады және бақыланады.
  

“Пеш апаты” жағдайында пештің апаттық тоқтатылуы келесі тізбек бойынша жүзеге асырылады:

• 
  Жағылатын газ шығынының басқарылатын клапанының жабылуы, басты оттықтарға газ беру клапанының жабылуы, пилотты оттықтарға газ беру клапанының жабылуы арқылы жағылатын газдың берілуі тоқтатылады;
  
• 
  Ауа беру шибері толық ашық болғанда пештің оттық кеңістігінің желдетуі жүргізіледі.
  

• 
  Жағылатын газ шығынының басқарылатын клапанының жабылуы, басты оттықтарға газ беру клапанының жабылуы, пилотты оттықтарға газ беру клапанының жабылуы арқылы жағылатын берілуі тоқтатылады;
  
• 
  Шиберді жабу және желдеткіштерді өшіру арқылы ауаның берілуі тоқтатылады;
  
• 
  Мұнайдың берілуі тоқтатылады;
  
• 
  Дренажды сызықтың ысырмасы, басты оттықтар мен пилотты оттықтар газынлақтырып тастау клапаны ашылады;
  
• 
  Түтін құбырының шибері жабылады;
  
• 
  Өртті сөндіру сорабы қосылады.
  

• 
  Қызыдырылатын өнім (мұнай) қысымы мен шығынының төмендеуі;
  
• 
  Құбырдың қызып кетуі;
  
• 
  Құбырлар жануы және пештің ішінде өрттің пайда болуы, газоходтарда күйенің жануы.
  

2. 
   Блокадалаулар
   

• 
  негізгі оттықтардың алдындағы жағылатын газдың қысымы берілген мәндерге қатынасы бойынша азаюы немесе көбеюі;
  
• 
  пилотты оттықтардың отын өшіру (бөлек істемейтін оттықтарды өшіру);
  
• 
  мұнай шығынының жіберілетін шектен төмендеуі;
  
• 
  пештің шығысы мен кірісі арасындағы қысым құлауының минималы жіберілетін мәннен төмендеуі;
  
• 
  пештің кез-келген ирек түтігіндегі температура құлауының жіберілетін мәннен төмендеуі;
  
• 
  сиретілудің пеш подының алдында берілген мәннен төмендеуі;
  
• 
  ауа қысымының жіберілетіннен төмендеуі.
  

• 
  нормаларға сәйкес түтін трактында тарту;
  
• 
  желдетудің аяқталуы туралы сигнал;
  
• 
  пештің кірісімен шығысы арасындағы мұнай қысымының құлауы;
  
• 
  минималды мәннен кіші болтаны пештіңирек түтігі арқылы өтеттін мұнай шығыны.
  

Пешті қосқан кезде оттықтардың жағылуына тыйым салатын блокадалаулар іске қосылған:

• 
  пештің ирек түтіктеріндегі мұнай циркуляциясының болмауы;
  
• 
  жағылатын газ сызығындағы жіберілетіннен төмен қысым;
  
• 
  жіберілетіннен төмен ауа қысымы;
  
• 
  түтін құбырының шибері жабық;
  
• 
  ауа колелекторындағы қысымның болмауы.
  

2. 
   Техникалық құралдар кешенінің құрылымы
   

Автоматика жүйелерін құрудың қазіргі талаптарына сүйене отырып, техникалық құралдар кешенінің құрылымы едәуір технико-экономикалық талаптарға сай болу керек, және олардың бастылары келесіден тұрады:

• 
  автоматтандыру жүйесінің барлық есептер жинағының шешімін қамтамасыз ету;
  
• 
  егер басқару есебінің жиынтығы өзгеріп, басқару техникасы жаңаланса, оның құрылым мен дамуының өзгеру мүмкіншілігі;
  
• 
  оператордың операторлық бөлмеде және басқару мен бақылау үрдістерінің барлық стадиясында КТС-ң басқа элементтерімен кең түрде хабарласу мүмкіншілігі;
  
• 
  унифицирленген құрылғыларды, блоктарды және буындарды пайдалану;
  
• 
  қолданылатын кешеннің құрылысын оңай өзгерте алатын агрегирлеудің мүмкіншілігі;
  
• 
  жоғары сенімділік және жөндеуге келетіндігі;
  
• 
  сатып алуға және қызмет етуге кететін шығындарды оптималды есептеу.
  

• 
  мәселелі-бағытталған түрде келу;
  
• 
  ортақталған бақылау;
  
• 
  объектті-бағытталған басқару;
  
• 
  өзіндік диагностика және таңдаулы резервілеу;
  
• 
  жобалық компоновка;
  
• 
  ашық архитектура.
  

Өзіндік диагностика және таңдаулы резервілеу жоғары сенімділік пен төменгі баға талаптары арасындағы оптималды компромисқа жету мүмкіншілігін береді.

ПО басқаруға визуалды объектті-бағытталған түрде келуін қамтамасыз етеді, және қабылданған ПО-ң компоненттерінің бірі болып – технологиялық бағдарламалау тілі (STEP 7) табылады, бұл техникалық құралдар мен басқару объектісінің өзін оператор алдында басқарылатын объектілердің жиынтығы ретінде қарастыруға мүмкіншілік береді: олардың физикалық немесе бағдарламалық жүзеге асыруымен емес, автоматтандырылған объектінің технологиялық схемасымен байланысты физикалық (датчиктер, механизмдер) немесе логикалық (реттегіштер, қорғау құрылғысы және т.б.). Әрбір басқарылатын объект, оның күйі, жүргізудің алғы шарттары мен басқару мүмкіндіктері туралы толық ақпарат беретін технологиялық параметрлердің жиынтығымен сипатталады.

Жобалық компоновка қолданушыға нақты автоматика жүйесіне керекті техникалық құралдар жиынтығын таңдау мүмкіншілігін береді.

Ашық архитектура жүйені толықтыруға немесе болашақта жүйені кеңейту мен жаңалауды қамтамасыз ете отырып, жаңа техникалық құралдарды пайдалануға мүмкіндік береді.

Апаратты платформа ретінде жоғары өнімділікті және тез жұмыс істейтін қуатты процессор болып табылатын техникалық құралдар таңдап алынған, және онда – кіріс-шығыс модульдерінің көп саны, коммуникационды контроллерлер мен интерфейстердің үлкен жиыны бар. апаратты компоненттер перспективті жаңа технологияларға негізделеді. Бұл жүйені жаңалауға және дамытуға мүмкіндік береді.

Сонымен, жүйені құрудың ұсынылған концепциясы, басқарудың техникалық құралдарына қойылатын келесі талаптарды жүзеге асырады:

• 
  жоғары сенімділік таратылған басқару, өзіндік диагностика және таңдаулы резервілеу, сонымен қатар жоғары сенімді апараттық құралдарды пайдалану арқылы жүзеге асады;
  
• 
  қолдану қарапайымдылығы технологиялық бағдарламалау мен объектті-бағытталған басқару арқылы жүзеге асады;
  
• 
  төмен баға – экономды апаратты шешулер, ортақталған таңдаулы басқару және резервілеу кезінде “ақылды жеткіліктік” қағидасын қолдану арқылы жүзеге асады.
  

КТС-ң ұсынылған құрылымы жаңа халықаралық стандарттарды қанағаттандырады. Бұл базалық бағдарламалық қамтамасыздандыруға, апаратты және бағдарламалық коммуникационды протоколдарға, магистральды шиналарға, конструктивтарға қатысты.

2. 
   Техникалық құралдар кешенінің құрылымдық схемасының сипаты
   

• 
  операторлық станция (ОР27) және жергілікті пульт (РР17);
  
• 
  бағдарламаланатын контроллерлер (SIMATIC S7-300 және ЕТ150-2);
  
• 
  датчиктер, өлшеу түрлендіргіштер, орындағыш механизмдерді жергілікті басқару жүйелері, өртті сигнализацияның жүйесі.
  

Берілген жобада ОР27 және РР17 жалпы және арнайы бағдарламалық қамтамасыздандыруды орындаудың техникалық қолдауын, сақтауын және сонымен қатар төмендегілерді қамтамасыз ететін технологиялық үрдістерді басқару кезінде оператордың құралы болып табылады:

• 
  ақпаратты типті өңдеу;
  
• 
  мнемосхемалар, графиктер, текстік хабарламалар түрінде технологиялық үрдістің жүрісі туралы ақпаратты визуалдау;
  
• 
  басқарылатын әсерлерді оператордан қабылдау және беру;
  
• 
  протоколдау және құжаттау;
  
• 
  жүйе конфигурациясын сақтау және енгізу;
  
• 
  құрылғылар күйін бақылау мен диагностика;
  
• 
  жұмыс кезінде пайда болатын барлық штаттық емес жағдайлар мен сигнализация;
  
• 
  ПК-дан бақыланатын объектілер күйі туралы ақпаратты қабылдауын және ПК-ға командаларды беруін жүзеге асыра отырып, бағдарламаланатын контроллерлердің жұмыс істеуі арқылы координерлеу;
  
• 
  Жүйеге рұқсатты бақылау.
  

• 
  БТО датчиктерінен (түрлендіргіштерінен) ақпаратты алу;
  
• 
  Ақпаратты біріншілік өңдеу;
  
• 
  өлшенетін каналдар күйін бақылау;
  
• 
  ОР27 мен РР17-ден алмасуларды қолдау;
  
• 
  Басқару алгоритмдерін орындау және технологиялық буындардың жетегіне басқарылатын әсерлерді беру.
  

• 
  орталық процессор мәліметтерді басқару мен жинау бойынша ПК-ға жүктелген алгоритмдерді жүзеге асырады, ПК-ң техникалық құралдары арасындағы мәліметтер алмасуын ұйымдастырады және жоғары деңгейдің техникалық құралдармен байланысты қолдайды;
  
• 
  сандық немесе аналогты модельдер датчиктерден (түрлендіргіштерден) ақпаратты санды түрде түрлендіреді немесе тікелей орындаушы механизмдерге басқарылатын әсерлерді беруін жүзеге асырады.
  

2. 
   Автоматтандыру жүйесінің құралдары
   

• 
  Процессорлы бөлім,
  
• 
  Қосымша бөлім.
  

Процессорлы бөлімнің құрамына кіретіндер:

• 
  Оператор панелі ОР27,
  
• 
  Қорек блогі PS 307,
  
• 
  Орталық процессор CPU 315-2DP,
  
• 
  Аналогты сигналдарды енгізу блогы, оптикалық оқшаулағыш, 2 кіріс, кернеу/тоқ түші/термопаралар/ кедергі сигналдарын өлшеу, тоқтаулар, диагностика, рұқсат 9/12/14 бит, кернеу астында орнату/ауыстыру;
  
• 
  Аналогты сигналдарды шығару модулі, оптикалық оқшаулағыш, 2 шығыс, кернеу/тоқ күшінің шығыс сигналдары, рұқсат 11/12 бит, кернеу астында орнату/жою;
  
• 
  Дискретті сигналдардың кіріс-шығыс модулі, оптикалық оқшаулағыш, 16 кіріс және 16 шығыс.
  

• 
  Деортақталған периферия құрылғысы ЕТ 150-2;
  
• 
  Кнопкалы понель РР17;
  
• 
  Кернеу блогы PS 307;
  
• 
  Интерфейсті модуль ІМ 365;
  

• 
  Аналогты сигналдарды енгізу блогы, оптикалық оқшаулағыш, 8 кіріс, кернеу/тоқ түші/термопаралар/ кедергі сигналдарын өлшеу, тоқтаулар, диагностика, рұқсат 9/12/14 бит, кернеу астында орнату/ауыстыру;
  

• 
  Аналогты сигналдарды енгізу модулі, оптикалық оқшаулағыш, 8 шығыс, Pt1006, Pt200, Pt500, Pt1000, Cu10, Ni100, Ni120, Ni200, Ni500, Ni1000, 0…150 Ом, 0…300Ом, 0…600Ом, 16 бит (50мс) сигналдарын өлшеу, 2 кірістен 4 топ;
  

• 
  Аналогты сигналдарды енгізудің 2 модулі, 8 кіріс, кернеу/тоқ түші/термопаралар/ кедергі сигналдарын өлшеу, тоқтаулар, диагностика, рұқсат 9/12/14 бит, кернеу астында орнату/ауыстыру;
  

• 
  Дискретті сигналдардың кіріс модулі, оптикалық оқшаулағыш, 32 кіріс = 24В;
  
• 
  Дискретті сигналдардың шығыс модулі, оптикалық оқшаулағыш, 32 шығыс = 24В;
  
• 
  Дискретті сигналдардың шығыс модулі, оптикалық оқшаулағыш, 8 шығыс = 24В;
  

Техникалық құралдардаң төменгі деңгейінің құрамына датчиктер, нормалауыш түрлендіргіштер, мультипрексорлар, орындаушы механизмдер басқару жүйесі, бақылаудың автономды жүйесі, өртті сигнализация жүйесі, қорек көздері, бағдарламаланатын контроллерлер, төменгі деңгейдің локалді желісінің адаптерлері, объектімен байланыс құрылғысының модульдері, бағдарламаланатын контроллерлердің шкафтары, аспапты құрылғылардың шкафтары кіреді.

ПК-ның ТҚ-н таңдау келесі қағидаларға негізделеді:

• 
  нақты уақыттағы таратылған басқару жүйесінде жұмыс (иерархия деңгейі бойынша жоғары және төмен тұрған техникалық құралдармен алмасуын апаратты қолдау, жылдам жұмыс істеуі және т.б.);
  
• 
  бағдарламалық қамтамасыздандырумен және объектімен басқару алгоритмдерін орындау бойынша үйлесімділік;
  
• 
  ашық архитектура;
  
• 
  адамы жоқ технологиялардың талаптарына сай келетін сенімділіктің жоғары дәрежесі;
  
• 
  объектті-бағытталған компоновка;
  
• 
  стандарттау мен унифицирлеу қағидаларын ескере отырып, жаңа микропроцессорлы техниканы қолдану.
  

ПК SIEMENS (Германия) фирмасының SIMATIC топтарының техникалық құралдарымен жүзеге асады.

Бұл фирманың бұйымдары ISO 9001 талаптарына сай және нақты уақытта жұмыс істейтін өндірістік басқару жүйелеріндегі жұмыс үшін арналған.

ПК келесі түрдегі аналогты және дискретті (немесе екіншілік түрлендіргіштер сигналдары) датчигін сұрау арқылы НПС-тің технологиялық жабдықтар буынының (немесе ішкі жүйенің) жұмысы туралы ақпаратты жинайды:

• 
  тоқтың унифицирленген сигналдары 4 – 20 мА;
  
• 
  дискретті сигналдар “құрғақ” контакт 24 В;
  
• 
  айнымалы кернеу сигналдары ±10mB;
  
• 
  кедергі термометрдің сигналдары Pt 100.
  

2. 
   Периферийлік техникалық құралдар
   

Біріншілік түрлендіргіштерді таңдау критерийлері келесі қағидаларға негізделген:

• 
  климаттық факторлар әсеріне тұрақтылығы МЕСТ 15150-69 бойынша ТС1 пайдалану тобына сәйкес болу керек, бұл температураның –40-тан +60⁰С диапазонында, температура 25⁰С кезінде ауа ылғалдылығы 100% болғанда жұмыс істеу қабілеттілігін сақтап тұруын қамтамасыз етеді;
  
• 
  механикалық әсерлерге тұрақтылығы МЕСТ 12997-84 бойынша Ғ2 пайдалану тобына сәйкес келу керек, бұл жиілігі 10-нан 50 Гц-ке дейін және орын ығысуы 0,15 мм-ге дейін болатын синусойдалы вибрация кезінде жұмыс істеу қабілеттілігін сақтап тұруын қамтамасыз етеді;
  
• 
  түрлендіргіш диапазонының реттелінетін параметрдің диапазонына сәйкес келуі;
  
• 
  “жарылыс өтпейтін қабат” немесе “ұшқынға қаіпсіз электр тізбесі” типті қорғаныштың болуы;
  
• 
  датчиктің құрамында екіншілік түрлендіргіштердің болуы;
  
• 
  қажетті дәлдік.
  

• 
  сұйықтық температурасы, 0,5%
  
• 
  құбырдағы мұнай қысымы, 0,6%
  
• 
  мұнай шығыны, 1,5%
  
• 
  тоқ күші, кернеу, қуат, 0,6%
  

2. 
   Бағдарламалық қамтамасыздандырудың сипаты
   

Негізгі пакет STEP7 орындаушыға жобасын жүзеге асыру үшін іртүрлі саймандарды береді:

• 
  SIMATIC Manager – SIMATIC S7, SIMATIC C7 мен SIMATIC M7 үшін барлық сайманды құралдарды және берілгендерді жеңіл шолумен ұжымдық (коллективное) басқару үшін. Барлық инструменттер автоматты түрде SIMATIC Manager-ден шақырылады.
  
• 
  Symbol Editor – символдық белгіленулерді, мәліметтердің типтерін, және глобалды айнымалылар үшінкомметарийлерді анықтау үшін. Символды белгіленулер барлық қосымшаларда бар.
  
• 
  Hardware Configuration – автоматтандыру жүйелерінің аппаратты қамтамасыздандырудың бағдарламалық конфигурирлеу және барлық модульдерді параметрлеу үшін. Барлық енгізілетін параметрлер рұқсатқа тексеріледі.
  
• 
  Communication – автоматтандыру компоненттері арасындағы мәліметтерді уақыт бойынша басқарылатын циклді берілісті MPI арқылы немесе жағдайлармен басқарылатын мәліметтерді MPI, PROFIBUS немесе Industrial Ethernet арқылы беру үшін.
  
• 
  System diagnosis – қолданушыға контроллер күйін шолуын көрсетеді.
  
• 
  Information functions – CPU мәліметтерін тез шолу және қолданушымен жазылған бағдарламаның әрекеті үшін.
  
• 
  Құжаттау – қолданушыға барлық жобаның құжаттау функцияларын келтіреді.
  
• 
  Бағдарламалар редакторы – қолданушының бағдарламасын жасау үшін STEP7 EN 61131-3 стандартын қанағаттандыратын келесідей бағдарламалау тілдері бар бағдарламалар редакторын ұсынады: Statemtnt List (STL); Ladder Diagram (LAD); Function Block Diagram (FBD). Бұдан басқа, арнайы есептер үшін жоғары деңгейлі немесе технологияға бағытталған қосымша бағдарламалау тілдері қолданылуы мүмкін. STEP7-де барлық қолданбалы бағдарламалар және блоктар түріндегі барлық мәліметтер бар. Бір блоктың ішіндегі басқа блоктарды, егер олар жүйе ішінде болса, шақыру мүмкіншілігі – қолданушы бағдарламасын құрылымдау мүмкіндігін береді. Бұл ПЛК бағдарламаларының ұйымдық нақтылығын, түсінуін және сүйемелдеу жеңілдігін едәуір жоғарылатады.
  

• 
  Екілік логика, ығысулар, сөздермен жасалатын операциялар
  
• 
  Таймерлер/счётчиктер; Салыстыру, түрлендіру опреациялары
  
• 
  Математикалық функциялар (тригонометрриялықтарды, дәрежеліктерді, логарифмдіктерді қоса)
  
• 
  Бағдарламаны басқару (жақшалар, өтулер, шақырулар)
  
• 
  Үзу нүктелерін орнату, Кіріс/шығыстарды орнату; көп процессорлы жұмысты қолдау (тек S7-400)
  

Автоматтандырудың жаңа концепциялары үрдістердің визуалдауына маңызды талаптарды тудырады. Үрдістің берілгендері тез, нақты және түсінікті формада көрсетілуі керек. Бұдан басқа, мәліметтерді архивтеуге қойылатын талаптар көбейеді. Сондықтан үрдістің мәліметтерін машиналық деңгейде архивтеу қажет.

Жаңа, адам-машиналық интерфейсте негізделген РС-бағытталған SIMATIC Pro Toll/Pro жүйесі осы талаптарды қанағаттандырады. Ол Microsoft Windows 95/98 және Windows NT 4.0 операциялық жүйелер ортасында жұмыс істейді. Pro Toll/Pro қуатты бағдарламалық қамтама Runtime-нан (нақты уақытта) және SIMATIC Pro Toll/Pro Configuration конфигурирлеу пакетінен тұрады.

SIMATIC Pro Toll/Pro Runtime келесілерді қамтамасыз етеді: кіріс-шығыс стандартты жолдарын, аудандарды, графиктерді, векторлы графиктерді және динамикалық атрибуттарды таңдауын визуалды үрдісі.

• 
  Хабарларды ауыстыруының интегралданған жүйесі.
  
• 
  Хабарларды және үрдістің берілгендерін архивтеу.
  
• 
  Visual Basic пайдаланушы функицялары үшін.
  
• 
  Simatic S5/S7-ге және оптикалық интерфейспен қоса, басқа өндірілушілердің контроллерларына стандартты интерфейстар.
  

Негізгі сипаттамалар:

• 
  Windows – оператордың қосарланған интерфейсі.
  
• 
  Тышқан және функционалды клавишалар арқылы басқару.
  
• 
  256 бояу, векторлы графика, Windows шрифттерін қолдану.
  
• 
  Элементтер кітапханасы.
  
• 
  Объектілерді динамикалық позициялау.
  
• 
  Үрдістің берілгендері мен хабарларының архивтелуінің әртүрлі түрлері.
  
• 
  Ұлғайту мен көру функциялары бар диаграммалр арқылы үрдістің архивтелінген мәндерін интерактивті бейнелеу.
  
• 
  Стандартты құралдар арқылы мәндердің сырқты бейнелеуі.
  
• 
  Visual Basic арқылы қажетті қосымша функцияларды жүзеге асыру.
  
• 
  Контроллерге немесе үрдіске анық түрде қоспай мәліметтерді өңдеуді моделдеу.
  

3. 
   Экономикалық бөлім
   
   1. 
      БТП -10М-Э мұнай қыздыру пешін автоматтандыру жүйесін енгізу үшін технико-экономикалық негіздеме.
      

Өндірістің автоматтандыру жүйелері кез-келген өнеркәсіпке эффекиілі болу мүмкін, себебі басқаруды автоматтандыру көлемі өнеркәсіптің спецификациясына байланысты талаптарымен өлшеуге болады.

Басқару жүйесін пайдаланған кездегі экономикалық эффект ең алдымен басқарудың сапасы мен сенімділігінің жоғарлауымен және т.б көрсеткіштермен анықталатын автоматтандырылған өндірістің эффектілігінің жоғарлауына байланысты болады.

Басқару жүйесін құрғандағы экономияның негіздері келесідей болады:

1. 
   Мұнай қыздыру пешінің жұмысын басқару тиімділігі ;
   
2. 
   Есептеу техникасы құралдарын қолдану нәтежесінде жаңа технологиялық үрдістерді жасау мерзімдерін қысқарту;
   
3. 
   Басқару сапасын және өндірістің жалпы ұйымдастыру деңгейін жоғарлату;
   
4. 
   Басқарудың күрделілігін төмендету, станция жұмысшыларының еңбек өнімділігін жоғарлату;
   
5. 
   Цех пен бөлімшелердің негізгі технико-экономикалық көрсеткіштерін оперативті есептеу;
   
6. 
   Жабдықтарды ең жақсы қолдану, оның жұмыс істеу мерзімін ұлғайту, апттар мен жоспар бойынша тоқтауларды жою;
   
7. 
   Жабдықты қуаты мен уақыты бойынша жүктелуін ұлғайту, соған байланысты өндіріс көлемін де ұлғайту;
   
8. 
   Өндірістік емес шығындарды қысқарту.
   

Басқару жүйесі барлық өтулер мен стадияларында өнімді өндіру үрдісінің ең тиімді жағдайларын жасау үшін арналған, және ол осы үрдістің параметрлерін алдын ала берілген деңгейде немесе тиімді табу арқылы анықталады.

Басқару жүйені құруға кететін капиталды шығындар келесідей құралады:

А) құрастырушылардың жалақысы )әлеуметтік қажеттілікке аударылмайтынмен қоса);

В)автоматтандыру құралдарын сатып алуға кететін шығындар ;

С) монтажға кететін шығындар
3.2.1 Құрастырушылардың жалақысы

Басқару жүйесін жасау мен ендіру үшін келесідей персонал қажет:

Мәліметтерді жинау күштік басқару модулін зерттеумен жасауға кеткен шығындарды есептеу.

t -жасауға кеткен уақыт (t =2 ай).

Системотехниктің жалақысы келесі өрнек бойынша есептеледі :

t -жасауға кеткен уақыт (t=1 ай)

Программисттің жалақысы келесі өрнек бойынша есептеледі:

t -жасауға кеткен уақыт (t=1 ай)

Құрастырушы слесарьдің жалақысы келесі өрнек бойынша есептеледі:

Мұндағы А _{сл –} құрастырушы слесарьдің орташа айлық жалақысы, тенге;

t -жасауға кеткен уақыт (t=1 ай)

П _сл= 25000*1=25000 тенге
Жалапыға кеткен жалпы шығын :
П_{жал =} П_жоб + П_сис + П_пр +П_сл
П_{жал =}50000 +25000+30000+22000=127000 тенге
Әр қызметкер үшін әлеуметтік қорға кеткен аударым есептеу үшін бізге қызметкердің орташа айлық жалақысын А _j алып , оның бастапқы 15 еселенген АЕК-не түсетін 20 % -ын есептеп аламыз, егер қызметкердің орташа айлық жалақысы А _j 15 еселенген АЕК-тен көп болған жағдайда, яғни 15450 (15 * АЕК 1030*15450) тенгеден көп болса, онда А _j-дан 14565 тенгені алып және сол шыққан саннан 10 % пайыздық үлесін айырамыз шықан нәтеженің 15 % үлесін тауып, есептелген АЕК –тің 20% пайыздық үлесіне қосамыз, яғни: 20% пайыздық үлес үшін (15*АЕК –АЕК -0,1*15*АЕК ) *0,2= (15*1030-1030-0,1*15*1030)-0,2=2575 . Шыққан теңге барлық жұмыскерлерге ортақ болып келеді. Ал енді орташа

айлық жалақысы А_j = 25000 теңгеге тең жобалаушы инжинер үшін төмендегідей

есеп жүргізіледі:

Q_жоб = (А_жоб – 15 · АЕК – (А_жоб - 15 · АЕК) · 10%) · 15%
Q_жоб = (25000 – 15450 – (25000 – 15450) · 0,1) · 0,15 = 1289,25
П_эк,жоб = 2575 + 1289,25 = 3864,25 теңге

Системотехник инженер үшін:

Материалды шығындардың жалпы қосындысы:

Монтажға кеткен шығындаp:

Басқаға да шығындар:

Жоғарда келтірілген шығындарды ескргендегі модульді ендіруге кеткен капиталды салымдар1638801 тенгені құрайды.

3.3 Автоматтандыру жұйесін ендірудің экономикалық үнемдеуін есптеу.

Электр тоғының шығындар өз уақытында жоюға қауіпсіздік саласында электр тоғының 5% үнемдеуге мүмкіндік береді.

Мұндағы Р_э-үнемделген электр тоғының қуаты; Ц_Э-электр тоғының 1

кВт/сағ бағасы, тенге, 8736(бір жылғы сағат саны).

Э = 8736 · 416 · 0,05 · 4,6 = 843128.8 тенге

Жылдық үнемдеу:

Тйімділіктің жылдық үнемделу:

Капиталды салымдарды қайтару уақыты :

Мұнай қыздыру пешін автоматтандыру жүйесі 316127,264 тенге көлеміндегі жылдық экономикалық эффектісімен жиырма бір ай пайдаланған кезде өзін-өзі өтейді, бұл нормативті өзін-өзі өтеу мерзімінен аз, демек, ендірілетін жүйені пайдалануға ұсынуға болады.

Бұдан басқа , мұнай өнеркәсіптерінде улы жіне ащы заттарды (ртуть, қышқылдар, цемент және басқалар), жарылғыш заттарды және радиоактивті изотоптарды қолданады.

Көптеген жұмыстар далада жүргізіледі және келесілермен байланысты:

ауыр және үлкен жабдықтар мен саймандардың қолдануы;

жоғары қысымның пайда болуымен бірге жүретін технологиялық үрдістердің болуы ; үлкен жүктемелердің астында болатын жабдықтардың болуы.

Егер белгілі қауіпсіздік шараларын қолданбаса, осы барлық ерекшеліктер қауғылы жағдайдың себепкері болуы ықтимал.

Шикі мұнайдың отқа қауіптілігі мұнайдың әр түрлі сорттарына байланысты – 35 – тен +34 ⁰ С-қа дейін жану температурасымен сипатталады.

Мұнай өнеркәсібінде жарылысқа қауіпті концентрациялардың түзілуінің алдын алу үшін ғимараттардағы және басқа жабық жерлеріндегі жабдықтарды және басқа жабық жерлердегі жабдықтарды және мұнай мен газ жүретін барлық жолдарды герметикалайды, бөлмелердің қарқынды желдендіруін жасайды, жарылысқа қауіпті жерлерде оттың пайда болмауы бойынша шаралар өткізеді.

Өндірістік шарттарда технологияның ақауы немесе үрдісті өткізу үшін қажетті шарттардың әсер етуі нәтежесінде қызмет ету персоналына қауіп туатын жағдайлардың пайда болуын ескертуқажет. БТП-М-Э мұнай қыздыру пеші өзінің санитарлы – гигиеналық параметрлері (вибрация, зиянды заттар, дыбыстық қысым, шу) бойынша қауіпсіз. Операторлық орын бөлек бөлмеде орналасқан-агрегаттан 100 метр қашықтықта.

Есептеу және өлшеу техника құралдарымен жабдықталған бөлмелер қауіптілігі жоғары категориясы жатады. Мұнда, адамның бір жағынан – электрқұрылғылардың металдан жасалған корпустарына бірдей тиіп кету мүмкіндігі бар.
Адам денсаулығына әсер ететін негізгі факторларға мынадар жатады:

1. 
   конвектевті жылу, ол пештің жылытылған бетінен шығады;
   
2. 
   жұмыс орнын күндізгі және түнгі уақыттарда жарықтандыру;
   
3. 
   жылдың жазғы уақытында бөлме ішінде артық жылу;
   
4. 
   адамның электр тогымен зақымдану мүмкіндігі;
   
5. 
   өрт шыққан кезде күю және уланып қалу мүмкіндігі;
   
6. 
   адамға зиянды механикалық әсер етуі;
   
7. 
   шу, зиянды заттар.
   

Оператор бөлмесіндегі шудың деңгейі 70-75 Дб шамасына дейін жетеді, бұл СН-245-71 талаптарын қанағаттандырады. Қауіпті зоналар-ашық ток өткізетін бөліктер. Техникалық құралдардың кернеуі – 220В, қысқа тұйықталу тогы 60 А.

Біздің құрылғы ашық аспанның астында орналасқандықтан, жұмыстың қауіпсіздігі құрылғының басшысына, яғни басты операторға міндет артылады. Басты мехнаник электрлік қондырғылардың, бақылау аппратураның ақаусыз жұмыс істеуіне жауап береді. Қондырғының басшысы жұмысшыларға жұмыстың қауіпсіз әдістерін сақтау жөнінде инструктаж жүргізеді, жұмысшылардың ҚТ бойынша ережелер мен нұсқауларды және өндірістік санитарияны орындаудың, арнайы киім мен қорғау айлабұйымдарын қолдауын бақылайды. Сонымен қатар басшы жазатайым оқиға мен кәсіби улану себептерін тергеуде, жазатайым оқиғалардың себептерін жою мен алдын алу шараларын құрастырған кезде қатысады.

Барлық ИТЖ-лар МЕСТ ГОСТ 12.0.00-90 сәйкесінше жұмысқа қабылдануы алдында аттестациялық комиссияда аттестацияны өтеді, аттестациялық комиссиялық құрамына басты инженер , ҚТ бойынша басты инженерлнрдің орынбасары, ҚТ бөлімінің басшысы басты механик, басты энергетик, құқытық бөлімше мен кадрлар бөлімшесінің өкілдері кіреді.

Жұмысшылар персоналын нұсқауларының келесіндей түрлері бар : кіріспелік, жұмыс орнындағы нұақаулау, ағымды нұсқаулау, қайталап және оперативті. ҚТ бойынша бөлімшесінің басшысы және ҚТ бойынша инжененр өткізеді.

Адамдардың элекр тогынан сақтау үшін диэлектрикалық аяқ киім,қолғаптар,төсеніштер ескеріледі.Электрлі агреаттарды жөндеу тек оған құқы бар адамдарға рұқсат етіледі

Электр тогымен зақымдау жұмысшылар үшін қауіпті фактор болып табылады.Участкіде кернеуі 220В20, жиілігі 502 Гц, қолданылатын ток 40А болатын үш фазалы айнымалы ток жүйесі қолданылады.Барлық электр жабдықтар мен барлық металлдан жасалған конструкциялар міндетті түрде жермеленеді.Жермелеген объктілер магистральды жермеге парарллельді қосылады.Жерме магистралі станцияның территориясы бойынша барлық белгілерде жүргізілген және цех подстанциясының жерме контурларымен екі жерден қосылған.Операторлық бөлмеде электр тогымен зақымдалуын төмендету үшін едендер резиналы диэлектрикалы төсенішпен төселген.Қысқа тұйықталудан қорғау үшін электр тізбегіне қатысты талаптар мен пайдалану ережелерін сақтаудан бөлек, артық жүктелу мен қысқа тұйықталу кезінде, жабдықты сенімді түрде сөндіретін автоматты сөндіргіштер қолданылады.Автоматтыбасқару жүйелерін қолданғанда ПТЭ және ПТБ ережелеріне сәйкес электр тогымен зақымдалмау үшін арнайы қорғаныш құралдары пайдаланады.
4.4.2 Қорғаныш жермені есептеу

Байқаусыз кернеуі бар электр қондырғысының металдан жасалған бөліктеріне жұмысшының тиіп кеткен жағдайында қорғаныш жермені қолданады – ол қалыпты жағдайда кернеуі жоқ, бірақ электр қондырғысының изоляциясы бұзылған жағдайда кернеулі болып қалған жабдықтың металдан жасалған бөліктерін жермен әдейі электрлі түйісуі.Жермен түйістіру үшін жерме құрылғылары қолданылады.

Қорғаныш жерменің қызметі ол – метал конструкциялары немесе электр құрылғысының корпусы мен жердің арасында жеткілікті аз кедергілі электрлі түйісуді қамтамасыз ету, себебі адам тиіп кеткен кездегі жерге түйықталған жағдайда, оның денесі арқылы организмге қауіпсіз шамасы аз ток өту керек.

Жерме құрылғысы-жерме мен жермелейтін өткізгіштердің қосындысы.

Жерме – міндеті түрде жермен түйіскен металдан жасалған өткізгіш немесе өткізгіштер жиынтығы.

Жермелегіш өткізгіштер – электр қондырғысының жермелейтін бөлігін жерменен қосатын металдан жасалған өткізгіштер .

Жермені есептеудің мақсаты – қосатын шиналардың вертикальды және горизонтальды элементтердің саны мен ұзындығын тауып, жерменің мүмкін болатын кедергісінің және түйісудің мүмкін болатын кернеуінің ережелерімен регламенттелген өлшемінен шыға отырып электр қондырғылардың жоспарында жермені орналастыру.

1000В-қа дейінгі нық жермеленген нейтралі немесе нық жермеленген бір текті ток көзінің шығысы бар электр қондырғыларында зануление орындалу керек, ал қосымша қорғаныш жерме қолдануы тиіс.

1. 
   ПУЭ бойынша қажетті жермелейтін құрылғының мүмкін болатын кедергісі орнатылады Rзм
   

2. 
   параллельді қосылған табиғи жермелегіштердің пайдалануы ескеріліп, жасанды жермелегіштердің қажетті кедергісі анықталады.
   

мұндағы Rзм – жермелегіш құрылғының мүмкін болатын кедергісі ;

Re – табиғи жермелегіштердің кедергісі ;

Ru – жасанды жермелегіштің кедергісі .

Табиғи жермелегіштер – металлдан жасалған конструкциялар, железобетондардың арматуралары / ПУЭ – рұқсат етілген жағдайда), құбырлар және жермен сенімді түйісілген жабдық. Мүмкін болатын кедергі – 10 Ом.

Жасанды жермелегіштер ретінде вертикалды орналасқан болаттан жасалған құбырларды, бұрыштық болатты, металл стержендерді, сонымен қатар горизонтальды орналасқан болат жолақтарды және т.б. қолданылады.

10-4
Жердің меншікті кедергісін жер қасиеттерінің негізінде р һ 100 Ом * м деп аламыз.

3. Электродтық вертикальды пластинасының ұзындығын ескере отырып кедергісінтабамыз:
а = 2м

b = 2м
Rв.о≈ Р_расч { Ln 4a + a }

2 Па b 2 t₀
4. Климаттық зонасын ескере отырып жердің кедергісі келесі формула бойынша анықталады:

Р_расч = ρ * n = 4.5 * 100 = 450 Ом*м,

мұндағы n = 4.5÷7,0- жатыстың тереңдігі 0,8 м юолғандағы берілген климаттық зонадағы жердің меншікті кедергісінің коэффиценті.
Rв.о≈ 450 { Ln 4*2 * 2 } = 56 Ом

2*3,14*2 2 2*1

5. пайдалану коэффиценті Кu =0,9 болғандағы вертикалды жермелегіштердің жуық санын есептейміз.

h= Rв.о/ Кu* Ru =56/ (0,9*6,6)=9,42 дана.

Вертикальды жермелегіштердің санын 9 данаға тең деп аламыз.
6. ұзындықтарын ескере отырып, горизонтальды қосылыстырғыш элементтердің кедергісін анықтаймыз.

Болаттан жасалған горизонтальды жолақтардың өлшемдері:

2ПL * d*f d*f

(4.4)
мұндағы b-пластинаның ені;

L-пластинаның ұзындығы ;

F – қосылыстырғыш пластиналардың ұзындығы . b=0,2 м, L=4М, f=0,8М

Rr = 450 * Ln 2*4² = 95,94

2*3,14*4 0,2*0,8

Горизонтальды пластиналардың кедергісін ескере отырып, вертикальды электродтардың қажетті кедергісін нақтылаймыз.

Rг – Ru 95.94 *6.6 89.34

8. 
   Пайдалану коэффиценті ескере отырып вертикальды электродтардың санын нақтылаймыз.
   

Rв = Rв.о = 56 = 8,23

RuвRв 0,9 * 7,56
Есептерден электродтардың қажетті саны-8 данаға тең екендігі шығады.
Қорытынды : Берілген бөлімдегі есептелген жермелегіш талаптарға сай және эффектілі түрде жұмыс істей алады.


4.5 Санитарлы-гигиеналық шаралар
Цехте жұмыс істеу кезінде өзіндік гигиена,қорғаудың бөлек құралдарын пайдалану және профилактика ережелерін сақтау қажет.Жаңадан келген жұмысшылар мен ИТЖ-лар алдын-ала дәрігерлік қаралудан өтеді де,ал кейін-жыл сайын өтіп тұрады.

Жұмысшылармен өзіндік гигиена ережелері туралы инструктаж жүргізіледі. Сонымен қатар жарықтандыруды ұйымдастыру бойынша шаралар өткізіледі

Электр персоналдарына,сантехниктерге,механиктерге және т.б.арнайы киім ретінде мақталықағаз матадан жасалған кастюмдер,бәтинкелер немесе етіктер беріледі.

Арнайы киімді жуып,тазалап,жөндеп тұрады.Арнайы киім мерзімді тексеруден жане сынақтардан өткізіліп тұрады.

Ескі киімді жаңалау мерзімдері сақталып тұрады.

Агрессиялы заттардан аяқты қорғау үшін резинадан жасалған етіктерді,ал электр тогынан-диэлектрлік бәтинкелерді қолданады

Дем алу органдары қорғау үшін противогаздарды, «Лепесток ,

БКФ(М немесе В) типті респираторларды (шаңға қарсы,газға қарсы қолданады.Газға қауіпты жұмыстарды орындау кезінде иыққа бекітетін баулары және жіпті байлауға арналған арқада орналасқан сақиналары бар сақтау белдіктерді қолданады.

СИЗ-ді мерзімді тексеруден өткізіп тұрады, ал газдан қорғайтын аппараттарды әрбір қолданғанна кейін және қолданудың алдында тексеріп тұрады.Тексеруді актпен ресімдейді немесе арнайы журналға тіркейді.

Аспаптарды және басқару органдарын жақсы көруді , сонымен қатар жөндеу, монтаждау және басқа жұмыстарды орындалуын қамтамасыз ететін рационалды жарықтандыру еңбектің қолайлы жағдайын жасау үшін қажет. Норма бойынша жеткіліксіз жарық болса түнгі уақытта жұмыс істеуге тыйым салынады, себебі пеш жұмысын визиалды бақылауы нашарлайды. Біздің автоматтандырылған жүйеге жарықтандырудың құрама қондырғысы қолданылған:

А) тәуліктің күндізгі уақытындағы жарықтандыру- табиғи жарықпен

Е₁

Е_т = Е_с

Е₁ = жұмыс орнындағы жарықталыну , ג к

Е_с =жазықтықтағы сыртқы жарықтың деңгейі, ג к

Қауіпсіздік ережелерінің талабымен жасанды жарықталыну мөлшері, ג к :

1. 
   Жазық даярлау кенжарларында -15
   

2. 
   Тік кен қазбалар кенжарларында -10
   

3. 
   Жазық қазбалардың төменгі едендерінің жазықтығында -5
   

4. 
   Атылғыш заттардың қоймалардың едендердің жазықтығында-30
   

5. 
   Басқа жазық жазбаларында-2
   

6. 
   Медпункттерде -0,8 м биіктік деңгейде -100
   

Ауа температурасы – уақыты автоматты реттеуішпен өзгертпейтін термометрмен немесе термографпен өлшенеді. Температруа тұрақты 20-25 ⁰ С-та болу керек.

Ауа ылғалдылығын термометрден, салыстырмалы ылғалдылық пирометімен және психрометрмен өлшенеді. Уақыт бойынша ауа ылғалдылығының ауытқуын жазу үшін, автоматикалық аспаптар, мысалы: гидрографтар және психрографтар қызмет етеді. Ауа ылғалдығы 40-60 %ек. Ауаның қозғалу жылдамдығы 0,2 м/с – тен аспау керек. Бұл үшін ауаны желдеттіру қолданылады, онда температуралар, ылғалдылықтар, қозғалыс жылдамдықтар және ауа тазару деңгейлер сипаттамаларының тұрақтылығымен ұйымдасқан ауа берілісі. Ауа жетілдіру қондырғысында келтірілген параметрлер автоматты түрде реттеледі.

Ауа желдеткіші жүйесінің уақыт әрекеті бойынша , оларды тәулік бойына , жыл бойына және мерзімділік әрекет қондырғыларына бөледі. Қыста қалыпты температураны ұстау үшін жылу жүйесі қолданылады. Санитарлы – гигиеналық қатынастарда тиімділіктің артықшылығы сумен жылыту жүйесі болады.

Объектіде (БТП-10М-Э мұнай қыздыру пеші) ПУЭ п.7.3.43 сәйкес В-1 г класына жататын жарлысқа қауіпті зоналар бар-ЛВЖ немесе горючий газдары бар сыртқы технологиялық қондырғылардағы кеңістіктер. Бұл зоналар – мұнайды қыздыратын табиғи ғазды беретін құбырлардың фланцілі қосылыстары мен қорғаныш арматурадан вертикалі мен горизонталі бойынша 3 метр аралығындағы зоналар

Қысымның жоғарлауы, реттелінбейтін температура және т.б. қондырғыдағы өрттің пайда болуының себепкері болуы мүмкін. өртке қарсы шараларға байланысты келесі шаралар қарастырылады:

- электр жабдық жермеленген және керекті жерлерде металдан жасалған былғарымен қорғалған.

- БТП- 10 М- Э пеші далада жұмыс ісейтіндіктен сәйкесінше далалық шарттарға байланысты найза шегіндіргішті орналастыру ( молниеотвот)

- мұнайы бар құбырлар орналасқан жердегі конденсация жүйесінде, және статикалық электричествоның жиналуы мүмкін болатын токты шегіндіргіштер (токоотводы) орнатылған;

• 
  өрт пайда болған жағдайдағы тез арада шараларды қолдану: кернеуді түсіру, отынның берілуін тоқтату;
  
• 
  жұмыс бөліктерінде “НЕ КУРИТЬ” белгісі орнатылған;
  
• 
  кешенді жарықтандыру үшін факелдерді, шықпаларды, бағаналарды, керосиндерді фонарьларды, отындарды және басқа отын көздерін пайдалануға тыйым салынады;
  
• 
  құмы бар жәшіктер орнатылған
  
• 
  өртке қарсы саймандары бар (кесте 4.1) өрттік щит жақын жерде орнатылған.
  

Кесте 4.1 Өртке қарсы саймандар

-10
Ұнтақты өрт сөндіргіш ОП-10		6
Кошма немесе асбестілік полотно 2х2 м		1

Сайманның атауы, белгіленуі	Жеткізуге құжаттың белгіленуі	Саны
Өрттік шелек 177-00-00	ТУ 32 ЦШ-Ш-76	1
Күрек ЛКО-4-1300	Мест 19526-87	1
Көмірқышқыл өрт сөндіргіш ОУ		1

Газды оттыққа әкелетін жүйе “ Газшаруашылығындағы қауіпсіздік ережелеріне” сәйкесінше

сынақталуы тиіс.

ӘДЕБИЕТТЕР TI3IMI

1. Клюев А.С, Глазов Б.В., Дубровский А.Х., Клюев А.А. Проектирование систем автоматизации технологических процессов. М., Энергоатомиздат, 1990

2. Емельянов А.И., Кстник О.В. Проектирование систем автоматизации технологических процессов. М., Энергоатомиздат, 1983

3. Касаткин А.Г. Основные процессы и аппараты химической технологии. 1973

4. Трубчатые печи (Сборник статей). Под ред. Ц.А. Бахшияна. М., Химия, 1969

5. Ентус И.Р., Шарихин В.В. Трубчатые печи в нефтеперерабатывающей и нефтехимической промышленности. М., Химия, 1987

6. Барабаш Ю.В и др. Синтез системы управления процессом нагрева нефти в трубчатой печи

7. Арефьев Б.А. Оптимизация инерционных процессов. Л., Машиностроение, 1969

8. Морозовский В.Т. Многосвязанные системы автоматического регулирования. М., Энергия, 1970

9. Хасмамедов Ф.И. Автоматизация управления трубчатыми печами. М., Химия, 1980

10. Исламов М.Ш. Печи химической промышленности. Л., Химия, 1975

11. Климовицкгш М.Д. Оптимизация работы нагревательных печей. М., Металлургия, 1965

12. Защитные устройства. Безопасность труда на производстве. Под ред. Злобинского Б.М. М., Металлургия, 1979

жүктеу 7,02 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: