М. С. Кульгильдинов К. Ә. Жүсіпов Р. Ә. Қозбағаров Көлік техникасын өНдіру және жөНдеу техНоЛоГИясы негіздері оқулық

жүктеу 5,89 Mb.

Pdf просмотр

бет	73/149
Дата	12.10.2022
өлшемі	5,89 Mb.
	#39629
түрі	Оқулық

1 ... 69 70 71 72 73 74 75 76 ... 149

kulgildinov-kolik

Статикалық теңдестіруге

5.2. детальдарды, тораптар мен
агрегаттарды теңдестіру
Айналып тұрған деталь немесе тораптың теңсіздікте тұруы
механизмнің жұмыс кезіндегі динамикалық күштердің пайда болуы-
на себеп болады. Жиналған тораптың немесе агрегаттың теңсіздікке
келуіне себептер мыналар: дайындалған немесе жөнделген детальдың
дәлсіздігі, термиялық өңдеуден соңғы қалдық деформациялар, де-
таль материалдары құрылымының біркелкі еместігі және өңдеудегі
дәлсіздіктер.
Детальдар, тораптар және агрегаттардың теңсіздігін оларды
теңдестіру
(балансирлеу) арқылы жоюға болады. Теңдестіруге көбінесе
жататындар: иінді біліктер, тегершікпен және ілініспен бірге қосылған
иінді біліктер, тісті дөңгелектер орналасқан трасмиссия біліктері, кар-
дан біліктері және т.б.
Теңдестірудің екі түрі қолданылады: статикалық және динамикалық.
Статикалық теңдестіруге
негізінен жазық детальдар келеді, мыса-
лы, тегершіктер, ілінісу дискілері, дөңгелектер және т.б. Статикалық
теңдестіру кезінде (5.2-сурет) детальдың ауырлық центрі айналу осінде
болады.

119
5.2-сурет. Детальдің статикалық (а) және динамикалық (ә) теңдесуі:
I – теңдеспеген деталь; II – теңдеспеген массаның шеткі жағдайы;
III – теңдеспеген массаның жағдайы
Теңдеспеген детальда айналу моменті пайда болады:
M
a
=
G
n
· r
;
мұндағы,
G
n
– теңдеспеген массаның ауырлық күші;
r
– ауырлық
центрінен детальдың айналу осіне дейінгі қашықтық.
Массаны теңдестіру үшін теңдеспеген массаның айналу моментін
теңдесетін жүктің айналу моментіне тең ету қажет, яғни
G
n
r = G
ж
R
; (5.7)
мұндағы,
G
ж
– теңдесетін жүк;
R
– теңдесетін жүктен детальдың айна-
лу осіне дейінгі қашықтық.
Мұндай теңдестіру статикалық деп аталады. Статикалық теңдестіру
призмаларда немесе дискілі аунақшаларда орындалады (5.3-сурет).
5.3-сурет. Призмалардағы статикалық теңдесу:
1 – теңдестірілген деталь; 2 – құралбілік; 3 – призма

120
Детальдар мен тораптарды статикалық теңдестірудің мәні грамм-
сантиметрде өлшенетін дисбаланс шамасын анықтау және оны кейбір
жерлерінде бұрғылау немесе, керісінше, балқыту көмегімен металл
бөлігін қосу және т.б. арқылы жою болып табылады.
Диаметрімен салыстырғанда ұзындығы өте үлкен боп келетін, мы-
салы, кардан және иінді біліктер сенімді айналып тұратын детальдар
мен тораптарды теңдестіруде

жүктеу 5,89 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 69 70 71 72 73 74 75 76 ... 149