М. Е. Лобашев к. В. Ватти

түрлі  жынысты  болуы  мүмкін;  2)  Бір  жүмыртқалық  егіздердің  үқсас 
(конкордантты) 
болуы  және  әр  түрлі  жүмыртқалы  егіздердің  көптеген 
белгілер  бойынша,  соның  ішінде  қан  топтары  бойынша  ұқсас  емес 
(дис-
кордантты) 
болуы.  Әрине,  бүл  арада  құрсақтағы  емірде  бір  жұ-мыртқалы 
егіздердің  біреуінің  дамуының  бүзылуы,  соматика-лық  мутация  және  сол 
сияқтылардың  кездесіп  қалуы  мүмкін,  мүның  өзі  егіздерде  кейбір 
айырмашылықтардың болуына әке-ліп соқтырады;  3) шешуші, бірақ жүзеге 
асырылуы  өте  қиынға  түсетін  критерий  —  бір  жүмыртқалы  егіздерде 
тканьдерді  ре-'  ципрокты  трансплантациялау  автотрансплантациялау, 
сияқты  жақсы  етеді,  түрлі  жүмыртқалы  егіздерде  бұлай  істеу  мүмкін 
«мес,  ейткені  олардың  тканьдері  иммунологиялық  жағынан  сәй-кес 
келмейді. 
Адам егіздері жалпы биологиялық және практикалық жағы-нан алғанда 
аса  маңызды  тұқым  қуалаушылық  пен  ортанын  белгілер  дамуындағы  ролі 
жөніндегі проблеманы зерттеу үшін тамаша материал/ 
Бір  жұмыртқалы  егіздер  жүбының 
генотип
і  біркелкі,  әр  түр-лі 
жүмыртқалы  егіздердікі  —  сан  түрлі  болады.  Бір  жұмыртқа-лы  егіздердің 
екеуі үшін де немесе әр жүмыртқалы егіздердің екеуі үшін де сыртқы орта 
біркелкі  немесе  әркелкі  болуы  ық-тимал.  Сыртқы  орта  жағдайы  бірдей 
немесе  эр  түрлі  болған  бір  жүмыртқалы  егіздерді  өзара  салыстыру 
ортаның егіздерге қандай эсер еткені жөнінде қорытынды жасауға мүмкіндік 
бе-реді.  Орта  жағдайы  біркелкі  болған  бір
 
жұмыртқалы  және  әр 
жүмыртқалы  егіздерді  езара  салыстыру  белгілердің  дамуында  тұқым 
қуалаушылықтың  ролін  анықтауға  жол  ашады.  Бұл  тектес  зерттеулер 
көптеген  егіздерде  жүргізіледі  және  алын-ған  деректер  тұқым 
қуалаушылық  пен  ортаның  организмнің  әр  түрлі  белгілерін  анықтау  ісінде 
атқаратын ролін білу үшін статистикалық жағынан өнделеді. 
Адам  үшін  ортанын,  физикалык  факторлары  ғана  емес,  соны-мен  бірге 
әлеуметтік жағдайлар да сыртқы орта болып табы-лады. Әр адамның өзіндік 
ерекшелігі  болады:  ол  қызметтің  бір  түріиен  басқа  бір  түріне  карағанда 

икемді  болады.  Жалпы  алғаида,  яғни  генетикалық  жағынан  қарағанда 
адамның  мүм-кіншілігі  аса  зор,  бірақ  осы  мүкіншіліктердің  бәрі  бірдей 
іске  аса  бермейді.  Бүл  мынаған  байланысты:  адамның  шын  мәнін-дегі 
мүмкшшілігін оның балалық шағында және жас өспірім кезінде анықтау әдісі 
әлі  күнге  дейін  жасалған  жоқ,  демек  олардың  дамуына  лайьщ  келетін 
жағдайлар  да  туғызыла  бер-мейді.  Капиталистік  коғам  жағдайында  кедей 
тапқа  жататын  адамдардың  генетикалық  қасиеттерін  анықтау  мүмкіндігі 
және  оларды  дамыту  ісі  тежеліп  отырады.  Социалистік  өндіріс  әдісі-нін, 
дамуына халықтың әл-аукаты мен мәдениетінің есуіне карай қоғамның әрбір 
мүшесінің генетикалық потенциясын анық-тауда кең мүмкіндік туады. 
Мектептер  мен  арнайы  оку  орындары  оқушыларға  білім  бе-pin  қана 
коймай,  олардың  қабілетінің  жастайынан  анықталуы-на  ықпал  етуі  керек. 
Оқыту  материалды  қабылдау  мен  меңге-руге  әр  түрлі  сезім  органдары  мен 
есте  сактап  калу  түрлері  қатысатындай  етіп,  яғни  оқушылардың  сан  алуан 
кабілеттері  ашылатындай  етіп  үйымдастырылуы  тиіс.  Міне,  мұның  езі  со-
циалистік және коммунистік қоғамда және адамның ақыл-ойы-ның дамуына 
жасалған камкорлықтың табысты болуының ке-пілі. Бүл бағытта тәжірибе 
жинақталды.  Совет  өкіметі  жыл-дарында  бұрын  езілуде  болып  келген 
халықгар  арасынан  көптеген  таланттар  шықты,  ал  мүның  өзі  біздің 
еліміздің  дүние  жүзілік  ғылым,  өндіріс,  өнер  салаларында  алдыңғы  шепке 
шы-ғуға жағдай жасады. 
v  Егіздік  әдіс  сол  сияқты  адамда  біркатар  ауруларға  (шизофрения, 
туберкулез,  рахит)  түқым  куалайтын  икемділік  бо-латындығын  өте  дәл 
анықтауға мүмкіндік берді. 
У
 

жүктеу 8,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: