М., Бекiш Р., (ћџраст.) 2005 "Мектеп" баспасы, к#ркем безендiрiлуi, 2013 Барлыћ ћџћыћтары ћорѕалѕан Басылымныѓ мљлiктiк ћџћыћ тары "Мектеп" баспасына тиесiлi

9
ФРАНЦИЯ
ХАЛЫЋТЫЋ  МАЙДАН  ЗАЃДАРЫ
Mндiрiсте,  саудада,  еркiн  мамандыћтарда,
љй  ћызметiнде  жќне  ауыл  шаруашылыѕында  жыл
сайынѕы  аћылы  демалыс  белгiлейтiн  заѓ
20  маусым,  1936  жыл.
54f-бап.  ;ндiрiсте,  сауда  жќне  еркiн  мамандыћтармен
немесе  кооперативтiк  серiктестiктерде  ћызмет ететiн  ќрбiр
жџмысшы,  ћызметкер  жќне  тќлiмгер,  сонымен  бiрге
ћол#нершiлер  шеберханаларындаѕы  шебердiѓ    жќрдемшi-
лерi  мен  шќкiрттерi  кќсiпорында  бiр  жыл  љздiксiз  еѓбек
еткеннен  кейiн  кем  дегенде  14  кљндiк,  оныѓ  12-сi  жџмыс
кљндерi,  аћылы  демалысћа  шыѕуѕа  ћџћылы...
54d-бап.  Жџмысшы,  ћызметкер,  шебердiѓ  к#мекшiсi
жќне  тќлiмгер  демалысћа  шыћћанда  сыйаћы  алады...
Демалыс  кљндерi  љшiн  сыйаћы  белгiлегенде  к#пбалалы
отбасылар  љшiн, сондай-аћ ћосымша  жќне  заттай  берiлетiн
т#лемдер  ћосылуы  ћажет.
Хрестоматия  по  всеобшей  истории
государства  и  права.  М.,  1996.   Т. 2.
С. 444.
MНДIРIСТЕ ЖЌНЕ САУДА КЌСIПОРЫНДАРЫНДА
40 САЅ-ТЫЋ  ЖЏМЫС АПТАСЫН БЕЛГIЛЕЙТIН ЖЌНЕ
ЖЕРАСТЫ КЕН ОРЫНДАРЫНДА ЕЃБЕК УАЋЫТЫНЫЃ
ЏЗАЋТЫЅЫН БЕКIТЕТIН ЗАЃ
(Љзiндi)
  27  маусым,  1936  жыл.
Екiншi  еѓбек  кодексi кiтабыныѓ 1-титулыныѓ II тарауы
(еѓбек мерзiмiнiѓ џзаћтыѕы) т#мендегiдей болып  #згертiлген.
6-бап.  ;неркќсiп,  сауда,  ћол#нер  кќсiпорындарында
жќне  кооперативтiк  немесе  ћосалћы  #ндiрiстерде...  к#п-
шiлiк  не  жекеменшiктiк,  ћоѕамдыћ  немесе  дiни,  сонымен
бiрге  ћайырымдылыћ  мекемелерiнде  жќне  кќсiби  мектеп-
терде  жџмысшылар  мен  ћызметкерлер  љшiн  жынысына

10
не жасына ћарамастан жџмыс мерзiмiнiѓ џзаћтыѕы
аптасына  40  саѕ-тан  аспауы  керек.
8-бап.  Жерасты  кен  орындарында  ќр  жџмысшыныѓ
жер астында  болу  мерзiмiнiѓ  џзаћтыѕы  аптасына  38  саѕ
40  мин-тан  артыћ  болмауы  ћажет.
Хрестоматия по всеобщей истории
государства и права. М., 1996. Т. 2.
С. 445.
ГЕРМАНИЯ
ЖЏМЫССЫЗДАРЅА  ЋАМЋОРЛЫЋ  ЖАСАУ
ЖMНIНДЕГI  ЖАРЛЫЋ
13  ћараша,  1918  жыл.
1. Империя  ћауымдар  мен  ћауымдар  одаћтарына   жџ-
мыссыздарѕа  к#мек  к#рсету  љшiн  ћаржы  б#ледi.
2. Ћауымдар  кедейлерге  берiлетiн  к#мектi  алуѕа  ћџћы-
ѕы  жоћ,  жџмыссыздарѕа  ћамћорлыћ  жасауѕа  мiндеттi...
8. Жџмыссыздар  џсынылѕан  жџмыстан,  тiптi  олар
бџрынѕы  мамандыѕына  сќйкес  келмесе  де  жќне  тџратын
жерiнен  басћа  жерде  болса  да,  тiптi  ћысћартылѕан  жџмыс
кљнi  жаѕдайында  да  бас  тартпаулары  керек,  себебi
џсынылып  отырѕан  жџмыс  осы  жердегi  ресми  жалаћыѕа
сай,  денсаулыћћа  зиянды  емес  жќне  љйлi-барандыларѕа
отбасына  ћамћорлыћ  жасауѕа  кедергi  етпейдi.
Жџмыс  орнына  барып-келу  тегiн.  Аћысын  тџрѕылыћты
жерiндегi  жџмыссыздарѕа  ћамћорлыћ  жасау  ћорыныѓ
есебiнен  ћауым  т#лейдi.
9. Жќрдемаћыныѓ  м#лшерi  мен  таѕайындау ќдiсi  ћауым
не  ћауымдар  одаѕыныѓ  ћарауына  берiледi.
... Аћшалай  жќрдемнiѓ  орнына  заттай  к#мек  беруге
(азыћ-тљлiк,  пќтер)  болады.
Хрестоматия  по  всеобщей  истории
государства  и  права.  М.,  1996.  Т. 2.
С. 441.

11
ГЕРМАН  ИМПЕРИЯСЫНЫЃ  (ВЕЙМАРЛЫЋ)
КОНСТИТУЦИЯСЫ
11  тамыз,  1919  жыл.
I    т а р а у.    Империяныѓ  ћџрылысы  мен  мiндеттерi
Бiрiншi  бCлiм.  Империя
1
  жќне  облыстар
2
1-бап. Герман империясы — республика. Мемлекеттiк
билiктi  халыћ ћџрайды.
2-бап. Державаныѓ аумаѕы  герман  облыстарынан  ћџра-
лады.  Басћа  аумаћтар,  егер  олардыѓ  халыћ  #з  таѕдырын
#зi  шешу  принципiнiѓ  негiзiнде  тiлек  бiлдiрсе,  империя
заѓымен  оныѓ  ћџрамына  ћабылдануы  ыћтимал...
17-бап. Ќрбiр  облыстыѓ  республикалыћ  Конституциясы
болуы  ћажет. Халыћ  #кiлдiгi  Герман  империясыныѓ  аза-
маттары — ерлер  мен  ќйелдердiѓ  тепе-теѓ #кiлеттiлiгi  негi-
зiнде жалпыѕа бiрдей,  теѓ,  тiкелей  жќне  жасырын — жабыћ
сайлау  ћџћыѕына...  сќйкес  сайлануы  ћажет.  Облыстыћ
љкiмет  халыћ  сенiмiне  ие  болуы  керек...
Екiншi  бCлiм.  Рейхстаг
20-бап.  Рейхстаг  герман  халћыныѓ  депутаттарынан
ћџралады.
22-бап.  Депутаттарды  теѓ  #кiлеттiлiгi  негiзiнде  жалпы-
ѕа  бiрдей,  теѓ,  тiкелей  жќне  жасырын  дауыс  беру  жолы-
мен  жасы  20-ѕа  жеткен  ерлер  мен  ќйелдер  сайлайды.
Сайлау жексенбi  немесе  к#пшiлiк  демалатын демалыс  кљн-
дерi  #ткiзiлуi  тиiс...
Љшiншi  бCлiм. Империя  президентi  жќне
империя  љкiметi
41-бап.  Империя  президентiн  бљкiл  герман  халћы
сайлайды.  Президенттiкке  жасы  35-ке  толѕан  ќрбiр  џлты
немiс  азамат  сайлана  алады...
1
  “Империя”””””  терминi  (das   Reich) бџл жерде мемлекет деген џѕым-
да. — (Ћџраст.)
2
  Облыстар (жерлер) — Пруссия, Бавария, т.б. — (Ћџраст.)

12
43-бап.  Империя  президентi  7  жылѕа  сайланады.  Ћайта
сайлауѕа  рџћсат  етiледi...
II    т а р а у.    Немiстердiѓ  негiзгi  ћџћыћтары  мен
мiндеттерi
Бiрiншi  бCлiм.  Жекетџлѕа
109-бап. Заѓ алдында барлыћ немiс теѓћџћылы...
Аћсљйектiк  атаћтар  тек  тегiнiѓ  бiр  б#лiгi  ретiнде  ѕана
ћарастырылады  да,  бџдан  былай  берiлмейдi.  Ќртљрлi
атаћтар  тек  лауазымы  мен  мамандыѕын  бiлдiретiн  белгi-
лер  есебiнде  ѕана  берiледi...
118-бап.  Ќрбiр  немiс  #з  пiкiрiн  жалпы  заѓдар  шеѓбе-
рiнде  ауызша,  жазбаша,  баспас#з  бетiнде,  бейнелеу  жќне
басћаша тљрде еркiн  бiлдiруге  ћџћылы...  Цензураѕа  рџћсат
етiлмейдi,  алайда  кинематография  љшiн  заѓ  ерекше  ћолда-
нылуы мљмкiн. Сондай-аћ порнографияѕа  ћарсы  кљрес  пен
к#пшiлiк  к#рмелер  мен  ћойылымдарда  жастарды  ћорѕау
маћсатында   заѓ  аясындаѕы  шараларѕа  рџћсат  етiледi...
Екiншi  бCлiм.  Ћоѕамдыћ  Cмiр
124-бап.  Барлыћ  немiстер  ћылмыстыћ  заѓдарѕа  ћайшы
келмейтiн  одаћтар  мен  џйымдар  ћџруѕа  ћџћылы...
125-бап.  Сайлау  бостандыѕы  мен  ћџпиясы  ћамтамасыз
етiледi.  Егжей-тегжейi  сайлау  заѓымен  аныћталады...
ТCртiншi  бCлiм.  Аѕарту  iсi  жќне  мектеп
145-бап.   Жалпыѕа  бiрдей  мектепте  оћу  мiндеттi...
Оны  жљзеге  асыру  љшiн  жалпы  ережеге  сќйкес  8  жылдыћ
мерзiмдi  халыћтыћ  мектептер  жџмыс  iстейдi,  содан  кейiн
оћу  18  жасћа  дейiн  бiлiм  беретiн  екiншi  басћыш  мектеп-
терiнде  жљргiзiледi.  Халыћтыћ  мектептер  мен  екiншi
басћыш  мектептерiнде  оћу  мен  оћу  ћџралдарын  пайда-
лану  тегiн...
149-бап.  Дiндi  оћыту  уаѕыздауѕа  жатпайтын  мектеп-
терден  (зайырлы)  басћа  мектептердiѓ  баѕдарламасына
кiредi.  Дiндi  оћыту  жќне  шiркеу  жоралѕыларын  жасау
мџѕалiмдердiѓ  келiсiмiне  байланысты.  Ондай  оћушылардыѓ