20
И құзыреттілік аумағы -
Зертханалық жəне аспаптық зерттеулерге науқасты дайындау жəне одан ма-
териал алу
И1-2 модулі. Зертханалық зерттеулер үшін (несеп, қақырық) материал алу
Несепті зерттеу мақсаты, көрсетімдері. Нечипоренко, Зимницкий əдістері бой-
ынша жалпы клиникалық талдауға, дистазға, қантқа, өт пигменттеріне несеп алу
тəртібі. Несепті сақтау жəне тасымалдау тəртібі. Жолдамалар жазып беру тəртібі.
Науқасты жəне несеп жинауға ыдыстарды дайындау. Клиникалық зертханаға жинау
жəне тасымалдау.
Қақырықты клиникалық зерттеу мақсаты, көрсетімдері. Жалпы клиникалық
талдауға, туберкулез микобактериясына, атипиялық жасушаларды тексеруге
қақырық алу тəртібі. Қақырықты сақтау, тасымалдау, залалсыздандыру ережелері.
Қақырық ыдыстарын залалсыздандыру. Жолдама толтыру. Науқасты зерттеуге дай-
ындау Қақырықты клиникалық зертханаға тасымалдау.
И3-4 модулі. Зертханалық зерттеулерге материал алу (асқазан жəне ұлтабар
құрамы, нəжіс)
Нəжісті зерттеу мақсаты, көрсетімдері. Нəжіс алу тəртібі: копрологиялық зерттеу-
ге, іш құрттарын анықтауға, жасырын қанға. Нəжісті тасымалдау ережелері, жолдама
толтыру. Нəжіс алуға науқасты жəне ыдыс дайындау. Нəжісті клиникалық зертханаға
тасымалдау.
Асқазан жəне ұлтабар құрамын зерттеу. Мақсаттары, көрсетімдері мен қарсы
көрсетімдері. Зерттеуді жүргізу техникасы. Сөлді сақтау, тасымалдау. Зертханаға жол-
дама толтыру. Емшаралар жүргізу үшін науқасты жəне аспаптары мен жабдықтарды
дайындау. Стандарт бойынша зерттеу үшін науқастан материал алу жəне биологиялық
материалды клиникалық зертханаға тасымалдау.
И5 модулі. Бактериологиялық зерттеу үшін материал алу
Зерттеу мақсаты, көрсетімдері. Биологиялық зерттеуге несеп, нəжіс, қақырық жи-
нау тəртібі. Зертханаға жолдамалар толтыру. Бактериологиялық зерттеуге материал-
ды тасымалдау жəне сақтау. Мұрын мен тамақтан жұғынды алу. Емшаралар жүргізу
үшін науқасты жəне зертханалық ыдысты дайындау. Бактериологиялық зертханаға
биологиялық материалды тасымалдау.
И6-7 модулі. Рентгенологиялық зерттеу əдістері. Жүрек пен тыныс алу
ағзаларын аспаппен зерттеу əдістері
Рентгенологиялық зерттеу əдістері туралы түсінік. Көрсетімдері мен қарсы
көрсетімдері. Зерттеу əдістері. Науқасты зерттеуге дайындау. Зерттеу жүргізу кезінде
оған қатысу.
Электрокардиография, фонокардиография, спирография туралы түсінік. Оларды
қолдану көрсетімдері. Науқасты емшаралар жүргізуге дайындау. Оларды қолдану
əдістемелері мен техникасы. Науқастың қауіпсіздік техникасы.
Электрокардиография мен спирография алу.
И8 модулі. Науқасты эндоскопиялық зерттеу əдістері
Эндоскопиялық зерттеу əдістері туралы түсінік. Көрсетімдері мен қарсы
көрсетімдері. Зерттеу əдістері. Науқасты зерттеуге дайындау. Зерттеуді жүргізу
кезінде мейірбикенің қатысуы. Стандарт бойынша қажетті іс-əрекеттерді орындау.
29
ские термометры, шпатели, кушетки, ростомеры, медицинские весы, роторасшири-
тели, языкодержатели, воздуховоды, пинцеты, зажимы, корнцанги, банки медицин-
ские, таблицы, диапозитивы, учебные и учебно-методические пособия.
Настоящая типовая учебная программа предусматривает проведение практических
занятий в лечебных учреждениях, где обучающиеся приобретают навыки и умения:
- по общему уходу за больными;
- по обеспечению инфекционной безопасности в медицинской организации;
- по применению основных принципов медицинской биоэтики при общении с
пациентами и взаимоотношениях с медработниками;
- по питанию больных;
- по обеспечению личной гигиены пациента;
- по введению лекарственных средств;
- по подготовке больного к инструментальным методам исследования;
- по организации сестринского процесса при нарушении функции различных си-
стем организма;
- по уходу за тяжелобольными и агонирующими пациентами;
- по реанимационным мероприятиям при клинической смерти.
Практические занятия проводятся в кабинетах доклиники и в лечебных учрежде-
ниях, отвечающих современным требованиям.
Формы проведения занятий:
- учебные занятия по расписанию учебного заведения (теоретические, практи-
ческие и индивидуальные, самостоятельные занятия обучающихся во внеурочное
время). Занятия рекомендуется проводить с использованием различных форм орга-
низации учебного процесса: деловая игра, урок–конференция, урок моделирования
клинических ситуаций и др.
2 Планируемые результаты обучения дисциплины
Результаты обучения, запланированные в
стандарте и образовательной программе
Результаты, запланированные в типо-
вой учебной программе
Обучающийся должен обладать следую-
щими компетенциями:
Базовыми:
БК 1. Организовать рабочее место;
БК 2. Соблюдать технику безопасности на
рабочем месте;
БК 3. Соблюдать правила этики и деонто-
логии, владеть знаниями основных моде-
лей построения взаимоотношений «меди-
цинский работник» и «пациент»;
В результате изучения дисциплины
обучающийся должен
знать:
- философию сестринского дела;
- историю развития сестринского дела;
- основы медицинской биоэтики и
деонтологии;
- типы медицинских организаций и
принцип работы медсестры;
- правила организации лечебно-
28
1 Пояснительная записка
Настоящая Типовая учебная программа разработана в соответствии с Государ-
ственным общеобязательным стандартом образования (далее - ГОСО) по специаль-
ности 0302000 – «Сестринское дело» с квалификациями 0302033 – «Медицинская
сестра общей практики» и 0302043 – «Специализированная медицинская сестра».
Изучение дисциплины «Основы сестринского дела», является неотъемлемой ча-
стью формирования профессиональной компетентности будущего специалиста.
Общий объём учебного времени – 180 часов, из них:
- теоретических занятий – 20 часов;
- практических занятий – 160 часов.
При реализации настоящей типовой учебной программы в соответствии с ГОСО по
специальности 0302000 – «Сестринское дело» предусмотрено проведение экзамена.
Экзамен проводится за счет времени, отводимого на экзаменационную сессию.
Перечень разделов и тем является обязательным для изучения и не может быть из-
менен в сторону уменьшения, но может быть изменен в сторону углубления и (или)
расширения изучаемых тем (разделов).
Количество учебного времени на изучение разделов носит рекомендательный харак-
тер и может быть изменено при сохранении содержания образования по дисциплине.
Согласно ГОСО введена структура модульного обучения с уклоном на формирова-
ние у обучающихся базовых, профессиональных и специальных компетенций. При
разработке рабочих учебных программ организация образования имеет право изме-
нять объём учебного времени, выделенного в типовом учебном плане на изучение
дисциплины в пределах 15-25%, при сохранении объёма учебного времени, отведен-
ного на цикл (ГОСО РК 4.05-2008 «Образование среднее. Техническое и профессио-
нальное образование. Основные положения»).
Настоящая типовая учебная программа базируется на знаниях, умениях и навыках
обучающихся по предметам:
- «Анатомия», «Физиология», «Патологическая анатомия», «Патологическая физи-
ология» - анатомию и физиологию человека в различные возрастные периоды, све-
дения об основных физиологических и патологических процессах, протекающих в
организме,
- «Латинский язык» - основы медицинской терминологии,
- «Фармакология» - действие на организм, показания и противопоказания лекар-
ственных препаратов, способы введения в организм.
Программа предусматривает интеграцию с другими клиническими дисциплина-
ми: «Сестринское дело в терапии», «Сестринское дело в хирургии и реанимации»,
«Сестринское дело в акушерстве и гинекологии», «Сестринское дело в педиатрии».
При реализации настоящей Типовой программы рекомендуется использовать ди-
дактические и наглядные пособия: фантомы, муляжи, манекены для отработки ме-
тодов манипуляционной техники и мероприятий неотложной доврачебной помощи,
предметы ухода за больными, зонды, все виды шприцев, моче- и калоприемники,
катетеры, оборудование и инструменты для постановки клизм, тонометры, медицин-
21
И9 модулі. Радиоизотопты жəне ультрадыбыстық зерттеу əдістері
Радиоизоптық, ультрадыбыстық зерттеу əдістері. Зерттеу көрсетімдері мен
қарсы көрсетімдері. Емшаралар жүргізу кезіндегі қауіпсіздік техникасы. Науқасты
зерттеудің əртүрлі əдістеріне дайындау.
К құзыреттілік аумағы -
Мейірбикелік үрдіс
К1 модулі. Мейірбикелік үрдісті ұйымдастыру жəне жүзеге асыру. Мейір-
бикелік диагноз
«Мейірбикелік үрдіс» туралы түсінік. Оның рөлі мен міндеттері. Негізгі бес кезеңі,
олардың өзара байланысы жəне əр кезеңінің мазмұны. Мейірбикенің əр кезеңде
атқаратын міндеттері. Мейірбикелік сырқатнаманы толтыру. Науқастың мəселелерін
айқындау. Мейірбикелік диагнозды тұжырымдау. Жоспар жасау жəне стандарт бой-
ынша мейірбикелік іс-əрекеттерді орындау. Күтім жасау жоспарын жүзеге асыру
тиімділігін бағалау. Мейірбикелік сырқатнаманы ресімдеу.
Л құзыреттілік саласы -
Организмнің түрлі жүйелері қызметінің бұзылуы кезіндегі мейірбикелік үрдіс
Л1-2 модулі. Тыныс алу жүйесі қызметінің бұзылуы кезіндегі мейірбикелік
үрдіс. Оксигенотерапия
Тыныс алу ағзалары ауруларының негізгі клиникалық белгілері. Мейірбикелік
үрдіс кезеңдерін ұйымдастыру жəне жүзеге асыру. Науқасты қадағалау жəне оған
күтім жасау. Науқастың жағдайын жеңілдететін қалта ингаляторын, жеке түкіргішті
қолдану тəртібі. Науқасты позициялық дренажға үйрету. Физиотерапиялық емшара-
ларды орындау. Ингаляциялар жүргізу.
Оксигенотерапия туралы түсінік, оттегі ингаляциясын тағайындау көрсетімдері.
Жүргізу ережелері мен мүмкін болатын асқынулар. Оттегі беру тəсілдері. Оттегіні
Бобров аппараты арқылы, мұрын катетері арқылы, оттегі жастықшасы арқылы
жүргізу. Бобров аппаратымен жұмысқа дайындық. Оттегі баллондарын қолдану
кезіндегі қауіпсіздік техникасын сақтау ережелері.
Л3 модулі. Жүрек-қантамыр жүйесі қызметінің бұзылуы кезіндегі мейір-
бикелік үрдіс
Негізгі клиникалық белгілері. Мейірбикелік үрдіс кезеңдерін ұйымдастыру жəне
жүзеге асыру. Тəуліктік диурез көлемін анықтау тəртібі.Тəуліктік су балансы туралы
түсінік. Су балансын есепке алу ережесі. Ылғалдандырылған оттегі ингаляциясын
қамтамасыз ету. Қарапайым физиоемшараларды орындау. Су балансы мен тəуліктік
диурезді айқындауды орындау.
Л4-5 модулі. Асқорыту жүйесі қызметінің бұзылуы кезіндегі мейірбикелік
үрдіс. Клизмалар
Негізгі клиникалық белгілері. Мейірбикелік үрдістің негізгі кезеңдерін
ұйымдастыру жəне жүзеге асыру. Құсық туралы түсінік. Белсенді жəне сылбыр
науқасқа құсу кезінде көмектесу тəртібі. Науқасты жағдайының ауырлығына бай-
ланысты құсу кезінде бақылау жəне оған күтім жасау. Асқазанды жуу көрсетімдері
мен қарсы көрсетімдері. Қажетті құралдар мен аспаптарды дайындау. Асқазанды жуу
техникасы. Асқазанға сүңгі қоюға науқасты дайындау.
22
«Клизма» туралы түсінік. Клизманың түрлері жəне қойылу мақсаттары.
Көрсетімдері мен қарсы көрсетімдері. Күтімге қажетті заттар мен аспаптарды дай-
ындау. Түрлі клизмалар: босатушы (тазарту, сифонды), майлы, гипертониялық,
дəрілік (микроклизма, тамшылы) қою техникасы. Қолданылған күтім заттарын жəне
аспаптарды зарарсыздандыру.
Л6-7 модулі. Зəр шығару жүйесі қызметінің бұзылуы кезіндегі мейірбикелік
үрдіс. Зəрдің жіті тоқтауы кезінде көмек көрсету. Қуыққа катетер енгізу
алгоритмі
Негізгі клиникалық белгілері. Мейірбикелік үрдістің негізгі кезеңдерін
ұйымдастыру жəне жүзеге асыру. Зəр шығару жүйесі қызметінің бұзылуы кезінде
көмек көрсету ережелері. Стандарт бойынша қажетті емшаралар орындау. «Зəрдің
жіті тоқтауы» туралы түсінік, себептері, белгілері. Зəрдің жедел тоқтауы кезінде
көмек көрсету. Катетеризация туралы түсінік. Катетерлер түрлері. Мақсаты,
көрсетімдері мен қарсы көрсетімдері. Қажетті құралдар мен аспаптарды дайындау.
Емшаралар жасау кезінде кездесетін асқынулар. Ер адамдар мен əйелдерге катетер
енгізудің ерекшеліктері. Катетеризациялау алгоритмі. Аспаптарды тазалау. Стандарт
бойынша қажетті емшараларды орындау.
Л8 модулі. Эндокринді жүйелер қызметінің бұзылуы кезіндегі мейірбикелік
үрдіс
Негізгі клиникалық белгілері. Мейірбикелік үрдіс кезеңдерін ұйымдастыру жəне
жүзеге асыру. Тері мен сілемей қабықтарға күтім жасау. Қантты диабет кезінде аяққа
күтім жасау тəртібі. Инсулинді егу тəртібі. Инсулинді инсулиндік жəне қарапайым
шприцпен енгізу. Қантты диабет кезінде емдəммен емдеу. Емдəмді қадағалау жөнінде
ұсынымдар. Подиатриялық күтім жасау. Аяққа күтім жасау жəне аяқ киім таңдау
жөнінде ұсынымдар.
Л9 модулі. Гериатриялық практикадағы мейірбикелік үрдіс
«Қарттық», «Қартаю» туралы түсініктер. Геронтология. Гериатрия, герогигиена ту-
ралы түсінік. Мейірбикелік үрдіс кезеңдерін ұйымдастыру жəне жүзеге асыру. Егде
жастағы науқастардың жағдайын қадағалау ісін жүзеге асыру. Егде жастағы жəне қарт
науқастардың жағдайын қадағалаудың негізгі ерекшеліктері. Науқастар күтімінің
негізгі қағидалары. Түрлі ағзалар мен жүйелердің ауруларымен сырқаттанатын
науқастарға күтім жасау ережелері.
М құзыреттілік аумағы -
Ауыр халдегі жəне жанталас үстіндегі науқастарға күтім жасау. Клиникалық
өлім кезінде жасалатын реанимациялық шаралар
М1 модулі. Ауыр халдегі жəне жанталас үстіндегі науқастарға күтім жасау.
Клиникалақ өлім кезінде жасалатын реанимациялық шаралар. Реанимация, реани-
матология туралы түсініктер. Ауыр халдегі науқастар күтімінің жалпы ережелері.
Науқастың терминальды жағдайлары туралы түсінік. Терминальды жағдайларың
сатылары мен белгілері. Клиникалық жəне биологиялық өлім туралы түсінік.
Клиникалық өлімнің белгілері. Тыныс алу жолдарының өткізгіштігін қамтамасыз
ету. Жасанды тыныстандыру жəне жүрекке жанама массаж жасау техникасы. Өлімді
анықтау. Мəйітпен жұмыс істеу ережелері.
27
СОДЕРЖАНИЕ
1. Пояснительная записка . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
2. Планируемые результаты обучения дисциплины . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
3. Тематический план и содержание дисциплины . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
4. Требования к условиям организации и реализации образовательного
процесса . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
5. Контроль планируемого результата обучения. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
6. Литература и средства обучения . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
Настоящая типовая программа не может быть тиражирована и распространена без
разрешения Министерства здравоохранения Республики Казахстан.
26
Авторы:
1. Сабырханова А.Ж. – директор КГКП «Павлодарский медицинский колледж»;
2. Абилкасимова К.Т. – председатель ЦМК, преподаватель специальных дисци-
плин КГКП «Павлодарский медицинский колледж»;
3. Ажаева А.С. – преподаватель КГКП «Павлодарский медицинский колледж».
Эксперты:
1. Пульникова А.В. – заведующая кафедрой «Сестринское дело» Медицинского
центра «Эмили» г. Алматы;
2. Онгарбаева Ш.Б. – главный врач КГКП «Областная детская больница» г. Павло-
дар;
3. Гарник Е.В. – главная медицинская сестра КГКП «Областная детская больни-
ца» г. Павлодар.
1 РАЗРАБОТАНА и ВНЕСЕНА Республиканским центром инновационных тех-
нологий медицинского образования и науки и КГКП «Павлодарский медицинский
колледж».
2 ВВЕДЕНА впервые.
3 ТИПОВАЯ УЧЕБНАЯ ПРОГРАММА разработана в соответствии с государ-
ственным общеобязательным стандартом образования 2010 года по специальности
0302000 – «Сестринское дело» с квалификациями 0302033 – «Медицинская сестра
общей практики», 0302043 – «Специализированная медицинская сестра».
4 ТИПОВАЯ УЧЕБНАЯ ПРОГРАММА утверждена приказом Министра здра-
воохранения Республики Казахстан от 5 августа 2010 года № 604.
23
4 Білім беру үрдісін ұйымдастыруға жəне жүзеге асыру жағдайларына
қойылатын талаптар
Білім беру технологиясын таңдау «Мейірбике ісі негіздері» пəні мазмұнының
ерекшеліктеріне байланысты болып, мейірбике құзыреттілігі шеңберінде науқастар
күтімі бойынша білім, іскерлік жəне дағдыларды білім алушыларға қалыптастыруға
бағытталуы қажет (МЖМБС, білім беру бағдарламасын қараңыз).
МЖМБС сəйкес білім алушыларда базалық, кəсіптік жəне арнайы біліктерді
қалыптастыруға бейімдейтін модульді оқыту құрылымы енгізілді. Практикалық
сабақтар өткізу кезінде топты білім алушылар саны кемінде 8 адамнан тұратын
топшаларға бөлу көзделген.
Оқыту кезінде қазіргі заманғы оқу-əдістемелік əдебиеттерді, жаңа оқулықтар
мен анықтамалық құралдарды, электронды оқулықтар, мультимедиялық оқыту
бағдарламаларын қолдану ұсынылады.
5 Оқытудың жоспарланған нəтижесін бақылау
Білімді бақылау түрлеріне бастапқы, ағымдағы, аралық қорытынды бақылау
енгізіледі. Бағдарламалық материал мазмұнын білім алушылардың меңгеру деңгейін
тексеру үшін бақылаудың қазіргі кезеңдегі əдістері мен құралдары; тестік тап-
сырмалар, жазбаша тапсыру жəне ауызша сұрау, ситуациялық есептер жəне т.б.
қолданылады. Бақылау жүргізу түрін таңдау құқығы көзделген. Пəн бойынша
аралық аттестация жүргізу. Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартына
сəйкес жасалынған оқу жұмыс жоспарларына сəйкес жүргізіледі. Осы пəн бойынша
бақылаудың қорытынды түрі – емтихан болып табылады.
24
6 Əдебиеттер мен оқу құралдары:
6.1 Негізгі əдебиеттер:
Орыс тілінде:
1. Основы сестринского дела. Т.П. Обуховец. – Ростов-на-Дону, «Феникс», 2006.
2. Основы сестринского дела: учебное пособие. Островская И.В., Широкова Н.В.–
М., 2008. 320 с.
3. Практическое руководство к предмету «Основы сестринского дела»; учебник
Мухина С.А., Тарновская И.И. – М., 2008. - 512 с.
4. Теоретические основы сестринского дела. Мухина С.А., Тарновская И.И. – М.,
2008. - 368 с.
Мемлекеттік тілде:
1. Мейірбикелік іс негіздері. С.Қ. Мұратбекова. – Астана, 2007.
6.2 Қосымша əдебиеттер:
Орыс тілінде:
1. Основы сестринского дела. Ситуационные задачи: практикум. Морозова Г.И. –
М., 2009.- 240 с.
2. Основы сестринского дела. Практикум.Обуховец Т.П. – Ростов-на Дону. «Фе-
никс», 2005.
Мемлекеттік тілде:
1. Мейірбикелік іс бойынша тəжірибелік сабақтарға арналған əдістемелік
нұсқаулар. С.К. Мұратбекова, Құспанова А.Р., Ахметова К.А. – Көкшетау, 2006.
6.3 Оқу құралдары:
1. Дидактикалық жəне көрнекі құралдар. Фантомдар, муляждар, манипуляциялық
техника əдістері мен дəрігерге дейінгі шұғыл көмек көрсету шараларын жасауға
арналған манекендер, науқастарға күтім жасау кезінде қолданылатын заттар,
сүңгілер, шприцтердің барлық түрлері, несеп-нəжіс жинағыштар, катетерлер, клиз-
малар қоюға арналған жабдықтар мен аспаптар, тонометрлер, медициналық тер-
мометрлер, шпательдер, кереуеттер, бойөлшеуіштер, медициналық таразылар,
ауызкергіштер, тілұстағыштар, ауашығарғыштар, шымшуырлар, қысқыштар, корн-
цангтер, медициналық банкілер;
2. Қағаз жəне электронды түрде тасымалданған тестілер;
3. Қағаз жəне электронды түрде тасымалданған оқу-əдістемелік құралдар;
4. Диапозитивтер, оқу фильмдері;
5. Тақырыптық плакаттар жиынтығы;
6. ТОҚ /ТСО/.
25
МИНИСТЕРСТВО ЗДРАВООХРАНЕНИЯ
РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН
ТЕХНИЧЕСКОЕ И ПРОФЕССИОНАЛЬНОЕ ОБРАЗОВАНИЕ
ТИПОВАЯ УЧЕБНАЯ ПРОГРАММА
ОСНОВЫ СЕСТРИНСКОГО ДЕЛА
СПЕЦИАЛЬНОСТЬ: 0302000 - «СЕСТРИНСКОЕ ДЕЛО»
Квалификация: 0302033 - «Медицинская сестра общей практики»
Квалификация: 0302043 - «Специализированная медицинская
сестра»
Объём часов - 180
Астана 2010
Достарыңызбен бөлісу: |