Лекция. Саясаттану ғылым және оқу пәні ретінде Саясаттанудың объектісі. Саясаттанудың танымдык пәні. Жеке пән ретіндегі саясаттанудың жанжақтылығы

жүктеу 0,9 Mb.

Pdf просмотр

бет	16/124
Дата	15.11.2022
өлшемі	0,9 Mb.
	#40160
түрі	Лекция

1 ... 12 13 14 15 16 17 18 19 ... 124

Лекция. Саясаттану ылым ж не о у п ні ретінде Саясаттануды объ

Ш. Құдайбердиев., М.Шоқай, М. Тынышпаев, X. Досмұхамедов., Т. Рысқұлов, Е. Садуақасов, Е. Торайғыров., С.Сейфуллин және т.б). 12.
Ежелгі Шығыстың кұлиеленуші мемлекеттердегі саяси ілімдер: брахманизм және буддизм идеологиясы. Конфуциандық, даосизм, легизм.
Ежелгi Үндiстандағы

11.

XX ғасырдағы Қазақстандағы саяси ой мен ағарту идеологиясының
шығармашылық дамуы (М.Дулатов, М.Жұмабаев, А.Байтұрсынұлы, Ә.Бөкейханов,
Ш. Құдайбердиев., М.Шоқай, М. Тынышпаев, X. Досмұхамедов., Т. Рысқұлов, Е.
Садуақасов, Е. Торайғыров., С.Сейфуллин және т.б).
12.

Қазіргі заманғы Қазақстандағы саяси ой.

Қазiргi дүниенi неғұрлым дұрыс танып, бiлу үшiн және болашақ жақсы өмiрдiң дұрыс
жолын таңдай бiлу үшiн адамдар әр уақытта, әр дәуiрде өзiне дейiнгi өткен идеялар мен
қағидаларға сүйенген. Өткен тарихты және адамзаттың ұзақ ғасырлық тәжiрибесiн
пайдалану тарихи қажеттiлiк болып табылады.
Саяси iлiмдер тарихы әртүрлi көзқарастар мен ойлардың күресi ғана емес, сондай-ақ
адамзаттың таңдаулы өкiлдерiнiң мемлекет пен құқықтың даму тарихы, бостандық пен
әдiлдiк, заң мен заңдылық, қоғам мен мемлекеттiк құрылыс, адамдардың құқығы мен
бостандығы туралы айтқан алдыңғы қатарлы ойлары мен идеяларының жиынтығы.
Ежелгі Шығыстың кұлиеленуші мемлекеттердегі саяси ілімдер: брахманизм
және буддизм идеологиясы. Конфуциандық, даосизм, легизм.
Саяси iлiмдер алғашқы
кезеңде адамдардың мифтiк көзқарастары негiзiнде Ежелгi Шығыста пайда болды. Ежелгi
Шығыста саяси ойлар дiни сипатта қалыптасқанымен, онда белгiлi бiр таптың мүддесi мен
билiгiн қорғайтын белгiлер мен заң қаталдығы анық сезiлдi.
Ежелгi Үндiстандағы
саяси iлiмдерде мифтiк, дiни және брахманизм идеялары
үстемдiк жасады. Брахманизм идеясы б.з.д. ІІ мыңжылдықта ВЕДА ескерткiштерiнде
кездестi. Веда – бiлiм, кiрiспе деген мағынаны бiлдiредi. Бұл ведаларда адамдар төрт
варнаға бөлiндi: брахмандар – Пуруши құдайының аузынан, кшатрийлер – құдай қолынан,
вайшийлер – құдай санынан, шудралар – құдай табанынан жаралған деп санады.
Ману заңдарында адамдардың варналарға бөлiнуi және олардың қоғамдағы орны мен
әлеуметтiк теңсiздiгi қорғалады. Мұнда брахмандардың жоғары дәрежелi жағдайы мен
үстемдiгi, артықшылығы туралы айтылады. Тiптi патшаның өзi брахмандарды құрметтеуi,
олардың ақыл-кеңестерiн, талаптарын орындауы тиiс. Заң бойынша патшаның басты
мiндетi варна жүйесiн қорғау және оған қарсы келгендердi жазалау. Ману заңы бойынша
патша өкiлдiгi шектеулi.
Б.з.д. VI ғасырда Будда (данышпан деген мағынаны бiлдiредi) деген атпен белгiлi
болған С. Гаутама Веда iлiмiн сынға алады. Будда дiнi бойынша брахмандардың жоғары
дәрежесi мен артықшылығы жоққа шығарылады. Б.з.д. ІІІ ғасырдан бастап буддизмнiң

көптеген идеялары әлеуметтiк-саяси маңызға ие болып, мемлекеттiк саясат пен заңдылыққа
ықпал ете бастайды. Үндiстанды бiр орталыққа бiрiктiрген Ашока патшаның билiгi тұсында
(б.з.д. 268-232жж.) буддизм мемлекеттiк дiнге айналады. Буддизм ықпалы кейiнен Қытай,
Жапония, Бирма, Цейлон елдерiне де тарады.
Будда «ең бастысы – адамның атағы мен шыққан тегі емес, адамгершілігі» – деп
үйретті. Сонымен бірге, адам өмірінің мәні байлық пен атақ емес, әрқашан шындықты
айтып, мейірімділік пен қайырымдылыққа ұмтылуда екенін дәріптеді.

жүктеу 0,9 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 12 13 14 15 16 17 18 19 ... 124