Лекция. Саясаттану ғылым және оқу пәні ретінде Саясаттанудың объектісі. Саясаттанудың танымдык пәні. Жеке пән ретіндегі саясаттанудың жанжақтылығы

Экономикалық алғышарттарға мыналар жатады

жүктеу 0,9 Mb.

Pdf просмотр

бет	51/124
Дата	15.11.2022
өлшемі	0,9 Mb.
	#40160
түрі	Лекция

1 ... 47 48 49 50 51 52 53 54 ... 124

Лекция. Саясаттану ылым ж не о у п ні ретінде Саясаттануды объ

1 Экономикалық алғышарттарға мыналар жатады:

өндiрiс пен экономиканың жоғары деңгейде дамуы;

әлеуметтiк бағдарлы нарықтық қатынастың болуы;

урбанизацияланудың жоғарғы деңгейi;

өндiрiс және тұтынудың динамикалық тепе-теңдiгi.
2 Демократия дамуының әлеуметтiк алғышарттары:

халықтың әл-ауқатының салыстырмалы даму деңгейi;

әлеуметтiк теңсiздiк деңгейiнiң төмендеуi;

қоғам құрылысында әлеуметтiк плюрализмнiң болуы;

тұрғындардың сауаттылығы, жалпы бiлiмдiлiгi.
3 Тұрғындардың саяси мәдениетi де демократияның маңызды алғышарты:

саясат туралы, оның әртүрлi салалары жөнiнде белгiлi бiр деңгейде бiлiмнiң болуы;

саяси құбылыстарға, партиялар мен қозғалыстар, жекелеген тұлғалар қызметтерiне
дербес баға беру қабiлетiнiң болуы;

саяси қатысу белсендiлiгi;

билiк құрылымдары мен институттарының демократиялық саяси мәдениетi.
4
Демократияландырудың сыртқы саяси алғышарттары:

әскери араласу;

саяси ықпал;

экономикалық ықпал;

мәдени-ақпараттық ықпал;

демократия дамуына практикалық көмек, қолайлы көршiлiк қатынас.
Р. Даль либералды демократияның мынадай белгiлерiн атап көрсетедi:
1 азаматтардың тиiмдi саяси қатысуы;
2 олардың шешiм қабылдау процесiне тең қатынасы;
3 нақты саяси мәлiметтер алу, демек таңдауды дербес жасау мүмкiндiгiнiң болуы;
4 азаматтардың саяси күн тәртiбiн бақылау мүмкiндiгiнiң болуы.
2 Демократияланудың толқындары.
Саясаттанушы ғалымдар

ә
лемдегі
демократияландыру процесін үш кезеңге – үш толқынға бөлген:
1 Бірінші кезеңі, АҚШ-та XIX ғасырда демократияның қағидалар мен рәсімдер
даярланып, І-ші дүниежүзілік соғыстың аяғына дейін Еуропа елдеріне тараған. І-ші
демократияландыру толқынына Германияда нацизм, Италияда фашизм, КСРО-да
тоталитаризм үстемдік құруы кедергі жасап, бұл процесс тоқырап қалды.
2 Екінші кезең, ІІ-ші дүниежүзілік соғыста фашизм жеңіліс тауып, Германияда,
Италияда, Жапонияда демократия қайтадан орнап, оның қағидалары мен рәміздері кеңінен
тарала бастады. Дегенмен де, ХХ ғасырдың 60-шы жылдарында кейбір мемлекеттердің
авторитарлық үрдіске қайта оралуына байланысты демократияландыру процесі қайта
тоқырауға ұшырады.
3 Үшінші толқынның басталуына 1974 жылы Португалияда диктатор Салазар
мұрагері Каэтанды өз әскері бас көтеріп, орнынан алуы себепші болды. Осындай жағдайға
Испаниядағы Франко диктатурасы мен Грекиядағы әскери хунта да ұшырады. Бұл толқын
Латын Америкасын қамтып, Оңтүстік-Шығыс Азияға тарай бастады. 1991 жылы Кеңестер
Одағы құлап, ондағы 15 республика тәуелсіздік жариялап, демократиялық жүйені таңдады.

Бірінші толқын кейбір елдерде фашизм мен тоталитаризм етек алғаннан, екінші
толқын кейбір елдердің авторитарлық билікке қайтып оралғанынан дағдарысқа ұшыраған
болатын.

жүктеу 0,9 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 47 48 49 50 51 52 53 54 ... 124