Лекция. Гендер ұҒымы жайлы түсінік. Тілдің гендерлік жіктелімі: МӘдени-әлеуметтік, тілдік-әлеуметтік мәНІ

ә) Гендерлік таптаурындардың мақал-мәтелдеріндегі көрінісі

жүктеу 194,62 Kb.

бет	39/49
Дата	01.04.2022
өлшемі	194,62 Kb.
	#37984
түрі	Лекция

1 ... 35 36 37 38 39 40 41 42 ... 49

genderlik lingvistika darister

Ер – ел қорғаушы
Ер – елдің айнасы

ә) Гендерлік таптаурындардың мақал-мәтелдеріндегі көрінісі. Қазақ тіліндегі ерлер мен әйелдердің сөз қолданыстарындағы гендерлектілерге халық даналығы мақал-мәтелдер де негіз болады. Қазақ мақал-мәтелдерінің гендерлік мәні ер (еркек, жігіт) – ел қорғаушы, батыр, жанұяның асыраушысы әрі білімді, өнерлі, абырой, бедел иесі. Оның қасында әйелі – сүйікті жар, ана, үйдің берекесі, иесі, ақылшысы, ал әке-шеше – қамқоршы, кеңесші, ақылшы, жасы үлкен, сыйлы адамдар, ұл-қыз балалары – тәрбиелі, сыпайы, жасөспірім сипатында тұжырымдалады. Енді солардың әрқайсысына тоқталып көрелік:

а) Ер – ел қорғаушы: Ер өзі үшін туады, елі үшін өледі; Ер елдің ық жағының қаласы, жел жағының панасы; Ел үшін еркек кіндік құрбандық; Жүк ауырын нар көтереді, ел аурын ер көтереді; Отан үшін күрес – ерге тиген үлес;

ә) Ер – елдің айнасы: Елдің көркі ерімен, жердің көркі шөбімен; Ел барда ер қор болмас, ер барда ел қор болмас; Елдің ерлігі ерінен танылар, ердің балығы жерінен табылар; Ер атағын ел сақтар, ел үмітін ер ақтар; Ел намысы – ер намысы.

жүктеу 194,62 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 35 36 37 38 39 40 41 42 ... 49