"Үй. Тал. Адам". Әдістемесі.
Мақсаты: баланың даму деңгейін анықтау, оқу үлгерімін, оның қоршаған ортамен, басқа адамдармен қарым-қатынасының ерекшеліктерін және қарым-қатынас қажеттілігін бағалау.
Зерттеу барысы: оқушыларға таза ақ парақтарды таратқаннан кейін оларға зерттеу ережелері түсіндіріледі. Суретте үй, адам және өсіп тұрған ағаш бейнелейді. Олардың орналасқан жері, түрі, түсі және басқа ерекшеліктері туралы ақпарат берілмейді. Олар тек барлық суретке түсірілген нысандар бір кадрға сахна ретінде түсуі керек екендігі айтылады. Еркін тақырып сияқты шектеулер қойылмайды.
Қажетті жабдық-ақ парақ, түрлі-түсті қаламдар, өшіргіш. Тапсырысты орындау уақыты: 15-20 минут.
- Үй. Тал. Адам". Тестті түсіндіру.
1. Мысалы: жетінші сынып оқушысы Олжас салған суретті талдау. Олжастың кескіндемесінде үй алдыңғы қатарда орналасқан, үйдің есіктері кең, жарық көп, есік ашық, есікті ашуға және кіруге мүмкіндік беретін тұтқасы бар, үйге апаратын жол кең, таза, бермалар бар есікке салынған. Бұл көріністер Олжастың ашық, қарым-қатынаста ыңғайлы, қонақта өзін жайлы сезінетінін, басқа адамдарды жақсы түсінетінін көрсетеді. Дегенмен, үйдің шатырының шеті қалың контурларға ие. Бұл баланың болашақты болжауда сансыз проблемалары бар екенін көрсетеді. Интеллектуалды іс-әрекетке құмар, тыныштық іздеуге бейім, үй суреттегі беттің оң жағында салынғанын көруге болады. Ол ашық емес, ол басқалармен бірінші болып сөйлесуден ұялады, сондықтан өзін тану қиынға соғады. Сонымен қатар, үлгіні талдау барысында дене мүшелерінің орналасуына қарап, келесі қорытынды жасауға болады: баланың екі қолы бір жаққа қабық тәрізді ұзартылған, ол басқа адамның ұсынғанын алғысы келетін сияқты, баланың басқаларға тәуелді болғанды ұнатады, басқаларды басқарудан бас тартады. Ол онымен бірге тұратын үлкендер көмектессе екен деген үлкен үміт артады. Эмоционалды күй тұрақты, көңіл-күй әрқашан бірдей. Дегенмен, агрессия айқын көрінеді.
2. Мысалы жетінші сынып оқушысы Алия салған суретті талдау. Әлияның суретін талдау келесі ерекшеліктерді анықтайды. Алияның картинасында жалғыз үй үлкен ашық алаңда орналасқан. Бұл көрініс оның өзін шектеулі сезінгенін және басқа жерлерден өте алыс жерде болғанын көрсетеді. Әлия - отбасындағы ең кішкентай. Үлкен ағасының балаларына қамқорлық жасайтын, олармен бірге тұратын және олардың күтіміне үлес қосатын бала оны көп нәрсе шектегенін, ата-анасының барлық қамқорлығы мен мейірімділігі немерелеріне берілгенін сезетіні түсінікті. Үйлерде көптеген терезелер бар, олар перделермен жабылмаған, екі үйдің терезелері ашық. Бұл көрініс Алияның қарым-қатынасқа деген құштарлығын және басқалардың бірге жүруін армандайтынын көрсетеді. Суреттегі барлық нәрсе қалың қылқаламмен боялған, ол Әлияның басқалармен бірінші болып қарым-қатынасқа түспейтінін байқатады [11].
Достарыңызбен бөлісу: |