Курстық ЖҰмыс тақырыбы: Тұлғаның шығармашылық қабілетін қалыптастыруда психокоррекциялық әдістемелері

Жеткіншектерге психологиялық кеңес беру мен психокоррекция жургізудің қажеттілігі

жүктеу 66,87 Kb. бет 3/10 Дата 30.05.2023 өлшемі 66,87 Kb. #42839

1.2 Жеткіншектерге психологиялық кеңес беру мен психокоррекция жургізудің қажеттілігі. Психологиялық кеңес беру және психокоррекция қажеттілігі барлық жас кезеңдерінде маңызды. Алайда, жасөспірім кезінде оның өмірлік максимумымен, өмірге деген көзқарасымен және бағдарымен байланысты болатын мінез-құлық белгілері қалыптасатыны анық. Сондықтан психологиялық қызметтің бұл бағыттағы жұмысының көп бөлігі жасөспірім кезіндегі адамдарға көмек көрсетуге байланысты ұйымдастырылған. Жасөспірімдердің мінезінің қалыптасуына отбасы, қоршаған ортадағы жетекші дәстүрлер мен әдет-ғұрыптар, ол сөйлесетін ортасы, сынып оқушылары, жолдастар мен достар, оқылған кітап, көрген фильм кейіпкерлері үлкен әсер етеді. Өйткені адам басқаларға қарап, олардың тәжірибесін игеру арқылы жеке тұлғаға айналады. Денені қайта құру, әсіресе жасөспірім кезінде, мінез-құлық ерекшеліктерін қалыптастыруға және мінез-құлық стереотиптерін қалыптастыруға және белгілі бір адамға тән қасиеттердің ерекшеліктерін сақтауға негіз болады. Ұлдардың көпшілігі 6-сыныптан бастап әртүрлі жаттығулар арқылы өзінің күші мен ерік-жігерін дамыта бастайды. Спорт өзін-өзі тәрбиелеудің құралы болады. Жетінші және сегізінші сыныптарда оқитындар боксқа ерекше қызығушылық танытады. Бірінші кезеңде жасөспірімдердің билеуге деген ұмтылысы, олардың мінез-құлқы кейбір жағдайларда қорқыныштарын жеңуге тырысумен, сондай-ақ ештеңе істегісі келмеуімен бірге жүреді. Бастапқыда болмайтын сәтсіздік жасөспірімнің көңілін қалдыруы мүмкін және өз кемшіліктерін жою мүмкіндігіне сенімсіздік тудыруы мүмкін. Бұл кезде жасөспірім ересек адамның көмегіне мұқтаж. Жасөспірімге нақты тапсырмаларды бөлуге, оларды орындаудың дұрыс әдістерін, қадамдық әрекеттерді тұрақты әрекеттерге айналдыратын әдістерді табуға көмектесуі керек. 7-8 сыныптарда кейбір жасөспірімдер өзін-өзі тәрбиелеудің осы жоғары деңгейіне өздігінен ауысады. Осылайша, ол күнделікті ұйымдастырылған іс-әрекетке айналады, оның міндеттері әртүрлі жолдармен күрделене түседі. Жасөспірім кезінде көптеген ұлдар үшін батырлық қасиеттер ересек адамды, досын, өзін бағалаудың маңызды критерийіне айналады, жеке тұлғаның құнды қасиеттерінің ерекше категориясына айналады, олар арқылы әдетте спортпен байланысты хобби мен жағымды әрекеттердің тұрақты тобы анықталады. Әр түрлі жасөспірімдер үшін бұл құндылықтардың басқалармен бірге алатын орны әр түрлі болуы мүмкін және көбінесе өте маңызды. Алайда, жасөспірімнің (немесе жасөспірімдер тобының) адамгершілік тәрбиесі жеткіліксіз болған кезде, әлеуметтік-адамгершілік бағытына қарамастан, күш, ерік, батылдық культі пайда болуы мүмкін. Кіші ұлдарды тәрбиелеудің маңызды міндеті-оларда батырлық қасиеттер туралы, осы қасиеттердің моральдық мазмұны туралы дұрыс түсінік қалыптастыру [4]. Танымдық іс-әрекетте ересек өмірдің дамуы ерекше орын алады. Ересек өмірді дамытудағы маңызды бағыт маңызды мүдделерді дамытумен және болашаққа жоспар құрумен байланысты. Бұл жасөспірімнің бір нәрсені шынымен үйренуге деген ұмтылысынан туындайды. Бұл мазмұны мектеп бағдарламасынан тыс болатын танымдық іс-әрекеттің дамуына ықпал етеді. Мұндай қызмет ғылыммен, технологиямен, өнермен, білімнің бір немесе бірнеше салаларымен байланысты болуы мүмкін және әрқашан кәсіби ниетпен байланысты емес. Хобби құмарлық сипатқа ие, сүйікті ісімен айналысуға көп уақыт кетеді (тек бос уақыт қана емес, сонымен қатар сабақтарды дайындауға кететін уақыт). Жасөспірім бір нәрсеге құмар болған кезде, ол өте белсенді болады: ол дұрыс кітаптарды, материалдарды, құралдарды іздейді және оларды әртүрлі тәсілдермен меңгереді. Жасөспірімдер кітапханаға, көрмелерге және мұражайларға үнемі барып, экспозицияның белгілі бір бөлігін егжей-тегжейлі зерттей бастайды. Достармен қарым-қатынас қызығушылықтардың үйлесімі негізінде құрылады. Балалар әртүрлі мәселелерді талқылайды, кітаптармен, материалдармен алмасады, кеңестер мен түрлі қиындықтардың туындау жағдайларына көмектеседі. Шабыттандыратын білімді табу немесе сәтсіздіктің себебін анықтау үшін жасөспірім кітаптар мен анықтамаларды қарастырады. Бұл мотивация мен өнімді қызметті дамытудағы өте маңызды қадам: жаңа білімге деген қажеттілік өздігінен, яғни өзін-өзі тәрбиелеу арқылы қанағаттандырылады. Жасөспірімнің тәуелсіз іс-әрекеті кейде шығармашылық элементтерге ие, ол жаңа нәрсе жасау процесіне және тұтастай алғанда танымдық процестің өзіне қызығушылық танытады. Сонымен бірге интеллектуалды даму жеделдейді, білім терең сипат пен көлемге ие болады [5]. Танымдық қызығушылықтардың басым бағыты дәл жасөспірім кезінде қалыптасады. Мұндайда жасөспірімдердің едәуір үлкен білімі өзіндік жұмыстың нәтижесі болып табылады. Олар білім мен таным процесін өздері үшін маңызды және қажет деп санайды. Кейбір бесінші сынып оқушыларында өзін-өзі тәрбиелеу элементтері айқын болады. Әдетте бұл ата-аналар, ұлдың немесе қыздың танымдық қызығушылықтары мен мағыналы әрекеттерін дамытуға көп көңіл бөлетін балалар. Осы жерде айтылған көптеген ерекшеліктерге байланысты жасөспірімдік кезең неғұрлым айқын, қиын және қауіпті кезең болып табылады. Бұл кезеңнің күрделілігі баланың денсаулығы қазірдің өзінде қалыптасқанына байланысты. Егер жасөспірімнің денсаулығына деген көзқарас гетерогенді, барабар болса, онда өтпелі кезеңде жағдай нашарлайды. Көбінесе бұл бас айналу, әлсіреу жүрек ауруымен көрінеді және т.б. кішкентай балалардың көңіл-күйі жиі өзгереді, эмоционалды әлем жиі өзгереді. Балалардың белгілі бір тобы тез шаршайды, ашуланшақ болады. Жасөспірімдердің психикасы барған сайын тұрақсыз болып келеді, бірақ жас шегі-тұлғааралық қарым-қатынас көптеген жаңа қиындықтарды қосады. Жасөспірімдік шақ тұлғаның енді қалыптасып келе жатқан шағы. Бұл кезеңде балаға қандай әдеттер қалыптасса өмір бойы осы әдеттер бойында болады. Сол себепті жасөспірімдік кезеңде баланың бойына жақсы әдеттерді, қасиеттерді, мінез-құлықты қалыптастыру маңызды. Бұл кезеңде бала кез-келген нәрсені бойына тез сіңіріп алады. Осы кезеңде балаларға жеке тұлға болып қалыптасуы үшін психологиялық кеңес беріп, психокоррекция арқылы шығармашылық қасиеттерін дамыту, жақсы әдеттер қалыптстыру маңызды [6]. Психологиялық коррекция - баланың әлеуетті мүмкіншілігін ынталандыру мен дамытуға бағытталған әдістер жиынтығы. Тэжірибелі психолог маман психодиагностикалық өңдеу көрсеткішінен алынган нәтижені негізге ала отырып, жеке бас дамуын қалыптастыруға коррекциялық жаттығу қолданады. Психолог маман жұмысыиың тиімділігін талдау, балалармен нақты өзара әрекетті ұйымдастыру және оны жүзеге асыру болып табылады. Психокоррекциялық жүмыста «коррекция» терминінің кең қолданымға енуі XX ғасырдың жетпісінші жылынан басталды, тура аудармасы «исправление-түзету» деген мағынаны береді. Психолог жеке тұлғаның мінез-құлқы мен сапасына, белгілі әсер етуде түзету жұмысына бағдарлама құрады. Р.С. Немовтың пікірінше «психокоррекция» ерекшелігі —психикасы сау адамның мінез-құлқын реттеуге әсер ету, оның жетіспейтін тұстарын жетілдіруде психологтың қолданатын психологиялық әдіс- тәсіл жиынтыгы. Психологиялық кеңес беру және психокоррекция барысында байланыс құралдарының көптеген түрлері қолданылады: ауызша қарым-қатынас (verbal communication) вербалды емес әдістер арқылы, сондай-ақ коммуникация арқылы жүзеге асырылуы мүмкін. - әңгіме барысында Баланың көзіне қарап, айтқанның мағынасын толық түсінетіндігіңізді білдіріңіз; - бет әлпеті-психолог өзінің бетіндегі ізгі ниеттің айқын белгісі болуы үшін бүкіл мәселені толық түсінгісі келетінін нақты көрсетуі керек; - дауыс ритмі - дауыс онша қатты болмаған кезде, бұл сүйіспеншілік белгісі айқын сезілетін жағдайды тудырады, ал кейде сыбырлау үлкен әсер етеді; - психолог әңгіме барысында үлкен кідірістер жасайды, клиенттің сөздерінің, ойларының, толқуларының мағынасын түсінеді және оған өз ойын толық жеткізуге мүмкіндік береді. Қарым-қатынас кезінде әңгіме жоғарыда аталған принциптерге сәйкес жүргізіледі. Әңгіменің басында жасөспірімді мақұлдау, мадақтау және қолдау ойларын ақылмен қолдану қажет. Осы талаптарға сәйкес ұйымдастырылған ксихокоррекциялық кеңес өз функцияларын толығымен орындайды. Клиентті құрметтеу, оның барлық іс-әрекеттерін түсіну, басқалардың соңынан еретіндігін көрсету және жағымды істер жасау да өте маңызды. Коррекция тобында әркім өзін мүлдем қауіпсіз ортада сезінуі керек. Толық сенім болған жағдайда ғана әңгімелесуші өз қабілетін ашады. Психокоррекция барысында жасөспірімнің белсенділігін қамтамасыз ету өте маңызды. Әр адам өз өмірінің қожайыны. Бұл ұстанымды дамыту үшін әр адам өз мәселесін өзі шеше алатындығына сенуі керек [2]. Психокоррекция үшін қолданылатын әр ойынның көптеген функциялары бар: бірі адам үшін - өзін - өзі бағалауды арттыру тәсілі; екіншісі үшін – сергіту құралы, қабілеттерін арттыру және оларды өздеріне еркін қарауға үйрету тәсілі; үшіншісі үшін-көпшілікпен қарым-қатынас жасау тәсілі, командадағы адамдармен санасу. Коррекциялық ойындарының осы үш функциясы негізгі болып табылады. Сонымен қатар, жеке проблемалар әр адамның проблемаларына байланысты туындауы мүмкін. Психокоррекциялық осы жалпы көрсеткіштерді ескере отырып жүргізілуі керек [3]. жүктеу 66,87 Kb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз