Курсы және оқу семестрі: курс, семестр

1.Тұрғындардың әртүрлі жас ерекшеліктеріне байланысты тамақтану рационын теңестіру сапасына қойылатын гигиеналық талаптарымен таныстыру.

2. Азықтық заттың биологиялық құндылығын және азық түліктердің негізгі көзін анықтау.

3.Тағамдағы с витаминін анықтау әдістемесімен танысу.

4.Ас мәзірін құрастыру есебіне баға беру принсіпін бағалау.

5. Оқып, меңгеру нәтижесі бойынша реферат, презентация, тест сұрақтары мен жағдайлық есептер дайындау.

1. Кенесариев У.И., Балмахаева Р.М., Жоламанов М.Е., Алимова Н.Е. Тамақтану гигиенасы. Алматы, 2007., 144 б.

2. Неменко Б.А., Оспанова Г.К. Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы. Алматы, 1997. – 29 б.

3. Неменко Б.А. Коммуналдық гигиена. Алматы. 2004. – 277 б.

4. Гигиена: Жоғарғы оқу орындарына арналған оқулық / У.И.Кенесариев және т.б. – Алматы: 2010ж. – 656 б.

5. Торгаутов, Б.К. Жалпы гигиена: оқулық. –Шымкент: «Нұрдана –LTD», 2011. -432 бет.

6. Бектұрғанов Р.С. Жалны гигиена пәнінен тәжірибелік сабақтарға арналған нұсқаулық. - Шымкент, 2010.

Қосымша:

1. Габелев А. Неке гигиенасы: монография. –Алматы, 1992.

2. Кучма В.Р. Гигиена детей и подростков : Учебник-М.: Медицина, 2001-384с.

3. Беляков В.Д. Жук Е.Г: Военная гигиена и эпидемиология -М. Медицина, 1988.

4.Трушкина Л.Ю Гигиена и экология человека: учебное пособие.4- е изд М: Проспект,2006

5.Крымская И.Г.Гигиена и основы экологии человека : учебное пособие Ростов на Дону

6.Шарманов Т.Ш.Йодный дефицит в Казахстане: состояние проблемы и пути решение : Астана, 2008

7.Барановский А.Ю.Болезни нарушение питания. Лечение и профилактика: Наука и техника , 2007

1. Гигиена / Под ред.акад.РАМН Г.И.Румянцева. – М.: ГЭОТАР МЕДИЦИНА, 2000-608с.

2. Пивоваров Ю.П., Королик В.В., и др. Гигиена и основы экологии человекав., 4-е исп. и доп.- Ростов- на Дону «Феникс», 2008-415с.

3. Гончарук Е.И. и др. Общая гигина: пропедевтика гигиены. – 2-е изд., перераб. И доп.- К.: Вища шк., 1999-652с.

1.Голубев В.В.и др. Практикум по основам педиатрии и гигиены детей дошкольного возраста.- М.: Издательский центр «Академия».2000.-200с.

2.Коммунальная гигиена/ Под.ред. К.И.Акулова, К.А.Буштуевой.-М.: Медицина,2001-607с.

3.Королев А.А. Гигиена питания.- М-.: Издательский Центр «Академия».2006-528с.

4.Кучма В.Р. Гигиена детей и подростков: Учебник.-М.: Медицина.2001.-384с.

5.Неменко Б.А., Кенесариев У.И. Коммунальная гигиена- Алматы: НИЦ «Гылым», 2003.-464с.

6.Беляков В.Д., Жук Е.Г. Военная гигиена и эпидемиология.- М.: Медицина, 1988.

7.Рубина Е.А. Санитария и гигиена питания: Учебное пособие для студентов ВУЗов-М.:Издательский Центр «Академия»,2005.-288с.

1. Бейсембаева З.И. Аурухана, стоматологиялық емхана және дәріхана мекемелерінің гигиенасы: оқу құралы. –Шымкент, 2010.

2. Жалпы гигиена Торғаутов Б.К – Шымкент :2009

3. Гигиена учебник для вузов /под. ред Г.И.Румянцева – 2-е изд М:2009

4. Мазаев В.Т.Коммунальная гигиена 1-2 часть: учебник ГЭОТАР – Медиа, 2009

5. Справочник диетолога ,,Равновесие,,2006

6. Кучма В.Р. Гигиена детей и подростков : учебник ГЭОТАР – Медиа, 2010

7 . Гигиена труда Н.Ф.Измерова ГЭОТАР – Медиа 2008

1.Адамдар денсаулығы үшін рационалды тамақтанудың маңызы неде?

2.Тағамдық азықтардың биологиялық және тағамдық құндылықтары немен сипатталады?

3.Тамақтану жағдайы мен тәртібіне қандай негізгі гигиеналық талаптар қойылады?

4. «Рациональда тамақтану пирамидасы» дегеніміз не?

5.Зертханалық талдау үшін тағамдық азықтардан сынама алу тәртібі қандай?

6.Ас мәзірін құру, есептеу, бағалау әдістерін қалай түсінесіз?

№12

1. Негізгі тағамдық азықтардың (нан, ұн, сүт және сүт өнімдері, ет, балық және консервілер) биологиялық және тағамдық құндылықтарымен танысу.

2. Тағамдық азықтарға гигиеналық сараптама жүргізу тәртібімен танысу.

3. Гигиеналық азықтарды сараптау мен оның түрлерінің гигиеналық маңызын бағалау.

4. Сараптама жүргізу әдістері мен тәртібін, органолептикалық жіне зертханалық зерттеу әдістерін меңгеру.

5. Негізгі азық түліктердің (нан, ұн, сүт, сүт өнімдерінің, ет, балық, қалбыр.) өнімдерінің тағамдық және биологиялық құндылығымен танысу.

6. Азық түліктерді органолептикалық көрсеткіштеріне қарай бағалау.

7. Негігі азық түліктердің санитарлық сараптау қорытындысын бағалау.

8. Оқып, меңгеру нәтижесі бойынша реферат, презентация, тест сұрақтары мен жағдайлық есептер дайындау.

4.Орындау түрі: реферат, презентация, тест тапсырмалары мен жағдайлық есептер құрастыру.

5.СӨЖ-ді орындау және бағалау критерийлері: 1, 2 қосымшаны қараңыз.

6.Тапсыру мерзімі: 7- апта

7.Әдебиет:

Қазақ тілінде:

Негізгі:

1. Кенесариев У.И., Балмахаева Р.М., Жоламанов М.Е., Алимова Н.Е. Тамақтану гигиенасы. Алматы, 2007., 144 б.

2. Неменко Б.А., Оспанова Г.К. Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы. Алматы, 1997. – 29 б.

3. Неменко Б.А. Коммуналдық гигиена. Алматы. 2004. – 277 б.

4. Гигиена: Жоғарғы оқу орындарына арналған оқулық / У.И.Кенесариев және т.б. – Алматы: 2010ж. – 656 б.

5. Торгаутов, Б.К. Жалпы гигиена: оқулық. –Шымкент: «Нұрдана –LTD», 2011. -432 бет.

6. Бектұрғанов Р.С. Жалны гигиена пәнінен тәжірибелік сабақтарға арналған нұсқаулық. - Шымкент, 2010.

Қосымша:

1. Габелев А. Неке гигиенасы: монография. –Алматы, 1992.

2. Кучма В.Р. Гигиена детей и подростков : Учебник-М.: Медицина, 2001-384с.

3. Беляков В.Д. Жук Е.Г: Военная гигиена и эпидемиология -М. Медицина, 1988.

4.Трушкина Л.Ю Гигиена и экология человека: учебное пособие.4- е изд М: Проспект,2006

5.Крымская И.Г.Гигиена и основы экологии человека : учебное пособие Ростов на Дону

6.Шарманов Т.Ш.Йодный дефицит в Казахстане: состояние проблемы и пути решение : Астана, 2008

7.Барановский А.Ю.Болезни нарушение питания. Лечение и профилактика: Наука и техника , 2007

1. Гигиена / Под ред.акад.РАМН Г.И.Румянцева. – М.: ГЭОТАР МЕДИЦИНА, 2000-608с.

2. Пивоваров Ю.П., Королик В.В., и др. Гигиена и основы экологии человекав., 4-е исп. и доп.- Ростов- на Дону «Феникс», 2008-415с.

3. Гончарук Е.И. и др. Общая гигина: пропедевтика гигиены. – 2-е изд., перераб. И доп.- К.: Вища шк., 1999-652с.

1.Голубев В.В.и др. Практикум по основам педиатрии и гигиены детей дошкольного возраста.- М.: Издательский центр «Академия».2000.-200с.

2.Коммунальная гигиена/ Под.ред. К.И.Акулова, К.А.Буштуевой.-М.: Медицина,2001-607с.

3.Королев А.А. Гигиена питания.- М-.: Издательский Центр «Академия».2006-528с.

4.Кучма В.Р. Гигиена детей и подростков: Учебник.-М.: Медицина.2001.-384с.

5.Неменко Б.А., Кенесариев У.И. Коммунальная гигиена- Алматы: НИЦ «Гылым», 2003.-464с.

6.Беляков В.Д., Жук Е.Г. Военная гигиена и эпидемиология.- М.: Медицина, 1988.

7.Рубина Е.А. Санитария и гигиена питания: Учебное пособие для студентов ВУЗов-М.:Издательский Центр «Академия»,2005.-288с.

1. Бейсембаева З.И. Аурухана, стоматологиялық емхана және дәріхана мекемелерінің гигиенасы: оқу құралы. –Шымкент, 2010.

2. Жалпы гигиена Торғаутов Б.К – Шымкент :2009

3. Гигиена учебник для вузов /под. ред Г.И.Румянцева – 2-е изд М:2009

4. Мазаев В.Т.Коммунальная гигиена 1-2 часть: учебник ГЭОТАР – Медиа, 2009

5. Справочник диетолога ,,Равновесие,,2006

6. Кучма В.Р. Гигиена детей и подростков : учебник ГЭОТАР – Медиа, 2010

7 . Гигиена труда Н.Ф.Измерова ГЭОТАР – Медиа 2008

1. Өсімдік текті азықтардың биологиялық мәні неде?

2. Тағамдық азықтарға гигиеналық сараптама жүргізудің тәртібін айтып беріңіз.

3. Негізгі азықтардың қатерсіздігін бағалау үшін қандай экспресс әдістер қолданылады?

4. Ұнның минералды ұүрамын айтып беріңіз.

№13

1. Тамақтану ұжымымен танысу.

2.Тамақтанудың ұйымдастырылуын қамтамасыз етуді бағалау.

3.Тамақтанудың ұйымдастырылуын бақылауды талдау.

4. Балалар мекемелерімен ЕПМ- гі асхана жұмысының ұйымдастырылуымен танысу.

5.Ауруханада тамақтануды ұйымдастыру ерекшеліктерін үирену.

6. Аурухана ас блогы және асхана буфет бөлімшелерінің жұмысын дәрігерлік санитарлық бақылауын бағалау.

7. Ауруханадағы ас блоктарының құрылыс жүйесін гигиеналық сипаттау.

8. Оқып, меңгеру нәтижесі бойынша реферат, презентация, тест сұрақтары мен жағдайлық есептер дайындау.

4.Орындау түрі: реферат, презентация, тест тапсырмалары мен жағдайлық есептер құрастыру.

5.СӨЖ-ді орындау және бағалау критерийлері: 1, 2 қосымшаны қараңыз.

6.Тапсыру мерзімі: 8- апта

7.Әдебиет:

Қазақ тілінде:

Негізгі:

1. Кенесариев У.И., Балмахаева Р.М., Жоламанов М.Е., Алимова Н.Е. Тамақтану гигиенасы. Алматы, 2007., 144 б.

2. Неменко Б.А., Оспанова Г.К. Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы. Алматы, 1997. – 29 б.

3. Неменко Б.А. Коммуналдық гигиена. Алматы. 2004. – 277 б.

4. Гигиена: Жоғарғы оқу орындарына арналған оқулық / У.И.Кенесариев және т.б. – Алматы: 2010ж. – 656 б.

5. Торгаутов, Б.К. Жалпы гигиена: оқулық. –Шымкент: «Нұрдана –LTD», 2011. -432 бет.

6. Бектұрғанов Р.С. Жалны гигиена пәнінен тәжірибелік сабақтарға арналған нұсқаулық. - Шымкент, 2010.

Қосымша:

1. Габелев А. Неке гигиенасы: монография. –Алматы, 1992.

2. Кучма В.Р. Гигиена детей и подростков : Учебник-М.: Медицина, 2001-384с.

3. Беляков В.Д. Жук Е.Г: Военная гигиена и эпидемиология -М. Медицина, 1988.

4.Трушкина Л.Ю Гигиена и экология человека: учебное пособие.4- е изд М: Проспект,2006

5.Крымская И.Г.Гигиена и основы экологии человека : учебное пособие Ростов на Дону

6.Шарманов Т.Ш.Йодный дефицит в Казахстане: состояние проблемы и пути решение : Астана, 2008

7.Барановский А.Ю.Болезни нарушение питания. Лечение и профилактика: Наука и техника , 2007

1. Гигиена / Под ред.акад.РАМН Г.И.Румянцева. – М.: ГЭОТАР МЕДИЦИНА, 2000-608с.

2. Пивоваров Ю.П., Королик В.В., и др. Гигиена и основы экологии человекав., 4-е исп. и доп.- Ростов- на Дону «Феникс», 2008-415с.

3. Гончарук Е.И. и др. Общая гигина: пропедевтика гигиены. – 2-е изд., перераб. И доп.- К.: Вища шк., 1999-652с.

1.Голубев В.В.и др. Практикум по основам педиатрии и гигиены детей дошкольного возраста.- М.: Издательский центр «Академия».2000.-200с.

2.Коммунальная гигиена/ Под.ред. К.И.Акулова, К.А.Буштуевой.-М.: Медицина,2001-607с.

3.Королев А.А. Гигиена питания.- М-.: Издательский Центр «Академия».2006-528с.

4.Кучма В.Р. Гигиена детей и подростков: Учебник.-М.: Медицина.2001.-384с.

5.Неменко Б.А., Кенесариев У.И. Коммунальная гигиена- Алматы: НИЦ «Гылым», 2003.-464с.

6.Беляков В.Д., Жук Е.Г. Военная гигиена и эпидемиология.- М.: Медицина, 1988.

7.Рубина Е.А. Санитария и гигиена питания: Учебное пособие для студентов ВУЗов-М.:Издательский Центр «Академия»,2005.-288с.

1. Бейсембаева З.И. Аурухана, стоматологиялық емхана және дәріхана мекемелерінің гигиенасы: оқу құралы. –Шымкент, 2010.

2. Жалпы гигиена Торғаутов Б.К – Шымкент :2009

3. Гигиена учебник для вузов /под. ред Г.И.Румянцева – 2-е изд М:2009

4. Мазаев В.Т.Коммунальная гигиена 1-2 часть: учебник ГЭОТАР – Медиа, 2009

5. Справочник диетолога ,,Равновесие,,2006

6. Кучма В.Р. Гигиена детей и подростков : учебник ГЭОТАР – Медиа, 2010

7 . Гигиена труда Н.Ф.Измерова ГЭОТАР – Медиа 2008

1. Тамақтану қалай ұйымдастырылады?

2.Тамақтануды ұйымдастыру қалай қамтамасыз етіледі?

3.Тамақтануды ұйымдастырудың гигиеналық және эпидемиялық қауіпсіздігі неде?

4.Тамақтануды ұйымдастыруды бақылау қалай жүргізіледі?

5.Тағамдық рацион құндылығы мен сапалық құрамын медициналық бақылау қалай жүргізіледі?

6.Аурухана ас блоктарының санитарлы-гигиеналық зерттеу қалай жүргізіледі?

7.Аурухана ас блогының санитарлы тәртібі қалай бағаланады?

8.Стационарда аурулардың тамақтануы қалай ұйымдастырылады?

9.Емдік-профилактикалық және ем-дәмдік тамақтану құрастырылуының негізгі қағидаларын атаңыз?

10. Тағамдық азықтардың кулинарлы өңдеуге, сақтауға, тасымалдауға және дайын тағамдарды таратылуына қойылатын гигиеналық талаптар қандай?

11.Ас блогы қызметкерлерінің жеке бас гигиенасы және олардың денсаулықтарын медициналық бақылау мәні неде?

12.ЕПҰ мен балалар мекемелерінде асхана ыдыстарын өңдеуге қандай гигиеналық талаптар қойылады?

1. 
   Қалбырдағы консервілермен және оның гигиеналық маңызымен таныстыру.
   
2. 
   Ботулизм, тағамдық токсикоинфекция және ауыр металл тұздарымен улануда қалбырдағы консервілердің маңызын бағалау.
   
3. 
   Тағамдық концентраттар мен қалбырдағы консервілердің сапасына гигиеналық талаптармен танысу.
   
4. 
   Консервіленген тағамдық азықтардың санитарлы сараптамасын бағалау.
   

6. Өндіріс мекемелерінің жұмысшылары мен науқастар тамақтануындағы мәні мен қағидаларын зерттеу.

7.Оқып, меңгеру нәтижесі бойынша реферат, презентация, тест сұрақтары мен жағдайлық есептер дайындау.

4.Орындау түрі: реферат, презентация, тест тапсырмалары мен жағдайлық есептер құрастыру.

5.СӨЖ-ді орындау және бағалау критерийлері: 1, 2 қосымшаны қараңыз.

6.Тапсыру мерзімі: 8- апта

7.Әдебиет:

Қазақ тілінде:

Негізгі:

1. Кенесариев У.И., Балмахаева Р.М., Жоламанов М.Е., Алимова Н.Е. Тамақтану гигиенасы. Алматы, 2007., 144 б.

2. Неменко Б.А., Оспанова Г.К. Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы. Алматы, 1997. – 29 б.

3. Неменко Б.А. Коммуналдық гигиена. Алматы. 2004. – 277 б.

4. Гигиена: Жоғарғы оқу орындарына арналған оқулық / У.И.Кенесариев және т.б. – Алматы: 2010ж. – 656 б.

5. Торгаутов, Б.К. Жалпы гигиена: оқулық. –Шымкент: «Нұрдана –LTD», 2011. -432 бет.

6. Бектұрғанов Р.С. Жалны гигиена пәнінен тәжірибелік сабақтарға арналған нұсқаулық. - Шымкент, 2010.

Қосымша:

1. Габелев А. Неке гигиенасы: монография. –Алматы, 1992.

2. Кучма В.Р. Гигиена детей и подростков : Учебник-М.: Медицина, 2001-384с.

3. Беляков В.Д. Жук Е.Г: Военная гигиена и эпидемиология -М. Медицина, 1988.

4.Трушкина Л.Ю Гигиена и экология человека: учебное пособие.4- е изд М: Проспект,2006

5.Крымская И.Г.Гигиена и основы экологии человека : учебное пособие Ростов на Дону

6.Шарманов Т.Ш.Йодный дефицит в Казахстане: состояние проблемы и пути решение : Астана, 2008

7.Барановский А.Ю.Болезни нарушение питания. Лечение и профилактика: Наука и техника , 2007

1. Гигиена / Под ред.акад.РАМН Г.И.Румянцева. – М.: ГЭОТАР МЕДИЦИНА, 2000-608с.

2. Пивоваров Ю.П., Королик В.В., и др. Гигиена и основы экологии человекав., 4-е исп. и доп.- Ростов- на Дону «Феникс», 2008-415с.

3. Гончарук Е.И. и др. Общая гигина: пропедевтика гигиены. – 2-е изд., перераб. И доп.- К.: Вища шк., 1999-652с.

1.Голубев В.В.и др. Практикум по основам педиатрии и гигиены детей дошкольного возраста.- М.: Издательский центр «Академия».2000.-200с.

2.Коммунальная гигиена/ Под.ред. К.И.Акулова, К.А.Буштуевой.-М.: Медицина,2001-607с.

3.Королев А.А. Гигиена питания.- М-.: Издательский Центр «Академия».2006-528с.

4.Кучма В.Р. Гигиена детей и подростков: Учебник.-М.: Медицина.2001.-384с.

5.Неменко Б.А., Кенесариев У.И. Коммунальная гигиена- Алматы: НИЦ «Гылым», 2003.-464с.

6.Беляков В.Д., Жук Е.Г. Военная гигиена и эпидемиология.- М.: Медицина, 1988.

7.Рубина Е.А. Санитария и гигиена питания: Учебное пособие для студентов ВУЗов-М.:Издательский Центр «Академия»,2005.-288с.

1. Бейсембаева З.И. Аурухана, стоматологиялық емхана және дәріхана мекемелерінің гигиенасы: оқу құралы. –Шымкент, 2010.

2. Жалпы гигиена Торғаутов Б.К – Шымкент :2009

3. Гигиена учебник для вузов /под. ред Г.И.Румянцева – 2-е изд М:2009

4. Мазаев В.Т.Коммунальная гигиена 1-2 часть: учебник ГЭОТАР – Медиа, 2009

5. Справочник диетолога ,,Равновесие,,2006

6. Кучма В.Р. Гигиена детей и подростков : учебник ГЭОТАР – Медиа, 2010

7 . Гигиена труда Н.Ф.Измерова ГЭОТАР – Медиа 2008

1. 
   Қалбырдағы консервілердің тамақтанудағы маңызы неде?
   
2. 
   Ботулизм, тағамдық токсикоинфекция және ауыр металл тұздарымен
   

3. 
   Тағамдық концентраттар мен қалбырдағы консервілердің сапасына қандай гигиеналық талаптар қойылады?
   
4. 
   Консервіленген тағамдық азықтарға санитарлы сараптамасы қалай жүргізіледі?
   
5. 
   Тағамдық азықтарды консервілеудің негізгі маңызы неде?
   
6. 
   Науқастарды емдеуде емдік тамақтанудың ролі қандай?
   
7. 
   Қандай емдәмдік столдарды білесіз?
   
8. 
   Емдәмдік тамақтануды құрастырудың негізгі қағидалары мен мәнін айтып беріңіз.
   
9. 
   Әр түрлі жастағы балалар үшін тамақтану рационының колориялық сапасын медициналық бақылау қалай жүргізіледі?
   
10. 
    Кәсіби ауруларды алдын алу жүйесінде емдік профилактикалық тамақтанудың маңызы неде?
    
11. 
    ЕПҰ негізгі рационы мен оларды қолдануды айтып беріңіз.
    

№15.

1.Өткен тақырыптар бойынша алған барлық білімдерін тәжірибелік сабақтарда қолдана білу.

1. Кенесариев У.И., Балмахаева Р.М., Жоламанов М.Е., Алимова Н.Е. Тамақтану гигиенасы. Алматы, 2007., 144 б.

2. Неменко Б.А., Оспанова Г.К. Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы. Алматы, 1997. – 29 б.

3. Неменко Б.А. Коммуналдық гигиена. Алматы. 2004. – 277 б.

4. Гигиена: Жоғарғы оқу орындарына арналған оқулық / У.И.Кенесариев және т.б. – Алматы: 2010ж. – 656 б.

5. Торгаутов, Б.К. Жалпы гигиена: оқулық. –Шымкент: «Нұрдана –LTD», 2011. -432 бет.

6. Бектұрғанов Р.С. Жалны гигиена пәнінен тәжірибелік сабақтарға арналған нұсқаулық. - Шымкент, 2010.

Қосымша:

1. Габелев А. Неке гигиенасы: монография. –Алматы, 1992.

2. Кучма В.Р. Гигиена детей и подростков : Учебник-М.: Медицина, 2001-384с.

3. Беляков В.Д. Жук Е.Г: Военная гигиена и эпидемиология -М. Медицина, 1988.

4.Трушкина Л.Ю Гигиена и экология человека: учебное пособие.4- е изд М: Проспект,2006

5.Крымская И.Г.Гигиена и основы экологии человека : учебное пособие Ростов на Дону

6.Шарманов Т.Ш.Йодный дефицит в Казахстане: состояние проблемы и пути решение : Астана, 2008

7.Барановский А.Ю.Болезни нарушение питания. Лечение и профилактика: Наука и техника , 2007

1. Гигиена / Под ред.акад.РАМН Г.И.Румянцева. – М.: ГЭОТАР МЕДИЦИНА, 2000-608с.

2. Пивоваров Ю.П., Королик В.В., и др. Гигиена и основы экологии человекав., 4-е исп. и доп.- Ростов- на Дону «Феникс», 2008-415с.

3. Гончарук Е.И. и др. Общая гигина: пропедевтика гигиены. – 2-е изд., перераб. И доп.- К.: Вища шк., 1999-652с.

1.Голубев В.В.и др. Практикум по основам педиатрии и гигиены детей дошкольного возраста.- М.: Издательский центр «Академия».2000.-200с.

2.Коммунальная гигиена/ Под.ред. К.И.Акулова, К.А.Буштуевой.-М.: Медицина,2001-607с.

3.Королев А.А. Гигиена питания.- М-.: Издательский Центр «Академия».2006-528с.

4.Кучма В.Р. Гигиена детей и подростков: Учебник.-М.: Медицина.2001.-384с.

5.Неменко Б.А., Кенесариев У.И. Коммунальная гигиена- Алматы: НИЦ «Гылым», 2003.-464с.

6.Беляков В.Д., Жук Е.Г. Военная гигиена и эпидемиология.- М.: Медицина, 1988.

7.Рубина Е.А. Санитария и гигиена питания: Учебное пособие для студентов ВУЗов-М.:Издательский Центр «Академия»,2005.-288с.

1. Бейсембаева З.И. Аурухана, стоматологиялық емхана және дәріхана мекемелерінің гигиенасы: оқу құралы. –Шымкент, 2010.

2. Жалпы гигиена Торғаутов Б.К – Шымкент :2009

3. Гигиена учебник для вузов /под. ред Г.И.Румянцева – 2-е изд М:2009

4. Мазаев В.Т.Коммунальная гигиена 1-2 часть: учебник ГЭОТАР – Медиа, 2009

5. Справочник диетолога ,,Равновесие,,2006

6. Кучма В.Р. Гигиена детей и подростков : учебник ГЭОТАР – Медиа, 2010

7 . Гигиена труда Н.Ф.Измерова ГЭОТАР – Медиа 2008

1. 
   Қажетті вентиляция көлемін есептеуде таза ауада көмірқышқыл газының нормативі ... болып табылады:
   
   1. 
      0,1%
      
   2. 
      1%
      
   3. 
      4%
      
   4. 
      3%
      
   5. 
      2%
      
2. 
   Атмосфералық қысым ...өлшенеді.
   
   1. 
      барометрмен
      
   2. 
      термографпен
      
   3. 
      актинометрмен
      
   4. 
      кататермометрмен
      
   5. 
      гигрографпен
      
3. 
   Аралас жарықтандыру - бұл:
   
   1. 
      жергiлiктi жасанды+жалпы табиғи жарықтандыру
      
   2. 
      жергiлiктi жасанды+жалпы жасанды жарықтандыру
      
   3. 
      жалпы жасанды+жалпы табиғи жарықтандыру
      
   4. 
      жалпы шашырау+жергiлiктi жасанды жарықтандыру
      
   5. 
      қатар тұрған бөлмелердiң жалпы жарықты қолдануы
      
4. 
   Терезе әйнегiнiң жарық өткізгіштігі ... тәуелді.
   
   1. 
      тазалығына
      
   2. 
      қалыңдығына
      
   3. 
      енiне
      
   4. 
      ұзындығына
      
   5. 
      пішініне
      
5. 
   Тропосфера - бұл:
   
   1. 
      атмосфераның ауаның ең төменгi қабаты
      
   2. 
      жердiң сулы қабаты
      
   3. 
      ауаның ортаңғы қабаты
      
   4. 
      ауаның жоғарғы қабаты
      
   5. 
      биосфера қабаты
      
6. 
   Ауаның абсолюттi ылғалдылығы – бұл:
   
   1. 
      белгiлi бiр температура кезiнде 1 текше/метр куб ауада болатын граммен берiлген су буларының мөлшерi
      
   2. 
      760 мм сынап бағанасындағы барометрлiк қысым мен 0 град Стемпература кезiндегi ауаны қанықтыратын су буларының серпімділігі
      
   3. 
      белгiлi бiр температура кезiндегi 1текше метр ауада ұсталынып қалуы мүмкiн граммен берiлетiн су буларының максимальды мөлшерi
      
   4. 
      ауаның су буларымен қанығу температурасы
      
   5. 
      ауадағы жоғары ылғалдылық
      
7. 
   Төменгi атмосфералық қысым жағдайында гипоксияның даму себебі:
   
   1. 
      ауадағы оттегiнiң парциалдық қысымының төмендеуi
      
   2. 
      ауадағы азот мөлшерінің артуы
      
   3. 
      инертті газдар мөлшерінің артуы
      
   4. 
      ауаның ластануы
      
   5. 
      эфференттi иннервациялаудың бұзылуы
      
8. 
   Кессон ауруының дамуына себепшi болатын жағдайлар-бұл:
   
   1. 
      жоғарғы атмосфералық қысым жағдайынан бiрден шығу
      
   2. 
      жоғарғы ылғалдылық жағдайында жұмыс атқару
      
   3. 
      ауадағы оттегiнiң парциалдық қысымының төмендеуi
      
   4. 
      жоғарғы атмосфералық қысым жағдайына бiрден ауысу
      
   5. 
      төменгi атмосфералық қысым жағдайында ұзағынан болу
      
9. 
   Қажеттi желдету көлемi - бұл:
   
   1. 
      бiр сағат мөлшерiнде бiр адамға берiлетiн бөлмедегi ауаның мөлшері
      
   2. 
      бiр сағат мөлшерiнде бөлмеге желдету жүйесiмен берілетін ауа мөлшері
      
   3. 
      бөлмеге берiлетiн ауа мөлшерiнiң қажеттi ауа мөлшеріне қатынасы
      
   4. 
      бiр сағат iшiнде бөлмедегi ауа қанша рет ауысатынын көрсететін көрсеткіш
      
   5. 
      бір тәулікте бір адамға қажетті ауаның мөлшері
      
10. 
    Қысқы уақытта сынып бөлмелерiн желдету ... жүргізіледі.
    
    1. 
       желдеткіш немесе фрамуга арқылы
       
    2. 
       үзiлiс кезiнде терезенiң бiр әйнегiн ашу
       
    3. 
       сабақ кезiнде есiктi мезгілмен ашу
       
    4. 
       желдету каналдары арқылы
       
    5. 
       үзіліс кезінде есікті ашып желдету
       
11. 
    Психогендi факторларға ...жатады.
    
    1. 
       сөз, хат, басылым өнiмдерi
       
    2. 
       азық-түлiктегi көмiрсулар, майлар, ақуыздар
       
    3. 
       өндiрiстiк шу, дiрiл
       
    4. 
       бактериялар, вирустар, гельминттер
       
    5. 
       температура, антибиотиктер
       
12. 
    Атмосфералық ауаның құрамына ... кiреді:
    
    1. 
       натрий
       
    2. 
       кальций
       
    3. 
       кобальт
       
    4. 
       қорғасын
       
    5. 
       азот
       
13. 
    Атмосфералық ауадағы оттегінің мөлшерiн ... құрайды.
    
    1. 
       16%
       
    2. 
       19%
       
    3. 
       20-21%
       
    4. 
       18%
       
    5. 
       14%
       
14. 
    Инфрақызыл сәулелерi:
    
    1. 
       бактерицидтiк әсер бередi
       
    2. 
       фотохимиялық үдерiстi күшейтедi
       
    3. 
       фотосинтездi күшейтедi
       
    4. 
       жылулық әсер бередi
       
    5. 
       мешелге қарсы әсер етеді
       

1. 
   тыныс алу орталығының жұмысын реттейді
   
2. 
   өсiмдiктердiң өсуiн реттейді
   
3. 
   өндiрiстiк бөлмелердегi ауа тазалығының санитарлық көрсеткiшi болып табылады
   
4. 
   заттардың диссимиляция үдерiсiне қатысады
   
5. 
   ағзада зат алмасуының күш берушiсi болып табылады
   

1. 
   ылғалдылығы
   
2. 
   құрамындағы шаң
   
3. 
   құрамындағы азот
   
4. 
   құрамындағы инерттi газдар
   
5. 
   құрамындағы микроағзалар
   

1. 
   сәулелену
   
2. 
   тердiң булануы
   
3. 
   жылу өткiзу
   
4. 
   кондукция
   
5. 
   конвекция
   

1. 
   ультра күлгін сәулесі (УКС) мутагендiк әсерiн күшейтеді
   
2. 
   жер бетiне ғарыштық сәуле шоғырын жоғарылатады
   
3. 
   жер бетiне келiп түсетiн бактерицидтi ультракүлгiн сәуле мөлшерін төмендетеді
   
4. 
   қатерлi iсiк ауруларының санын төмендетеді
   
5. 
   ауадағы улы газдардың мөлшері артады
   

1. 
   жоғарғы атмосфералық қысым жағдайынан бiрден шығу
   
2. 
   төменгі атмосфералық қысым жағдайында жұмыс істеу
   
3. 
   ауадағы оттегiнiң парциалдық қысымының төмендеуi
   
4. 
   жоғарғы атмосфералық қысым жағдайына бiрден ауысу
   
5. 
   төменгi атмосфералық қысым жағдайында ұзағынан болу
   

1. 
   терезенiң әйнектелген беткейiнiң ауданының еденнiң ауданына қатынасы
   
2. 
   терезе әйнегiнiң жарықты ұстап қалу деңгейi
   
3. 
   горизонтальдi жарықтандырудың вертикальдi жарықтандыруға қатынасы
   
4. 
   жұмыс беткейiнiң горизонтальдi жарықтандыру ауданының аспанның көгiлдiр бөлiгiнiң горизонтальдi жарықтандыруға қатынасы
   
5. 
   еденнiң ауданының терезенiң ауданына қатынасы
   

1. 
   78-79%
   
2. 
   70%
   
3. 
   54%
   
4. 
   68%
   
5. 
   90%
   

1. 
   қалдықсыз өндiрiстi енгiзу
   
2. 
   ластаушы көздердi герметизациялау
   
3. 
   елдi мекендердi аймақтарға бөлу
   
4. 
   гигиеналық нормативтердi өңдеу
   
5. 
   жасыл желектердi көптеп отырғызу
   

1. 
   сынап бағанасының мм
   
2. 
   су бағанасының мм
   
3. 
   балл
   
4. 
   градус
   
5. 
   пайыз
   

1. 
   желдiң болуы
   
2. 
   жоғары атмосфералық қысым
   
3. 
   төменгi атмосфералық қысым
   
4. 
   ауаның төмен ылғалдылығы
   
5. 
   гипокинезия
   

1. 
   анемометрмен
   
2. 
   психрометрмен
   
3. 
   гигрографпен
   
4. 
   барометрмен
   
5. 
   шар тәрiздi кататермометрмен
   

1. 
   миллиграмм
   
2. 
   су бағанасының мм
   
3. 
   децибелл
   
4. 
   сынап бағанасының мм
   
5. 
   г/текше метр
   

1. 
   бөлмелердiң тағайындалуы
   
2. 
   бөлмедегi адамдар саны
   
3. 
   киiмнiң жылу қорғағыштық қасиетi
   
4. 
   жарыққа қарай бөлменiң бағытталуы
   
5. 
   жылыту жүйесi
   

1. 
   жұмыс орнындағы табиғи жарық деңгейiнiң аспан бөлiгiнiң сол деңгейдегi жарықтандыруға пайыздық қатынасы
   
2. 
   терезенiң шыныланған беткейiнiң еденнiң ауданына қатынасы
   
3. 
   терезе шынысының жарықты ұстап қалу деңгейi
   
4. 
   өлшеу нүктесiнен терезенiң төменгi және жоғарғы жиектерiнiң арасындағы бұрыш
   
5. 
   горизонтальдi жарықтандырудың вертикальдi жарықтандыруға қатынасы
   

1. 
   жалпы және жергiлiктi жарықтану
   
2. 
   жергiлiктi және жасанды жарықтану
   
3. 
   жергiлiктi және табиғи жарықтану
   
4. 
   жалпы және табиғи жарықтану
   
5. 
   қатар тұрған бөлмелердiң жалпы жарықты қолдануы
   

1. 
   терезе мен шамның шаң және кiр болуы
   
2. 
   электр жүйесiндегi тартылыстың әлсіреуі
   
3. 
   шам қуатының дұрыс таңдалмауы
   
4. 
   шамның дұрыс орналаспауы
   
5. 
   мекеменiң дұрыс орналаспауы
   

1. 
   Солтүстiкте ультракүлгін сәуле қарқындылығының төмендеу себебi ... болып табылады.
   
   1. 
      күннiң көкжиектен төмен тұруы
      
   2. 
      ауа температурасының төмен болуы
      
   3. 
      күннiң үнемi бұлттанып тұруы
      
   4. 
      ауаның жоғары ылғалдылығы
      
   5. 
      солтүстiк ауасының экрандық әсерi
      
2. 
   Топырақтың негiзгi санитарлық -гигиеналық маңызы ... негізделген.
   

1. 
   топырақтың жергiлiктi рельефтiң қасиетін анықтауға
   
2. 
   топырақтың микроклиматқа әсерiн тигiзуге
   
3. 
   топырақтың флора мен фаунаның әртүрлiлiгiн анықтауға
   
4. 
   эндемиялық және инфекциялық ауруларының пайда болуына жағдай жасалуына
   
5. 
   ауылшаруашылық азықтарының сапасын анықтауға
   

3. 
   Гумус - бұл:
   

1. 
   шiрiндi
   
2. 
   құстармен жануарлардың саңғырығы
   
3. 
   топырақтағы улы химикаттардың сандық қалдықтары
   
4. 
   минералды тыңайтқыштардың сандық қалдықтары
   
5. 
   таза шiрiндiлерде өсiрiлген көкөнiс дақыл
   

4. 
   Санитарлық сан - бұл:
   

1. 
   топырақ ақуызындағы азот мөлшерiнiң органикалық азот мөлшерiне
   
2. 
   бейорганикалық азоттың органикалық азотқа
   
3. 
   органикалық азоттың топырақ ақуызындағы азотқа
   
4. 
   органикалық азоттың бейорганикалық азотқа
   
5. 
   су сығындысы азотының топырақтың жалпы азотына
   

5. 
   Топырақ аэрациясы:
   

1. 
   1 микроорганизмдердің биохимиялық белсендiлiгiн жоғарылатады
   
2. 
   1 микроорганизмдердің биохимиялық белсендiлiгiн төмендетуі
   
3. 
   органикалық заттардың ыдырауында аралық заттар түзеді
   
4. 
   4 сасық заттардың бөлiнуiне ықпал етуі
   
5. 
   5 микроорганизмдердің топырақ беткейінде көбейюіне ықпал етеді
   

6. 
   Топырақтың бактериологиялық талдауда ... анықталады.
   

1. 
   коли-титр
   
2. 
   аэробтар титрi
   
3. 
   үштiк ластану
   
4. 
   санитарлық сан
   
5. 
   гельминттердiң мөлшерi
   

7. 
   Коли-титрiнiң жоғары болуы топырақтың ... ластануының көрсеткіші болып табылады.
   

1. 
   фекальдық
   
2. 
   химиялық
   
3. 
   гельминтологиялық
   
4. 
   күкiрттi сутектiк
   
5. 
   бейорганикалық заттармен
   

8. 
   Табиғи желдету - бұл:
   

1. 
   ауа температурасының әр түрлiгiнен ауаның сыртқы ортамен алмасуы
   
2. 
   арнайы аспаптың көмегiмен бөлмеге ауаны беретiн немесе шығаратын желдету жүйесi
   
3. 
   бөлменiң арнайы түрлерiнде қолданатын желдету жүйесi
   
4. 
   бөлмедегi табиғи саңылаулар арқылы ауаның алмасуы
   
5. 
   ауадағы тек улы компоненттердi шығаратын желдету жүйесi
   

9. 
   Желдету көлемi - бұл:
   

1. 
   1 сағатта бөлмедегi 1 адамға қажеттi таза ауа мөлшерi
   
2. 
   бiр сағат уақытында желдету жүйесiмен бөлмеге берiлетiн немесе бөлмеден шығарылатын ауа мөлшерi
   
3. 
   бiр сағат мөлшерiнде бiр адамның тынысына қажеттi ауа мөлшері
   
4. 
   бiр сағат мөлшерiнде бөлмедегi ауаның жалпы алмасуы
   
5. 
   1тәулікте бөлмеге берілетін ауа мөлшері
   

10. 
    Адамдар ұзақ уақыт болатын бөлмелердегi ауа тазалығының санитарлық көрсеткiшi... болып табылады.
    

1. 
   ауадағы көмiрқышқыл газының мөлшері
   
2. 
   ауаның шаңдануы
   
3. 
   ауадағы газ тәрізді қосылыстарымен антропотоксиндердің мөлшері
   
4. 
   егілетін бактериялардың мөлшері
   
5. 
   ауадағы су буларының мөлшері
   

11. 
    Көмiрқышқыл газының бөлмедегi ауа тазалығының санитарлық көрсеткiшi болып таңдап алыну себебi, ол:
    

1. 
   ауаның химиялық құрамы мен физикалық параметрiнiң өзгерісімен параллельдi жинақталуында
   
2. 
   бөлме ауасында жеңiл анықталуында
   
3. 
   оттегiнiң антагонисi болып табылады
   
4. 
   ауадан ауыр болуында
   
5. 
   тердiң, терi майының және т.б метаболитi болып табылуында
   

12. 
    Қажеттi желдету көлемiн есептеудегi басты критериі... болып табылады.
    

1. 
   бөлме ауасындағы көмiр қышқыл газының жиналуы
   
2. 
   желдету қондырғының қуаты
   
3. 
   бөлмедегi адамдардың саны
   
4. 
   бөлінетін көмiр қышқыл газының бөлмедегі мөлшері
   
5. 
   ауадағы оттегiнiң концентрациясы
   

13. 
    Табиғи химиялық факторларға ... жатады.
    

1. 
   азық-түлiктегi көмiрсулар, майлар, ақуыздар
   
2. 
   өндiрiстiк шу, дiрiл
   
3. 
   пестицидтер, гербицидтер
   
4. 
   иондаушы сәулелер
   
5. 
   бактериялар, вирустар және гельминттер
   

14. 
    Биологиялық факторларға … жатады.
    

1. 
   гельминттер, саңырауқұлақтар, өсiмдiктер
   
2. 
   ауыр металдар
   
3. 
   азық-түлiктегi көмiрсулар, майлар, ақуыздар
   
4. 
   атмосфералық қысым
   
5. 
   өндiрiс орындары шуы, дiрiл
   

15. 
    Өндірісте физикалық факторлар үшін белгiленетiн гигиеналық нормативі бұл:
    

1. 
   ШРЕД
   
2. 
   ШРЕК
   
3. 
   ШЗКД
   
4. 
   санитарлық нормалар мен ережелер
   
5. 
   құрылыс ережелері мен стандарттары
   

16. 
    Атмосфералық ауадағы инерттi газдардың мөлшерi .... құрайды.
    

1. 
   1% шамасында
   
2. 
   2% шамасында
   
3. 
   3% шамасында
   
4. 
   8% шамасында
   
5. 
   0,1% шамасында
   

17. 
    Атмосфералық ауаны санитарлық қорғау шаралары – бұл:
    

1. 
   санитарлық қорғаныс аймақтарын ұйымдастыру
   
2. 
   өндiрiстерде тазалау қондырғыларын орнату
   
3. 
   ауадағы зиянды заттарға ШРеК белгiлеу
   
4. 
   улы заттарды улылығы төмен заттармен айырбастау
   
5. 
   жабық технологиялық цикл енгiзу
   

18. 
    Тропосфера – бұл:
    

1. 
   атмосфераның ең төменгi қабаты
   
2. 
   жердiң су қабаты
   
3. 
   атмосфералық қабаты
   
4. 
   атмосфераның жоғарғы қабаты
   
5. 
   биосфера қабаты
   

19. 
    Судың гигиеналық маңызы ... анықталады.
    

1. 
   жалпы қоғамдық және жеке бас гигиенасы ережелерін сақтауды қамтамасыз етумен
   
2. 
   өндiрiстiк қажеттiлiктi өтумен
   
3. 
   ауыл шаруашылығы өндiрiсiн қамтамасыз етумен
   
4. 
   адамның физиологиялық қажеттiлiгiн қамтамасыз етумен
   
5. 
   адамның өмiр сүруiнiң қолайлы жағдайын қамтамасыз етумен
   

20. 
    Ауыз суының сапасына қойылатын талаптар көрсетiлген мемлекеттiк құжат:
    

1. 
   орталықтандырылған ауыз су көзiне қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар
   
2. 
   орталықтандырылған шаруашылық-ауыз сумен қамтамасыз ету көздерi
   
3. 
   сумен қамтамасыз ету. Сыртқы су таратушы торап
   
4. 
   әскердi далада сумен қамтамасыз ету нормасы
   
5. 
   ауыз су МЕСТ 2874-82
   

21. 
    Iрi қалаларды сумен қамтамасыз етудің негiзгi көздерi – бұл:
    

1. 
   өзен сулары
   
2. 
   грунт сулары
   
3. 
   артезиан сужинагыш
   
4. 
   атомдық
   
5. 
   атмосфералық сулар
   

22. 
    Топырақтың негiзгi санитарлық -гигиеналық маңызы ... негізделген.
    

1. 
   топырақтың жергiлiктi рельефтiң қасиетін анықтауға
   
2. 
   топырақтың микроклиматқа әсерiн тигiзуге
   
3. 
   топырақтың флора мен фаунаның әртүрлiлiгiн анықтауға
   
4. 
   эндемиялық және инфекциялық ауруларының пайда болуына жағдай жасалуына
   
5. 
   ауылшаруашылық азықтарының сапасын анықтауға
   

23. 
    Гумус - бұл:
    

1. 
   шiрiндi
   
2. 
   құстармен жануарлардың саңғырығы
   
3. 
   топырақтағы улы химикаттардың сандық қалдықтары
   
4. 
   минералды тыңайтқыштардың сандық қалдықтары
   
5. 
   таза шiрiндiлерде өсiрiлген көкөнiс дақыл
   

24. 
    Санитарлық сан - бұл:
    

1. 
   топырақ ақуызындағы азот мөлшерiнiң органикалық азот мөлшерiне
   
2. 
   бейорганикалық азоттың органикалық азотқа
   
3. 
   органикалық азоттың топырақ ақуызындағы азотқа
   
4. 
   органикалық азоттың бейорганикалық азотқа
   
5. 
   су сығындысы азотының топырақтың жалпы азотына
   

25. 
    Топырақ аэрациясы:
    

1. 
   1 микроорганизмдердің биохимиялық белсендiлiгiн жоғарылатады
   
2. 
   1 микроорганизмдердің биохимиялық белсендiлiгiн төмендетуі
   
3. 
   органикалық заттардың ыдырауында аралық заттар түзеді
   
4. 
   4 сасық заттардың бөлiнуiне ықпал етуі
   
5. 
   5 микроорганизмдердің топырақ беткейінде көбейюіне ықпал етеді
   

26. 
    Топырақтың бактериологиялық талдауда ... анықталады.
    

1. 
   коли-титр
   
2. 
   аэробтар титрi
   
3. 
   үштiк ластану
   
4. 
   санитарлық сан
   
5. 
   гельминттердiң мөлшерi
   

27. 
    Коли-титрiнiң жоғары болуы топырақтың ... ластануының көрсеткіші болып табылады.
    

1. 
   фекальдық
   
2. 
   химиялық
   
3. 
   гельминтологиялық
   
4. 
   күкiрттi сутектiк
   
5. 
   бейорганикалық заттармен
   

28. 
    Тағамның арнайы динамикалық әсеріне кеткен энергия шығыны негізгі алмасуға кететін энергия шығынының ... құрайды.
    

1. 
   10%
   
2. 
   30%
   
3. 
   25%
   
4. 
   20%
   
5. 
   15%
   

29. 
    Ақуыздың негізгі биологиялық мәні - бұл:
    

1. 
   ағза үшін пластикалық материал болып табылады
   
2. 
   дәрумендерді синтездеуге қатысады
   
3. 
   ферменттің алмасуына қатысады
   
4. 
   ағза үшін энергияның негізгі көзі болып табылады
   
5. 
   полиқаныққан май қышқылының сіңірілуіне жағдай жасайды
   

1. 
   4,1 (ккал)
   
2. 
   3,8 (ккал)
   
3. 
   5,6 (ккал)
   
4. 
   8,4 (ккал)
   
5. 
   9,3 (ккал)
   

1. 
   май
   
2. 
   линол
   
3. 
   линолен
   
4. 
   олеин
   
5. 
   арахидон
   

1. 
   33%
   
2. 
   27%
   
3. 
   12%
   
4. 
   45%
   
5. 
   60%
   

1. 
   цинга
   
2. 
   бери-бери
   
3. 
   квашиоркор
   
4. 
   дистрофия
   
5. 
   мешел
   

1. 
   нан
   
2. 
   жұмыртқа
   
3. 
   ет
   
4. 
   сүт
   
5. 
   бұршақ
   

1. 
   бруцеллез
   
2. 
   лептоспироз
   
3. 
   тырысқақ
   
4. 
   аусыл
   
5. 
   ботулизм
   

1. 
   қақпағының көтерілуі
   
2. 
   қалбырдың стандартқа сәйкес емес болуы
   
3. 
   қалбыр банкісінде терең тот басқан іздің болуы
   
4. 
   штамптың болмауы
   
5. 
   сақталу мерзімінің өтіп кетуі
   

1. 
   ет
   
2. 
   балық
   
3. 
   жеміс жидек
   
4. 
   картоп
   
5. 
   ірімшік
   

1. 
   финноз
   
2. 
   аскаридоз
   
3. 
   энтеребиоз
   
4. 
   описторхоз
   
5. 
   сальмонеллез
   

1. 
   760 мм сынап бағанасындағы барометрлiк қысым мен 0 градус С температура кезiндегi ауаны қанықтыратын су буларының серпiмдiлiгi
   
2. 
   теңiз деңгейiндегi 0 градус С температура кезiндегi 1 текше метр ауадағы су буларының мөлшерi
   
3. 
   ауадағы жоғары ылғалдылық
   
4. 
   белгiлi бiр температурадағы 1 текше метр ауаны қанықтыру үшiн қажеттi граммен берiлген су буларының мөлшерi
   
5. 
   мұздың еру нүктесiнен спирттiң қайнау нүктесiне дейiнгi температуралық аралықтың 1/100 бөлiгi
   

1. 
   флюгермен
   
2. 
   анемометрмен
   
3. 
   психрографпен
   
4. 
   кататермометрмен
   
5. 
   қанатшалы анемометрмен
   

1. 
   мерзiмдiк жұмыстарда
   
2. 
   су астындағы жұмыстарда
   
3. 
   парашют спортымен жаттығуда
   
4. 
   тауға көтерiлуде
   
5. 
   шарап ашыту қоймаларында жұмыс жасауда
   

1. 
   азот тотығының наркотикалық әсерi
   
2. 
   көмірқышқыл газының мөлшері
   
3. 
   дене температурасының көтерiлуi
   
4. 
   оттегiнiң улы әсерi
   
5. 
   дене температурасының төмендеуi
   

1. 
   белгiлi бiр жердегi метеорологиялық көрсеткiштердiң жиынтығы
   
2. 
   белгiлi бiр жердегi метеорологиялық көрсеткiштiң айқындылығы
   
3. 
   белгiлi бiр жерде байқалатын ауа
   
4. 
   белгiлi бiр жердегi адамның өмiр сүру жағдайын анықтайтын табиғи климаттық жағдайлардың жиынтығы
   
5. 
   фауна мен флора дамуын анықтайтын табиғи факторлардың жиынтығы
   

1. 
   өмiр сүрудiң жаңаша жағдайларына адамның белсендi түрде бейiмделу үдерiсi
   
2. 
   климаттық ауысуы кезiнде ағзада дамитын функционалдық өзгерiстер
   
3. 
   ортаның қолайсыз ықпалының әсерiмен байланысты жылу реттеудiң бұзылуы
   
4. 
   климаттық фактордың әсерiнен ағзада физикалық қайта құрылу үрдісі
   
5. 
   адамның iс әрекетi үшiн қолайлы жағдайларды тудыру
   

15. 
    Терезе әйнегiнiң жарық өткізгіштігі ... тәуелді.
    

1. 
   тазалығына
   
2. 
   қалыңдығына
   
3. 
   енiне
   
4. 
   ұзындығына
   
5. 
   пішініне
   

16. 
    Жұмыс орнындағы жарықтануын бағалау үшін негізгі көрсетқіш ... болып табылады.
    

1. 
   табиғи жарық коэффицентi
   
2. 
   жарық коэффицентi
   
3. 
   түсу бұрышы
   
4. 
   саңылау бұрышы
   
5. 
   тереңдену коэффицентi
   

17. 
    Табиғи желдету түрлері - бұл:
    

1. 
   табиғи және жасанды
   
2. 
   ұйымдастырылған
   
3. 
   жасанды
   
4. 
   ағымды
   
5. 
   ұйымдастырылмаған
   

18. 
    Бөлме ауасындағы көмiрқышқыл газының ШРЕМ:
    

1. 
   0,07-0,1%
   
2. 
   0,03-0,4%
   
3. 
   2,0%
   
4. 
   2,5-3-0%
   
5. 
   0,15-0,45%
   

19. 
    Қоршаған орта - бұл:
    

1. 
   қоғам, оның өндiрiстiк күшi мен өндiрiстiк қатынасы
   
2. 
   ғарыштық кеңiстiк
   
3. 
   ағзаның iшкi ортасы
   
4. 
   мұхит пен теңiз тереңдiктерi
   
5. 
   жер қойнауы
   

20. 
    Физикалық факторларға ... жатады.
    

1. 
   өндiрiстiк шу, дiрiл
   
2. 
   судағы микроэлементтер
   
3. 
   азық-түлiктегi көмiрсулар, майлар, ақуыздар
   
4. 
   атмосфералық ауадағы азот, оттегi
   
5. 
   топырақтағы бактериялар мен вирустар
   

21. 
    Ауа райы - бұл:
    

1. 
   белгiлi бiр жердегi белгiлi бiр уақытта байқалатын барлық метеорологиялық факторлардың жиынтығы
   
2. 
   осы жерге тән метеорологиялық көрсеткiштердiң көп жылдық айқындылығы
   
3. 
   осы жердегi адамның өмiр сүру жағдайын бейнелейтiн метеокөрсеткіштердiң жиынтығы
   
4. 
   осы жерге тән флора мен фаунаның дамуын қамтамасыз ететін табиғи климаттық факторлардың жиынтығы
   
5. 
   жер бетiнде өзара әсерлесiп атмосферада жүретiн физикалық үдерістердiң қарқындылығы
   

22. 
    Пассивтi акклиматизация - бұл:
    

1. 
   өмiрдiң жаңаша жағдайларына ағзаның физиологиялық бейімделу үдерісі
   
2. 
   адамның өмiрдiң жаңаша жағдайларына бiртiндеп бейімделу үдерісі
   
3. 
   өмiр сүрудiң жаңаша жағдайларына бейiмделу үшін жағдайлар тудыру
   
4. 
   өмiрдiң жаңаша жағдайларына адамның физиологиялық бейімделу мүмкiншiлiктерiнiң төмендеуi
   
5. 
   өмiр сүрудiң жаңаша жағдайларында жұмыс iстеу үшiн жылу реттеуді қайта құру
   

23. 
    Адамдардағы термореттеудiң түрлерi:
    

1. 
   биологиялық
   
2. 
   физиологиялық
   
3. 
   химиялық,физикалық
   
4. 
   механикалық
   
5. 
   функционалдық
   

1. 
   фотосинтез үдерісі
   
2. 
   топырақтағы радиоактивтi үдерiс
   
3. 
   органикалық заттардың синтезi
   
4. 
   мұхиттар мен теңiздердің суыларынан оттегi бөлінуі
   
5. 
   стратосферада су молекулаларының ультракүлгiн сәуле әсерiнен ыдырауы
   

1. 
   20л
   
2. 
   5 л
   
3. 
   10 л
   
4. 
   22,6 л
   
5. 
   15 л
   

1. 
   ентiгу
   
2. 
   жөтел
   
3. 
   көзден жас ағу
   
4. 
   дене температурасының төмендеуi
   
5. 
   iштен қан кету
   

1. 
   өндiрiстiк шу, дiрiл
   
2. 
   күн радиациясы
   
3. 
   атмосфералық қысым
   
4. 
   бактериялар мен вирустар
   
5. 
   азық-түлiктегi көмiрсулар, майлар, ақуыздар
   

1. 
   балалар, қарт адамдар
   
2. 
   еркектер
   
3. 
   әйелдер
   
4. 
   жүктi әйелдер, жасөспiрiмдер
   
5. 
   науқастар
   

1. 
   сөз, хат, басылым өнiмдерi
   
2. 
   азық-түлiктегi көмiрсулар, майлар, ақуыздар
   
3. 
   өндiрiстiк шу, дiрiл
   
4. 
   бактериялар, вирустар, гельминттер
   
5. 
   температура, антибиотиктер
   

1. 
   натрий
   
2. 
   кальций
   
3. 
   кобальт
   
4. 
   қорғасын
   
5. 
   азот
   

1. 
   Атмосфералық ауадағы оттегінің мөлшерiн ... құрайды.
   
   1. 
      16%
      
   2. 
      19%
      
   3. 
      20-21%
      
   4. 
      18%
      
   5. 
      14%
      

1. 
   су көзiнен радиусы 30-50м
   
2. 
   су көзiнен радиусы 10м
   
3. 
   су көзiнен радиусы 20-30 м
   
4. 
   су көзiнен радиусы 50-100 м
   
5. 
   су көзiнен радиусы 250-1000 м
   

1. 
   химиялық құрамы және физикалық қасиетiнiң тұрақтылығы
   
2. 
   төменгi дәрежедегi минерализация
   
3. 
   ластанудан қорғаудың жоғары болуы
   
4. 
   түсiнiң төмендiлiгi
   
5. 
   мөлдiрлiгiнiң жоғары болуы
   

1. 
   1 iшек таяқшасы бар судың ең аз мөлшерi
   
2. 
   1 л судағы микробтар саны
   
3. 
   1 л судағы iшек таяқшасының саны
   
4. 
   3 iшек таяқшасы бар судың мөлшерi
   
5. 
   1 мл судағы iшек таяқшасының мөлшерi
   

1. 
   1 мл судағы жалпы микробтар саны
   
2. 
   1 л судағы бактерия саны
   
3. 
   1 л судағы iшек таяқшасының саны
   
4. 
   1 мл судағы iшек таяқшасының саны
   
5. 
   құрамында 1 iшек таяқшасы бар судың құрамы.
   

1. 
   болмауы тиiс
   
2. 
   1л суда 2 көп емес
   
3. 
   1 мл суда 2 көп емес
   
4. 
   Петри табақшасында 2 колониядан көп емес
   
5. 
   1 мл суда 1 көп емес
   

1. 
   Снеллен цилиндрiмен
   
2. 
   батометрмен
   
3. 
   Секке дискасымен
   
4. 
   ареометрмен
   
5. 
   флюгермен
   

1. 
   балл
   
2. 
   мг/л
   
3. 
   градус
   
4. 
   пайыз
   
5. 
   Секке дискiсi
   

1. 
   20 градусқа дейінгі түстілік
   
2. 
   0 градустағы түстілік
   
3. 
   10 градусқа дейінгі түстілік
   
4. 
   40 градусқа дейінгі түстілік
   
5. 
   50 градусқа дейінгі түстілік
   

1. 
   1000
   
2. 
   500
   
3. 
   200
   
4. 
   100
   
5. 
   2000
   

1. 
   жаңадан органикалық заттармен ластануды
   
2. 
   органикалық заттармен бұрыннан ластанғанын
   
3. 
   тұрақты органикалық ластануды
   
4. 
   кезеңдi түрде органикалық ластануды
   
5. 
   судың жоғары кермектiлiгiн
   

1. 
   қатты жабылған стерильдi шыны ыдыстар
   
2. 
   мақта-дәкелiк қақпақпен жабылған стерильдi шыны бөтелкелер
   
3. 
   бутирометр
   
4. 
   батометр
   
5. 
   арнайы стерильдi пластмасс пакеттер
   

1. 
   су көзi айналасына санитарлық қорғау аймағын қою
   
2. 
   су алатын жердi қоршау
   
3. 
   су көзi айналасына ағаштар егу
   
4. 
   су алатын жерге әскери күзет қою
   
5. 
   дәндi дақылдар егу
   

1. 
   ашық су көздерi
   
2. 
   метеорлы сулар
   
3. 
   саламен ағатын сулар
   
4. 
   теңiз суы
   
5. 
   пластааралық су
   

1. 
   iшек таяқшасы
   
2. 
   сальмонеллалар
   
3. 
   протей
   
4. 
   Шигеллалар
   
5. 
   Флекснер таяқшасы
   

1. 
   0 - ге тең
   
2. 
   1 ден көп емес
   
3. 
   2 ден көп емес
   
4. 
   4 тен көп емес
   
5. 
   5 тен көп емес
   

1. 
   100 жоғары емес
   
2. 
   1000 жоғары емес
   
3. 
   10 жоғары емес
   
4. 
   50 жоғары емес
   
5. 
   500 жоғары емес
   

1. 
   зертханалық термометрмен
   
2. 
   максимальды термометрмен
   
3. 
   минимальды термометрмен
   
4. 
   электротермометрмен
   
5. 
   катотермометрмен
   

1. 
   30 см кем емес
   
2. 
   15 см кем емес
   
3. 
   20 см кем емес
   
4. 
   25 см кем емес
   
5. 
   35 см кем емес
   

1. 
   iшкенде су сапасына ешқандай наразылық тудырмайтын судың өте әлсiз дәмi мен иiсi болуы
   
2. 
   суда бөгде иiс пен дәмнiң болмауы
   
3. 
   тәжiрибелiк зерттеушi ғана анықтай алатын, шамалы иiсi мен дәмi бар су болуы
   
4. 
   айтарлықтай иiсi мен дәмi бар суды қолданғанда тұтынушы өзi өзiне тоқтау салатын су болуы
   
5. 
   суға жиiркенiш сезімін тудыратын күштi иiсi мен дәмi бар су болуы
   

1. 
   мг/л-мен
   
2. 
   мг/куб м-мен
   
3. 
   пайызбен
   
4. 
   мг/экв-пен
   
5. 
   баллмен
   

1. 
   токсикоинфекцияға
   
2. 
   токсикоздарға
   
3. 
   микстерге
   
4. 
   микотоксикоздарға
   
5. 
   микотоксикоинфекцияға
   

1. 
   топырақ
   
2. 
   су
   
3. 
   ірі қара малдың ішегі
   
4. 
   балық ішегі
   
5. 
   ауа
   

1. 
   шартты патогенді микрофлоралық тағамдық токсикоинфекция
   
2. 
   ботулизм
   
3. 
   сіреспе
   
4. 
   стафилококкты интоксикация
   
5. 
   қантышқақ
   

1. 
   ретинол
   
2. 
   токоферол
   
3. 
   эргокальциферол
   
4. 
   пиридоксин
   
5. 
   тиамин
   

1. 
   0,15 мг
   
2. 
   0,1 мг
   
3. 
   1 мг
   
4. 
   0,8 мг
   
5. 
   0,9 мг
   

1. 
   желбезегіне, көзіне, сыртқы қабатына
   
2. 
   дәміне
   
3. 
   ішкі мүшелеріне
   
4. 
   балық етіне
   
5. 
   иісіне
   

1. 
   90 гр
   
2. 
   113 гр
   
3. 
   115 гр
   
4. 
   150 гр
   
5. 
   100 гр
   

1. 
   № 9
   
2. 
   № 5
   
3. 
   № 10
   
4. 
   № 3
   
5. 
   № 4
   

1. 
   ақуыз
   
2. 
   дәрумен
   
3. 
   микроэлемент
   
4. 
   макроэлемент
   
5. 
   ферменттер
   

М. қаласының №100 орта мектебінде биология кабинеті ауданы 66м², оңтүстік шығысқа бағытталған. Жарық коэффициенті -1:4, тереңдеу коэффициенті – 2,7. Шеткі қатардың соңғы партасындағы ТЖК 1,05%.

Берілген жағдай бойынша биология кабинетінің табиғи жарықталуы жағдайын бағалап гигиеналық қорытынды беріңіз.
Есеп №2.

Науқастар палатада жоғарыдан жарықталатын екі шаммен жасанды жарықталудың жетімсіздігіне шағымданады. Оның әрқайсысында қуаттылығы 200Вт бір шамнан бар. Палата ауданы 15 м². Сізде люксметр жоқ.

Сіз жарықталуды бағалай аласыз ба? Науқастардың шағымы дұрыс па?
Есеп №3.

Аптеканың қызмет көрсету залының ауданы 36 м², 1,8м биіктікте 2 терезесі бар, ені 2м. Терезелері оңтүстікке бағытталған.

Жарық коэффициентін және инсоляциялық тәртіпті есептеңіз және бағалаңыз.

Есеп №4.

Аурухана құрылысына алынған жер аймағы топырағын зертханалық зерттеуде анықталды: коли-титр-1; анаэробтар титрі-0,1; Хлебниковтың санитарлы саны-0,99; 1кг топырақта гельминт жұмыртқалары-жоқ;

Топырақтың эпидемиологиялық қауіпсіздігі дәрежесіне баға беріңіз.
Есеп №5.

Аурухана аумағының санитарлы жағдайын зертханалы бақылау мәліметтері топырақтың санитарлы саны көрсеткіші бойынша –аз ластанған, ішек таяқшасы титрі бойынша – ластанған, анаэробтар титрі бойынша (Cl.perfringens)-аз ластанған.

Топырақтың санитарлы жағдайына гигиеналық баға беріңіз.
Есеп №6.

Балалар ауруханасы аумағынан топырақтан сынама алынған. Топырақтың ластану көрсеткіштерін анықтау нәтижесінде келесі мәліметтер алынған: Хлебниковтың санитарлы саны-0,7; ластанудың суммарлы болжамы(Zc) – 75,0; ішек таяқшасы тобының бактериялар индексі-198; гельминт жұмыртқалары – 23экз/кг; шыбын жұмыртқалары мен қуыршақтары-0,04м² беткейде 10экз дейін.

Топырақтың санитарлы жағдайына гигиеналық баға беріңіз.