Тіл туралы мақал-мәтел айтыңдар?
ООӨЖ: ҚР-ның Тіл туралы заңы 6,11 баптар конспект жазу [4]
ОӨЖ: ҚР-ның Тіл туралы заңы 16,21 баптардың мазмұнын білу[4]
Әдебиеттер:
[4] 7 бет
[4] 5 бет
Тақырыбы: Қазақ әліпбиі. Танысу.
Сабақтың мазмұны мен мақсаты:
Оқушыларға қазақ
әліпбиі туралы мағлұмат беру;
Ойды анық жеткізуге машықтандыру
сөйлеу үлгілерін мақсатты пайдалана алуға дағдыландыру.
Қазақ әліпбиі
Қазақ жазуының тарихы сонау 6-шы ғасырдан бастау алады. Бұған көне
руникалық жазу жатады. Руна дегеніміз- скандинав халықтарының тілінен аударғанда
«Құпия» деген мағына береді. Руна жазуымен жазылған көне дастандар бар. Оны
алғаш рет оқып аударған ғалым- академик В.В Радлов.
Одан кейін қазақтар араб графикасын қолданған. Бұл араб графикасын қазақ тіліне
негіздеп жасаған ғалым А.Байтұрсынов. Аталған графиканы қазақтар 1929 жылға дейін
қолданды. Кейін 1929-1940
жылға дейін латын алфавиті, одан барып, орыс графикасы
қолданысқа енді. Қазақ әліпбиі орыс графикасына негізделген.
Мәтінмен жұмыс
1.Мәтінді мәнерлеп оқу
2. Мәтінді аудару
3. Мәтін бойынша сұрақтар
құрастыру
4. Мәтінді қысқаша мазмұндау
Қазақ әліпбиінде 42 әріп, 37 дыбыс бар. Әріп дегеніміз - дыбыстың таңбасы.
Танысу
Төмендегі сұрақтар бойынша сұхбат құрастырыңыз
-Атың кім?
- Тегің кім?
-Нешедесің?
-Қай жерде оқып жүрсің?
-Сен нешінші курста оқисың?
-Отбасың үлкен бе?
-Олар не істеп жүр?
-Үйің қайда ?
-Үйің үлкен бе?
-Мекен –жайың қандай?
Жолдасыңызға сұрақ қойып, алған ақпаратыңыз бойынша жолдасыңыз туралы
әңгімелеңіз.
Қазақ тіліне тән дыбыстарға мысалдар келтіру
Ойын –ойға жетелейді ойыны
Тапсырмалар.
[1] 160-161 беттер
26- жаттығу
30 -жаттығу.
Бақылау сұрақтары:
Қазақ әліпбиінде неше әріп бар?
Әріп дегеніміз не?
1929 жылға дейін қандай графика болды?
1929ж-1940 жылдар аралығындағы графиканы атаңыз?
Глоссарий
Әріп дегеніміз- дыбыстың таңбасы.
Руна дегеніміз- скандинав халықтарының тілінен аударғанда «Құпия»
деген мағына
береді
ООӨЖ:Қазақ тілі туралы пікірлер жазып келу.
ОӨЖ: Қазақ тілі туралы пікірлерді жаттау
Әдебиеттер:
[1] 8 бет
[1] 8 бет, 2 - жаттығу
Тақырыбы: Әдеп ережелері. Дауысты дыбыстар
Сабақтың мазмұны мен мақсаты:
Қазақ тіліндегі дауысты дыбыстардың жіктелуі туралы мәлімет беру;
әдеп ережелерімен таныстыру
сөйлеу үлгілерін мақсатты пайдалана алуға дағдыландыру
Әдеп ережелері
Қайырлы күн!
Сәлеметсіз бе!
Халіңіз қалай?
Денсаулығыңыз жақсы ма?
Үй ішіңіз тегіс аман ба?
Рахмет, жақсы!
Құдайға шүкір!
Жаман емес. Ақырындап.
Көңіл –күйіңіз қалай?
Не жаңалықтар бар?Айтарлықтай ештене жоқ..Бәрі бұрынғыша
Таныс болайық!
Кешіріңіз. Ғафу етіңіз. Не үшін?
Ренжімеңіз. Ашуланбаңыз.
Мен сізді ренжеткім келмеді.
Оқасы жоқ. Түкке тұрмайды.
Рұқсат па? Бола ма?
Менің сізге өтінішім бар еді. Тыңдап тұрмын.
Қайталаңызшы, көрсетіңізші.
Өтінемін.
Мархабат етіңіз. Қалауыңыз білсін.
Сәл тоқтаңызшы. Көп –көп рахмет.
Алғыс айтамын.
Өте ризамын. Мың да бір рахмет.
Тапсырма
-Берілген сөздерді орыс тіліне аудараңыз
- Жолдасыңызбен берілген тақырыптар бойынша сұхбат құрастырыңыз
- Берілген сөздерді жаттап алыңыз.
Өкпеден ауа ешбір кедергісіз, еркін шығатын дыбыстар дауысты дыбыстар деп
аталады.
Қазақ тілінде 12 дауысты дыбыс бар. Олар :
а,ә е,э,о,ө,ү,ұ,у,ы,і,и
Ерін
қатысына
қарай
Еріндік
Езулік
Жақтың
қатысына
қарай
Ашық
қысаң
ашық
қысаң
Тіл қатысына
қарай
Жуан
Жіңішке
А
Ә, Е
Ы (и)
І (и)
О
Ө
Ү (у)
Ұ (у)
Берілген сөздерге математикалық талдау жасаңыз.
Жеңімпаз, мұғалім, еңбекқор, талапкер, емтихан, кітап, Көкшетау, сәнқой,
пайдакүнем.
Берілген дыбыстарға сөздер келтіріңіз
а-а Астана, айна
і-і іні,ісі
ы-ы ынтымағы
қ-қ қазақ, қонақ
к-к күрек,көбелек
Төмендегі сөйлемдер жауап болатындай сұрақтар құрастырыңыз.
Менің атым –Аманжол. Құдайға шүкір. Мен колледжде оқимын. Денсаулығым жақсы.
Қал-жағдайым жақсы. Жаман емес. Рахмет, жақсы.
Глоссарий
Дауысты дыбыстар - өкпеден ауа ешбір кедергісіз, еркін шығатын дыбыстар
ООӨЖ: Дауысты дыбыстардың емлесі [3] 12 бет
ОӨЖ: Дауысты дыбыстардың жіктелуін жаттау.[1]14-бет. 26-жаттығу
Әдебиеттер:
[3] 12 бет
.[1]14-бет. 26-жаттығу
Тақырыбы: Дауыссыз дыбыстар. Менің отбасым
Сабақтың мазмұны мен мақсаты:
Қазақ тіліндегі дауыссыз дыбыстардың жіктелуі туралы мәлімет беру;
отбасы туралы баяндай алуы, сөздік қорын молайту
сөйлеу үлгілерін игеруі.
Отбасы . Төмендегі сөздер таныс па?
әке, шеше, ата, әже, іні, аға, апа, қарындас, сіңлі, жезде, жеңге, немере, жиен,
күйеу,нағашы
Біздің отбасымыз.
Ләззат. Біздің отбасым онша үлкен емес. Отбасымызда төрт адам бар: әкем, шешем,
апам және мен. Ағам,сіңілім жоқ.
Әлішер. Ал біздің отбасымыз өте үлкен: атам, әжем, әкем,шешем,екі
ағам,апам,інім,қарындасым және мен. Атам және әжем егде адамдар, олар
зейнеткерлер. Әкем –инженер. Екі ағам қызметкерлер. Олар Астанада министрлікте.
Апам тұрмыста. Інім жас, мектепте оқып жүр.
Қарындасым кішкентай, балабақшаға
барып жүр. Менің мамандығым заңгер.Сенің әкең, шешең, апаң қандай қызметте?
Ләззат.Менің әкем-филолог, институтта мұғалім. Шешем ауруханада дәрігер. Апам
студент. Мен, өзің білесің, колледжде оқимын.
Әлішер. Сенің үйің қай жерде?
Ләззат. Біздің үйіміз қаланың орталығында. Ол –тоғыз қабатты үй. Біздің пәтеріміз
үшінші қабатта. Қазір менің әке –шешем үйде жоқ. Олар демалыста. Біздің отбасымыз
өте тату. Мен өз отбасымды сүйемін.
Әлішер. Біздің үйіміз қаланың шетінде. Ол жеке меншік үй. Ауласы кең. Аулада
моншамыз, алма бағымыз бар. Біз отбасымызбен мерекелерді қарсы алғанды ұнатамыз.
Анам мен әжем тәтті тағамдар пісіреді. Інім мен қарындасым ән айтқанды ұнатады.
Мен өз отбасымды құрметтеймін.
Сөздік
Қарындас - младшая сестра по отношению к старшему брату
Сіңлі - младшая сестра по отнашению к старшей сестре
Іні -
младший брат
Мәтінмен жұмыс
1.Мәтінді мәнерлеп оқу
2. Мәтінді аудару
3. Мәтін бойынша сұрақтар құрастыру
4. Мәтінді қысқаша мазмұндау
Айтқанда ауа кедергіге ұшырап шығатын дыбыстар
дауыссыз дыбыстар деп аталады.
Қазақ тілінде 25 дауыссыз дыбыстар бар. Олар:
б,в,г,ғ,д,ж,з,й,к,қ,л,м,н,ң,п,р,с,т,у,ф,ц,ч,ш,щ,һ
Жасалу орнына қарай
ерін
тіс
пен
ерін
тіс
тіл
алды
тіл
орталығ
ы
тіл
арты
көмей
Айтылуын
а қарай
Үн
қатысына
қарай
ызың
қатаң
п
т,ц
ч
к
қ
ұяң
б
д
г
шұғыл
қатаң
ф
с
ш,щ
х
ұяң
в
з
ж
г
һ
Үнді
м,у
н,р
ң
л,й
Берілген сөздерге математикалық талдау жасаңыз.
Әсемпаз, әзілқой, мұрагер, дәріхана, доспен, Ертай, өнерпаз, Жамбылдікі.
Тапсырмалар. [1]198-199 бет
32-жаттығу. Сөздерден сөйлем құрастыру
36-жаттығу. Қазақ тіліне аударыңыз
30-жаттығу. Жақшаны ашып аудару
Бақылау сұрақтары:
Дауыссыз дыбыстарды атаңыз?
