Критериалдық бағалау жүйесіне қойылатын талаптар. Критериалды бағытталған оқыту(кбо)

жүктеу 23,56 Kb. Дата 21.04.2023 өлшемі 23,56 Kb. #42258

Критериалдық бағалау жүйесіне қойылатын талаптар.Критериалды бағытталған оқыту(КБО). Критериалдық бағалау жүйесі төмендегі жағдайларды қамтуы керек: - оқу пэні бойынша немесе курсындағы оқушының оқу жетістігінің деңгейінің нэтижелер бойынша анықгалган талагітармен салыстыру мүмкіндігі; - оқушьшың дайындығының жалпы деңгейінің жэне де оның жекеленген пәндер бойынша дамуының (ақпаратгы игеруі, ақпаратты өңдеуі, өзінің ойларын шығармашылық көріністермен, образдармен немесе кескіндеу арқьшы жеткізуі жэне т.б.) өзгерістерді жэне қозғапыстарды тіркеп отыруы мүмкіндігі; бағалардың нақты мазмүны (көрсеткіштер туралы ақпараттың болуы); бүл ақпарат мүғалімге жэне де оқушылар үшін белгілі болуы керек; сонымен қатар оқушының мүғалімнің қойған 34 багасын өзіндік бағамен салыстырып, бағалаудың объективті болғанына сенімді болуы; - кеп деңгейлі, көп балды, бағалаудың әлемдік тэжірибесіне бейімделінген болуы; - белгіленген уақыт ішінде балл жинау механизмінің есесінен оқу үрдісінің түтастығын қамтамасыздауы керек; -мүғалімнің, оқушының, ата-аналардың, сы ньт жетекшісінің, сонымен қатар мектептің экімшілігі жэне педагогикалық үжымның арасында үнемі байланысты қарастыруы жэне қамтамасыз етуі керек; -оқушьшар негізгі мазмүнды игеру барысында мектегггегі білім берудің белгіленген деңгейі үшін біркелкі болуы керек; мүғалімдердің, сынып жетекшісінің, ата-аналардьщ, м ектетің экімшілігінің жэне, ең бастысы, оқушьшардың өздерінің бірлесіп қимылдауын қарастырады; - оқушылардың психикасына кері эсер беруден сақгап, оны қоріауы керек. Сонымен қатар критериалдық бағалау екі деңгейді қүрауы керек: біріншісі — пэннің негізгі мазмүны бойынша критериалдық бағалау; екіншісі - пэннің жоғары деңгейлерді бағалау, яғни пэннің мазмүны бойынша бейіналды жэне бейіндік деңгейлер. 1.5 Оқушыларды критериалдық бағалау жүбесі: халықаралық тәжірибенің аясындағы қазақстандық мазмүны Оқылатын пәндердің негізгі мазмүнын игеруді қамтамасыздаудың жэне жеті басты қүзыретгілікгер бойынша функционалдық сауаттылығын (ФС) қалыптастырудың қажеттілігі критерийлер бойынша бағалаудың жаңа жүйесін жасауды талап етеді. 35 Педагогикалық гылымда багалаудың келесі түрлері белгіленген: -агьмдық; -кезеңцік; -қорыгынды. Агымдық бақылау сабақтарда немесе белгілі бір тақырыптың соңында жүргізіледі. Ол критериалдық бағалау бойынша алгаңда формативтік багалауга сэйкес. Кезеңцік бақьшау ірі бөлімдерді аяқгаган соң, тоқсан аяқталганда, жарты жылдық соңында жүргізіледі. Қорытынды бақылау оқушыны келесі сыныпқа ауыстыру барысында немесе оқьпудың келесі сатысьша өткізгенде жүргізіледі жэне ол қорытынды аттестациялаудың маңызды түрі болып табылады. Бақылаудың бүл екі түрі критериалдық багалау бойынша қорытынды (констатирующий компонент) бақьшауга сәйкес келеді. Функңионалдық сауатгьшықтьщ қалыптасуының деңгейін бағалаудағы жаңа концептуалдық эдіс бойынша қүзыретгіліктің әр бір түрі бойынша жэне барлық пәндердің толық мазмүны бойынша арнайы құрастырылып жасалған бағалаудың криіерийлеріне сүйенуді қарастырады. Бүл жағдайда жоғарыда келтірілген бақылаудың түрлерін ескеру керек. Қорьггынды бақьшау (кезендік жэне қорытынды) функционалдық сауаттылықтың қалыптасу міндетгерін ескере отырып бағалаудьщ жаңа жүйесін жасауды талап етеді. Педагогикалық ғьшымда жэне тәжірибеде критерийлер бойынша оқушылардың жетістіктерін бағалауда екі басты бағыггар белгіленген. Критериалдық бағалаудың 1-ші бағьпы оқу жағдайларының типологиясының арақатынасына негізделген (стандарттық жағдай / нүсқалық жағдай / жаңа жағдай) жэне сәйкесінше бағалау бағанасы. Мысалы, эр бір жағдай бойынша оқушы «1»-ден «5»-ке дейінгі бағаларды ала алады. Бүл жағдайда күрделілігі бойынша 36 тапсырмаларды дайындайды. Сонымен қатар бұл тәсіл немесе эдіс білімді сынып-сабақ жүйесінде қодцану кезеңінде шектеледі, жэне де «білімнің өмірге шығуын» жүйелі қамтамасыздамайды. Нәтижесінде функционалдық сауаттылықгың қалыптасуы дұрыс болмайды. Критериалдық бағалауға бағьггталған 2-ші тәсіл білімді - түсінуді - қолдануды - жүйелеуді және жалпылауды қайта көрсету деңгейлеріне және оларға сәйкес бағалау бағанына негізделген. Ең бастысы оқушылардың білімін бақылаушы осындай бағалаудың оң жақты нәтижесінде ол оқушылардың функңионалдық сауаттьшықтың қалыптасу аспектісінде нақгы қосымша толықгыруларды талап етеді. Қолданудың өзі эр түрлі күрделі болуы мүмкін. Сонымен қатар әлемдік білімдік кеңістікке кіру үшін басты назарды «білімді өмірге шығару» үшін оқытылатын бағдарламалық материалдың аясында ақпаратты немесе білімді өңдеу қызметіне аудару керек. Дэл осы түста оқушыларда функционалдық сауатгылықгы қалыптастырудың мән-мағынасы айқын көрінеді. Яғни, екінші эдіс те оқытудың күтілетін нэтижелеріне жэне оларды бағалауға толық қол жеткізуге мүмкіндік бермейді. Осы орайда Ы. Алтынсариннің атындағы БҮА 12-жылдық білім беру зертханасында оқу жетістіктерінің деңгейлері жэне оларды сипатгайтын сэйкесінше білім өзара салыстырылған, бағалау бағанасы құрастырылған. Бүл жагдайда оқу жағдайларының типологиясы шығармашьшық түрімен (1 — типтік; 2 — нұсқалық; 3 - мәселелік; 4 - шығармашьшық) толықгырьшган, қолданудың келесі түрлері белгіленген: қайтапау, қайталау және өнімділік, өнімділік, шығармашьшық. Қазақстандық мектептер үшін кезеңдік жэне қорытынды бақылау үшін критерийлердің жүйесі (кесте 2) қорытынды бағалау барысында келесі жағдайларда пайдаланьшады: оқу бағдарламасының бөлімдерін аяқтағанда, тоқсан, жарты жылдық, жьслдық қорьпынды бағалау. Сонымен қатар оны орта білімнің деңгейлерін аяқгау сатысында (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта) оқушылардын дайындық деңгейін қорытынды бағалауға негіз ретінде алуға болады. Оны нақгы алынған оқушының бекітілген мемлекеттік нүсқаға қатысты алғанда жетістіктерін тіркеп отыру қүралы ретінде пайдалануға болады. Яғни, оқушының заңцы түрде оның оқу нәтижелеріне табысты қол жеткізгенінің дәлелі ретінде бола алады. Екінші жағынан жекеленген оқушылардың, сыныптың білімінің жэне мүғалімнің жүмысының сапасын (нормативтік функция) экімшілік тарапынан қадағалауда болуы. Қазақстандық мектептер бесбалдық жүйені пайдаланады. Бүл бағалау жүйесі эр түрлі дәрежедегі жауаптарды талдауға мүмкіндік бермейді жэне де сабақгың барысында психологиялық жайльшықгы сезінуге мүмкіндік бермейді. Ендігі кезекте мектептерге 10 балдық бағалау жүйесі (жоба түрінде) ұсынылады. Бұл бағалау жүйесін дэстүрлік бағаларға («1», «2», «3», «4», «5») жэне халықаралық әріптік жүйеге «А+», «А-», «В+», «В-», «С+», «С-», «Д+», «Д-», «Ғ+», «Ғ-» (кесте 5) оңай келтіруге болады. Сонымен қатар бөлініп корсетілген критерийлердің суретгелген параметрлері функциоI 40 налдық сауатгылықгы қалыптастыру бойынша қажетгі құрама бөлігімен жүретін оқу үрдісін үйымдастыру үшін анағүрлым қолданбалы болып саналады. Багалау критерийлерін жасау бойынша жалпы үсыныстар - анағұрлым маңызды оқу концепцияларды анықгаңыздар; - бағалау қандай критерийлер бойынша жүргізілетінін анықгаңыздар; - нені бағалау қажет ? - эрбір критерий үшін суреттеме жасаңыздар; - түсінікті жэне анық суретгемелерді пайдаланыңыздар; - шкаланы жасап, оған негізгі концепцияларды жэне оларға сәйкесінше критерийлерді орналастырыңыздар; - жүмыстьщ басында оқушымен бағалаудың критерийлерін талдап шығыңыздар; и і - багалау критерийлерінің негізінде қорытыңды өнімді бағалаңыздар; - қорытындыда нені қалайтыныңызды суреттеңіздер; - бағалаудың критериалдық жүйесін пайдалану өз бетінше, тексеру, бақылау жэне басқа да жұмыстар бойынша тапсырмаларды құрастыруға да нақты талаптарды қояды; - критерийлердің әр қайсысы дағдьшардың нақгы бір тоітгарын бағалауға багытталған, соңдықган да тапсырмалар да нақты осы топтарды арнайы бағалауга бағытгалуы керек; Критерийлер жүйесі бастапқы кезден-ақ нақгы мағынасы бар білімді алуға бағьпталған оқудың бірқалыптм болуын көздейді жэне әр уақьпта қолдайды. Біз екі қадаммен іске асырылатын дәстүрлі бағалауға қалыптасып қалғанбыз: жүмыс алдымен бес балға бағаланады, соңынан ақырындап төмендетіле береді (эр бір байқалған қате үшін бір балл шегеріліп отырады). Критериалды бағалауда жетістікке жету деңгейлері эр бір балға сәйкес суретгелген. Бүл жағдайда қосылған білім мен дағды үшін баға қойылады: «Сен бір нэрсеге қол жеткіздің бе, ондай болса ол үшін бір балл алдың. Сен өзіңнің алған білімің үшін жауаптысың .. ». Барлық балдық шкалалардың нөлден басталуы маңызды. Бүдан оқушының жеке басы емес, оның қызметі бағаланатындығы анық байқалады. Критериалдық бағалау — бүл окушылардың өзара қарсылас болуын немесе олардың рейтингін келтіруді қарастырмайтын бағалау жүйесі. Оқушыларды бағалау алдын-ала анықталған кригерийлер бойынша іске асырылады. Критерий: - критерий білім берудің мақсаты, күтілетін нәтижесі ретінде суреттеледі, ал критерийлердің кез-келгені бойынша бағалау - берілген мақсатқа оқушының жақындау дәрежесін анықгау; 112 - сапалы түрде критерийлер оқушының қызметінің эр түрлі жақтарын пәндердің ерекшеліктерін ескере отырып бейнелейді. - критерийлердің мөлшерлік мазмүны балдармен жэне берілген критерийлер бойынша жетістіктердің деңгейін түсіндіретін оларға сэйкес суреттемелермен анықгалады. - эр бір критерий нақты жазылған рубрикаторлармен (дескрипторлармен) жабдықталған. Әр бір критерий үшін дескрипторлар өсу ретімен үйымдастырылған. - критерий түсініғі сапальщ жэне мөлшерлік мазмүнға ие. Бағалау критерийлері бойынша балдар. Бағалау жүйесі түтастай алынған білім беру үрдісінің неғізіне алынған принциптерді қамтиды. Бағалау жүйесі - мектептегі білім беру кеңістігінің басты кіріктірілген факгоры, оқьпудағы мэселелерді болжайтын жэне кері байланысты жасайтын негізгі қүрал болып табылады. Бағаның басты мақсаты - оқушыға өзінің табыстарын жэне мәселелерін тіркеуге көмектесу, өзінің мықгы түстарын жэне өсу мүмкіндігін анықтау. Қазіргі уақыттарда мектептерде көптеген мүғалімдер зақьшдаушы нәтижелері бар дәстүрлі бесбалдық жүйені пайдаланады. Оқу себептері, оқушының мүғаліммен арасындағы байланыс бүрмаланады, балалардың қозғышгығы жогарылауда, оқушының мектептегі табыстарының динамикасы шынайы қадағаланбайды. Көрсетілген мәселерді жою үшін бағалау жүйесін өзгерту керек, жаңа жэне сапалы багалау түрлерін пайдалану керек. Критериалдық бағалау кері байланысты қамтамасыздайды. Бүл жағдайда оқушы өзінің табыстары мен сәтсіздіктері туралы ақпарат алады. Бүл жағдайда оқушының аралық жүмыстардан алған өте төмен нәтижелері оның жеке басының нэтижелерін жоғарылату үшін берілген бар жоғы жай ғана нүсқа ретінде қабылданады. Критериапдық бағалауда өзіңді басқамен салыстыруға жағдайлар жоқ. Сен мына критерий бойынша табыстысың, ал мен мына критерий бойынша табыстымын, өзіңнің қосымша мүмкіндіктеріңді 113 мына немесе басқа бір критерий бойынша бағалап жэне жақсартуға мүмкіндік бар. Критериалдық бағалаудың мақсаты: бағалау жүйесін жеке алған оқу курсы бойынша мақсатты анықгамалармен байланыстыруға мүмкіндік беретін нақгы параметрлерді (критерийлерді) пайдалану арқылы жэне мектептегі білімнің сәйкес сатыларында оқушьшардың қүзыретгіліктерін қалыптастыру арқылы оқушылардың оқу қызметінің табыстылығын анықтау жэне жоғарылату. Бағалаудың критериалдық жүйесінің неғізгі ережесі - бағалаудың критерийлері білім беру үрдісінің барлық қатысушыларына алдын-ала белгілі болуы. Яғни, берілген тэжірибелік жүмыстарды орындау үшін дайындыққа оқушыларға осы жүмысты бағалаудың критерийлері алдын-ала беріледі. Критерий А-ның белгісі жэне аталуы. Білу жэне түсіну. Оқушы берілген материапды түсінеді жэне білімін көрсете алады, алған білімдерін стандарттық жэне өзгергілген жағдайларда қолдана алады. Критерий В. Зертгеу Оқушы қажет эдістерді пайдаланып қандай да бір тапсырманы зерттейді, заңдылықтарды табады жэне олардың арасындағы байланысты суреттейді. Критерий С. Коммуникация. Оқушы сэйкес ғылыми терминологияны, шартгы белгілемелерді пайдаланып ақпаратгы беруге қабілетті. Критерий Э. Рефлексия. Мэселені шешу үшін алынған әдістің дүрыстығы жэне тиімділігі туралы ойлайды. жүктеу 23,56 Kb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз