Болат қорыту барысында оттегінің концентрациясы мен активтілігіне балқыма элементтері әсерін тигізеді, әсіресе көміртегі (2.7–сурет). Көміртегі мөлшері төмендеген кезде (0,10%–дан төмен) балқыманың тотығу дәрежесін қождың темір тотықтары реттей бастайды.
2.7–сурет – Балқыманың тотығушылығына көміртегінің әсері
Балқымаға Si, Mn, Al және т.б. элементтерді қосқанда, металдың тотығушылығы енді осы элементтердің активтілігімен анықталады. Бұл элементтер балқыманың оттегісімен әрекеттесіп, оның концентрациясын және активтілігін төмендетеді. Бұл элементтерді оттегісіздендірушілер деп атайды.
Құйылманың кристалдану үрдісінен кейін оттегі енді ерітінді түрінде емес, төмендегі кезеңдерде түзілген оксидті кірінді түрінде ғана болады:
1) оттегісіздендіру үшін ферроқорытпаларды қосқанда;
2) балқыманы шөмішке ағызу және болатты құймақалыпқа құю кезінде, оның қайтадан тотығу кезінде;
3) металға қождан, отқатөзімді және қосымша материалдардан кірінділердің ену кезінде;
4) құйылманың кристалдану үрдісінде;
5) кірінділердің өзара әрекеттесу нәтижесінде.
Достарыңызбен бөлісу: |