Конвертерлік болат өндіру тәсілі

Азоттың ерігіштігіне балқыма құрамы әсер етеді. Нитридтүзгіш элементтер (Zr, Ti, V, Nb, Cr, Al және т.б.) азоттың темірде ерігіштігін жоғарылатса, C, Si және Ртөмендетеді.

Болатта нитрид түзетін элементтер (Ti, V, Al және т.б.) болмаса, α–темір түзілген соң, азот қатты ерітіндіден темір нитридтері (Fe₂ N, Fe₄N) түрінде бөлініп шыға бастайды. Бұл үрдіс болат кристалдануы аяқталған соң да жалғасын табады. Бөлінген нитридтер түйіршік шекараларында орналасып, болаттың пластикалық қасиетін төмендетеді, әсіресе соққы тұтқырлығын, сонымен қатар қаттылығы мен беріктігін жоғарылатады. Алюминий немесе ванадий қосылмаған аз көміртекті болатқа тән бұл құбылысты болаттың ескіруі деп атайды.

Болат құрамындағы азот мөлшерін төмендету шаралары мыналар:

1) азоттан таза шикіқұрамдық материалдарды қолдану;

2) балқыманың қайнауын ұйымдастыру (СО көпіршіктері арқылы металдағы азот мөлшерін төмендету);

3) балқыманы үрлеуге азоттан таза оттегіні қолдану;

4) балқыманың жоғары температуралы зоналарын азотты атмосферамен жанастырмау;

5) болатты нитридтүзгіш элементтермен қосындылау;

6) балқыманы инертті газбен үрлеу;

7) балқыманы вакууммен өңдеу.