Конфиденциялық

 
Әлеуметтік және экологиялық әсерді бағалау бойынша қосымша есеп 
WSP 
Проект № .: 70048319 | Our Ref No.:  2 нұсқа 
Тамыз  2018 
Жалпы алғанда, климаттың өзгеруі болжамдар бойынша анағұрлым жылы  жаздар мен қыстарға  әкеп 
соқтырады. CMIP5, ғасырдың аяғында Қазақстандағы орташа қысқы температура,  күтіліп отырғандай, 
RCP
8.5 кезінде ғасырдың аяғына қарай -11,3 ºC тарихи мәнінен 5,8ºC (50-ші процентиль) өсетін болады 
деп  тұспалдайды.  Күтіліп  отырғандай,  жазда  ғасырдың  аяғына  қарай  орташа  жазғы  температура  дәл 
осындай  сценарий  бойынша  21,7°C-тан  5,8ºC  (50-ші  процентиль)  дейін  өсетін  болады.  Төмендегі 
кестеде RCP8.5 траекториясы бойынша ғасырдың аяғына қарай орташа қысқы және жазғы температура 
өзгерістері келтірілген.   
13-
кесте  –  RCP8.5  кезінде  ғасырдың  аяғына  қарай  орташа  қысқы  және  жазғы 
температуралардың (ºC) өзгеруі 
 
Маусымдық  орташа  температуралардың  өзгерістерінен  бөлек,  бәлкім,  анағұрлым  экстремалды 
температуралық  ауытқулары  орын  алуы  мүмкін.  Ғасырдың  аяғына  қарай  Қазақстандағы  максималды 
күндізгі  жазғы  температураның  болжамы  5,4  °  С-қа  ұлғаюын  болжамдап  отыр.  Бұл  жазғы  уақытта  ең 
жоғарғы  күндізгі  температураның  өзгеруі  бастапқы  күйіне  қатысты  5,4ºC-қа  дейін  жоғары  болатынына 
сілтейді. Ғасырдың аяғына қарай қысқы уақытта минималды күндізгі температураның өзгеруі бастапқы  
күйіне  қатысты  9,5ºC-қа  дейін  өсетін  болады.  Төменде  келтірілген  кестеде  RCP8.5  сәйкес  ғасырдың 
аяғына  қарай  жаздағы  орташа  тәуліктік  максималды  температураның  және  қыстағы  орташа  тәуліктік 
минималды температураның өзгеруі көрсетілген.   
 
 
Кезең 
RCP 8.5 
10-
шы 
50-
ші 
90-
шы 
Жаз 
-2,6 % 
-0,5 % 
4,2 % 
Қыс 
-0,9 % 
1,9 % 
6,1 % 
Кезең 
Rcp 8.5 
10-
шы 
50-
ші 
90-
шы 
Жаз 
2,7 ºC 
5,8 ºC 
7,8 ºC 
Қыс 
3,6 ºC 
5,8 ºC 
8,8 ºC 

 
Әлеуметтік және экологиялық әсерді бағалау бойынша қосымша есеп 
WSP 
Проект № .: 70048319 | Our Ref No.:  2 нұсқа 
Тамыз  2018 
14-
кесте  –RCP8.5  кезінде  жыл  соңына  арналған  жаздағы  максималды  орташа  тәуліктік 
температураның (ºC) және қыстағы минималды орташа тәуліктік температураның (ºC) өзгеруі 
 
7.3.3     ЫҚТИМАЛ ӘСЕРІ 
Климаттың  өзгеруіне  тұрақтылығымен  байланысқан  әсері  климаттың  өзгеруі  инфрақұрылымды  салу 
және  пайдалану  көзқарасы  бойынша  Жобаның  өзіне,  оның  жұмыс  істеу  қабілеттілігі  мен  соңғы 
пайдаланушыларға қалай әсер ете алатынын бағалау үшін қарастырылады.  
Бұл әдетте жолдардың елейтін климаттық айнымалылары: 
Атмосфералық жауын-шашындар: 
• 
Жолдар  және  велосипедтік/жаяу  жолдар  жауын-шашындардың  жоғарғы  деңгейлеріне  елейді. 
Қысқы  кезеңдегі  жауын-шашындардың  орташа  ұлғаюы  жолдардың  және  жаяу  жолдардың 
жергілікті су ағындарының сумен толы (өзеннің тасуы) немесе беткі сулармен су басу кесірінен 
су басына әкеп соқтыруы мүмкін. Тасқын су жолдар мен жаяу жолдардың өте алмайтын болуын 
және  ыңғайсыздықтарды  туғызатынын  білдіреді.  Тасқын  су  сондай-ақ  қатты  жабыны  бар 
беттерді  зақымдауы  мүмкін  (бұл  күтім  жасауға  қойылатын  талаптардың  ұлғаюына  әкеп 
соқтырады); 
• 
Жолдар,  көпірлер  және  жаяу  жолдар  сондай-ақ  су  басудан  бөлек  сондай-ақ  топырақтар  мен 
үйінділердің тұрақсыздығына әкеп соқтыра алатын экстремалды жауын-шашындарға сезімтал, 
бұл  уақытша  немесе  тұрақты  ыңғайсыздықтарды  туғызуы  мүмкін.  Көпірмен  байланысқан  кез 
келген электрондық бақылау жабдықтары сондай-ақ су басуға әкеледі; сонымен қатар 
• 
Жолдар  және  жаяу  жолдар  сондай-ақ  төмен  жауын-шашындарға  немесе  құрғақшылыққа 
сезімтал. Ұзақ құрғақшылық кезеңдері үйінділер мен топырақтың кебуіне және жарылуына әкеп 
соқтыруы мүмкін. 
Температуралар: 
• 
Жолдар,  көпірлер  және  жаяу  жолдар  экстремалды  температураларға  сезімтал.  Жоғарғы 
температуралар  қатты  жабыны  бар  беттерді  бұзуы,  сонымен  қоса  олардың  қалқуымен 
деформациясына  әкеп  соқтыруы  мүмкін.  Күн  радиациясының  ұлғаюы  сондай-ақ  материалдар 
мен  белгілер  сияқты  тиісті  инфрақұрылымдардың  анағұрлым  жедел  нашарлауын  туғызуы 
мүмкін; бұдан бөлек, көпірлер кеңейткіш жіктеріне әсер ететін және жерге қысымын арттыратын 
жоғарғы температураларға сезімтал. 
Жел: 
• 
Көпірлер  желдің  құрастырылымға  жүктемесін  арттыратын  күшті  желдерге  сезімтал.  Күшті 
желдер  мен  дауылдар  жердегі  инфрақұрылымның  тұрақтылығына  әсер  етуі  және 
материалдардың  бұзылуын  үдетуі  мүмкін.  Күшті  желдер  сондай-ақ  жел  жаңбырларының 
құрылыс  материалдары  мен  беткейлерге  жиналуына  әкеп  соқтыруы  мүмкін,  бұл  техникалық 
қызмет  көрсетуге  арналған  шығыстарды  ұлғайтуы  және  пайдаланудағы  іркілістерге  әкеп 
соқтыруы  мүмкін.  Күшті  желдер  сондай-ақ  көпір  пайдаланушылары  үшін  қауіп-  қатерді 
арттырады  (әсіресе  жоғары  бортты  көлік  құралдары  үшін)  және  уақытша  жабылуына  әкеп 
соқтыруы  мүмкін.  Жолдардың  және  жаяу  жолдардың  пайдаланушылары  сондай-ақ  күшті 
желдерге  сезімтал  бола  алады.  Маңдайша  жазулар  немесе  бағдаршамдар  сияқты  ілеспелі 
инфрақұрылым, сондай-ақ күшті желдерге ұшырауы мүмкін; сонымен қатар 
• 
Көпірлер  сондай-ақ  дауылдарға,  әсіресе  найзағайдың  соғу  тәуекеліне  сезімтал.  Көпірлермен 
байланысқан электрондық бақылау жабдықтары найзағайдың соғуына өте сезімтал болмақ. 
Топырақтар: 
Айнымалы 
RCP 8.5 
10-
шы 
50-
ші 
90-
шы 
Жаздағы максималды 
тәуліктік өзгеруі 
1,8 ºC 
5,4 ºC 
9,9 ºC 
Қыстағы минималды 
тәуліктік өзгеруі 
6,3 ºC 
9,5 ºC 
14,4 ºC