19
Қосымша құрылғылар
Модемдер (модулятор-демодулятор) компьютерлер арасында мәлімет
алмасу үшін керек, олар негізінен мәліметті жеткізу жылдамдығына қарай
топтарға бөлінеді. Қазіргі кезде олардың жылдамдығы 2400 бит/сек – 25000
бит/сек аралығында. Олар мәлімет алмасу процедурасының белгілі бір
стандарттары (протоколы) бойынша жұмыс атқарады. Компьютер желісіне
(Internet, Relkom, FidoNet т.б.) немесе электрондық почтаға байланысты ең
керекті құрылғы телефон арналарына қосылған осы модем болып саналады.
Бұлардан басқа факс-модемдер бар, олар модем мен факсимильдік
байланыс аппаратының функцияларын бірге атқарады. Факс-модемді
пайдаланып, мәтіндік мәліметті тек өз абоненттеріңіздің компьютеріне емес,
жай қарапайым факс аппаратына да жіберуге және қабылдауға болады. Факс-
модемдер жай модемдерден қымбат емес, бірақ атқаратын қызметі әлдеқайда
мол.
Қазіргі кездерде ЭЕМ-нің мультимедиа мүмкіндігі жайында көп
айтылып жүр. Мультимедиа – ақпаратты бейнелеудің ең керекті түрі. Ол
экранға мәліметтерді түрлі-түсті мәтіндік, графикалық, дыбыстық
мүмкіндіктерді біріктіре отырып шығарады, ЭЕМ-нің барлық жылжыту,
сөйлету, музыка беру жақтарын толық пайдаланады. Мұндай мүмкіндік
компьютердің қосымша дыбыстық құрылғысы мен CD-ROM дискісі бар және
онда бейнелік фильмдерді, фонограммаларды, түрлі-түсті гаммаларды көрсету
жақтары толық қамтылған. Мультимедиалы компьютер фотоаппараттарды,
бейне магнитофондарды, бейне-камераларды қосуға арналған арнаулы
бейнелік тақшамен жабдықталады, ол көптеген бейнелік суреттерді өңдегенде
қажет болады.
22-тапсырма. Мәтінді оқыңыз, аударыңыз.
Жаңа ақпараттық технологиялар
Ақпараттық - коммуникациялық технология – электрондық есептеуіш
техникасымен жұмыс істеуге, оқу барысында компьютерді пайдалануға,
модельдеуге, электрондық оқулықтарды, интерактивті құралдарды қолдануға,
интернетте жұмыс істеуге, компьютерлік оқыту бағдарламаларына
негізделеді.
Жаңа ақпараттық технологиялар дегеніміз - білім беру ісінде
ақпараттарды
даярлап,
оны
оқушыға
беру
үдерісі.
Ақпараттық
технологияларды сабақта пайдаланудың негізгі мақсаты: Қазақстан
Республикасында біртұтас білімдік ақпараттық ортаны құру, жаңа ақпараттық
технологияны пайдалану, Қазақстан Республикасындағы ақпараттық
кеңістікті әлемдік білім беру кеңістігімен сабақтастыру.
Ақпараттық технологиялардың негізгі міндеттері:
Сабақта ақпараттық технологиялар құралдарын қолдану;
20
Практикалық шараларды анықтап, жүзеге асыру;
Ғылыми-ізденушілік және оқу-әдістемелік жұмыстар жүргізу.
Ақпараттық технологиялардың қағидалары:
- жеке тұлғаның инттелектуалдық және шығармашылық қабілеттерін
дамыту;
- технологиялық құрал арқылы алынатын білімдер мен мәліметтердің
түсініктілігі;
- білім мен тәрбиенің бірізділігі;
- жалпы компьютерлік сауаттылық;
- оқыту мен тәрбиелеудің жылдамдығы.
Жаңа ақпараттық технология құралдары оқыту құралы қызметін
атқарады. Оларға мыналар жатады (4 кесте).
Жаңа ақпараттық технология құралдары:
4 кесте - Жаңа ақпараттық технология құралдары.
Ақпараттық-коммуникациялық технология – электрондық есептеуіш
техникасымен жұмыс істеуге, оқу барысында компьютерді пайдалануға,
модельдеуге, электрондық оқулықтарды, интерактивті құралдарды қолдануға,
интернетте жұмыс істеуге, компьютерлік оқыту бағдарламаларына
негізделеді. Физика пәніне ақпараттық әдістемелік материалдарды,
коммуникациялық байланыс құралдарын пайдалану арқылы білім беруді
жетілдіруді көздейді.
23-тапсырма. Берілген сөз тіркестерінен сөйлем құраңыз.
Ақпараттық жүйе, деректердің тууы, ақпаратты қорғау, есептеу
техникасы, деректерді түрлендіру, жобалауды автоматтандыру.
24-тапсырма. Дұрыс сәйкестігін табыңыз.
Компьютер
Электрондық
оқулықтар
Электрондық
анықтамалар мен
энциклопедиялар
Аудио және видеоматериалдар
Интернет
желісі
Тестілеу жүйесі мен
білімді бағалау
Электрондық
пошта
Интерактивтік
тақта
21
1
ақпарат
алмасу
1
магнитные ленты
2
ақпарат
жинау,
сақтау,
түрлендіру, жеткізу және оны
пайдалану
2
принцип работы
3
ғылыми-техникалық үдеріс
3
источник электрической энергии
4
магниттік таспалар
4
продукт информатики
5
жұмыс істеу принципі
5
сбор, сохранение, преобразование,
доставка
и
использование
информации
6
дыбыстық сигналдар
6
обмен информации
7
магниттік жазба
7
электрический ток
8
электр энергиясының көзі
8
звуковые сигналы
9
электр тогы
9
научно-технический процесс
10 информатика өнімі
10 магнитная запись
4 Аударма туралы
Аударма дегеніміз – бір тілде берілген ақпаратты екінші тілдің
тәсілдерімен басқа тілге жеткізу. Аударманың бірнеше түрлері бар.
Сөзбе-сөз дәлдік немесе сөзбе-сөз аударма дегеніміз – грамматикалық
оралымдарды механикалық түрде көшіру, жеке тілдік бірліктерінің
мағынасын беру, терминологиялық және лексикалық тәсілдерді дұрыс
таңдамау,
түпнұсқа
сөйлемдерінің
құрылымын
өзгертпей
сақтау,
аудармашыға еркіндік бермеу. Мұндай аударма сапасыз аударма ретінде
саналуы мүмкін. Бірақ сөзбе-сөз аударманың артықшылығы да бар, ол
аударманың ең объективті түрі болып есептеледі. Бастапқы мәтіннің жеке
тілдік бірліктерінің мағынасын бере отырып, синтаксистік конструкцияларды
көшіріп бере отырып, аудармашы өзіне еркіндік бере алмайды. Сөзбе-сөз
аударманың кемшілігі – аударманы қолданатын адамның коммуникативтік
мүмкіндіктерін ескермеу.
Мағыналық дәлдікке немесе мағыналық аудармаға екі тілдің стильдік
ерекшеліктерін терең біліп, сөйлемдегі сөздердің орын тәртібі мен сөйлемдер
құрылымындағы айырмашылықтарды біліп, керек кезінде түпнұсқаның
мағынасын сақтау үшін сөзбе-сөз аударудан аулақ болғанда ғана қол
жеткізуге болады.
Мағынасын сақтап аударуды еркін аударма деп те атайды. Еркін
аударма аудармашыға түпнұсқа мәтінін түсіндірулер мен қосымшалар,
түбегейлі өзгертулер арқылы жеткізуге шексіз мүмкіндіктер береді. Сол
себептен еркін аударма объективті емес, өйткені аударылатын мәтінді жазған
адамның дәл солай дегеніне ешкім кепілдік бере алмайды. Көптеген
жағдайларда, мысалы, келісімшарттарды, маңызды құжаттарды аударғанда ол
жарамсыз болып қалады.
Нағыз аударма сөзбе-сөз аударма мен еркін аударманың жиынтығы
болып табылады. Сөзбе-сөз аудармадан бастапқы мәтінге мүмкіндігінше
